سازمان جهانی صحت گفته است که ۵.۶ میلیارد نفر در کشورهایی زندگی میکنند که دست کم یکی از تدابیر توصیه شده از سوی این سازمان برای کاهش مصرف تنباکو را عملی کرده اند.
این سازمان گفته است که عملی ساختن این توصیهها باعث کاهش مصرف سگرت شده است که در غیر آن «امروز تخمیناَ ۳۰۰ میلیون نفر در جهان سگرت میکشیدند.»
در گزارش آمده است که میزان عمومیت مصرف سگرت از ۲۲.۸ درصد در سال ۲۰۰۷ به ۱۷ درصد در سال ۲۰۲۱ کاهش یافته است.
تدروس ادهانوم گبریسوس، دبیرکل سازمان جهانی صحت گفته است: «به آهستگی اما مطمئناَ تعداد هرچه بیشتر مردم در برابر ضررهای تنباکو مورد محافظت قرار میگیرند.»
سگرت کشیدن عامل بزرگ مرگهای قابل پیشگیری
توصیههایی که سازمان جهانی صحت معرفی کرده است شامل اعلانات در مورد تاثیرات مضر سگرت کشیدن، هشدارهای صحی در پاکتهای سگرت و افزایش مالیات سگرت میشود.
در گزارش آمده است که در کنار برازیل و ترکیه، کشورهای موریس و هالند همه تدابیر توصیه شده از سوی سازمان جهانی صحت برای محدود ساختن مصرف سگرت را عملی کرده اند.
هشت کشور دیگر، اتیوپیا، ایران، ایرلند، اردن، مدغاسکر، مکسیکو، نیوزیلند و اسپانیا یک گام از عملی ساختن کامل توصیههای سازمان جهانی صحت فاصله دارند.
سگرت کشیدن یکی از عوامل پیشتاز مرگهای قابل پیشگیری است و سالانه حدود ۸.۷ میلیون نفر به دلیل سگرت کشیدن میمیرند. علاوه بر این، حدود ۱.۲ میلیون تن دیگر که سگرت مصرف نمیکنند به دلیل استنشاق دود سگرت دیگران جان میدهند.
سازمان جهانی صحت گفته است که ۴۴ کشور که جمعیت مجموعی آنها به حدود ۲.۳ میلیارد نفر میرسد، هیچ گونه تدابیری برای کنترول مصرف سگرت ندارند.
در این گزارش در مورد افزایش استفاده از سگرت الکترونیکی نیز ابراز نگرانی شده و گفته شده است که ۷۴ کشور هیچ گونه قواعدی در این زمینه ندارند. در حدود نیمی از کشورهای جهان محدودیت حداقل سن برای خریداری سگرت الکترونیکی وجود ندارد.
بسیاری کشورها به شمول آلمان اقدامات کافی برای کاهش مصرف سگرت انجام نداده اند.
رودیگر کرچ، مسئول ارتقای سلامت در سازمان جهانی صحت گفت: «ما واقعاَ درک نمیتوانیم که چرا سیاستمداران در آلمان در مورد اجرای تدابیر کنترول تنباکو این قدر بیخیال اند.»
چگونه میتوانیم از ابتلا به سرطان جلوگیری کنیم؟
همه انواع تومورهای سرطانی غیر قابل پیشگیری نیستند. دانشمندان میدانند که دقیقاَ چه چیزهایی باعث بروز بیماری سرطان میشود و هر کسی میتواند کارهایی برای جلوگیری از افتادن در دام این بیماری انجام دهد.
عکس: Imago/Science Photo Library
سگرت نکشید!
دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که میتوان از حدود نیمی از سرطانها جلوگیری کرد. عامل تقریباَ یک پنجم سرطانها سگرت کشیدن است. دود زهرآگین سگرت نه تنها باعث سرطان شش، بلکه انواع دیگر سرطان نیز میشود. اما سگرت تنها عامل سرطان نیست.
عکس: picture-alliance/dpa/J. Stratenschulte
اضافه وزن
دومین عامل سرطان اضافه وزنی است. چرا چاقی عامل سرطان است؟ به این دلیل که افزایش میزان انسولین در بدن خطر همه انواع سرطان به ویژه سرطان کلیه یا گرده، کسه صفرا و مری را بلند میبرد. زنان دچار اضافه وزنی، به مراتب بیشتر هورمونهای جنسی زنانه در بافت چربی بدن شان تولید میکنند و این خود خطر سرطان سینه و رحم را افزایش میدهد.
عکس: Colourbox
حذر از غذای ناسالم و بیشتر کردن فعالیت بدنی
کسانی که غذای ناسالم صرف میکنند و تحرک ندارند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان قرار دارند. تحقیقات نشان داده است که تحرک از سرطان جلوگیری میکند، چون تحرک و فعالیت بدنی میزان انسولین بدن را کاهش میدهد و از چاقی نیز جلوگیری میکند. قرار نیست ورزشهای سنگین انجام بدهیم، بلکه فعالیتهایی مانند پیاده روی و بایسکلرانی نیز کمک میکند.
عکس: Fotolia/runzelkorn
زیاد الکول ننوشید!
الکول تومورها را در جوف دهن، گلو و مری تقویت میکند. به خصوص ترکیبی از الکول و سگرت بسیار خطرناک است و خطر ابتلا به سرطان را صد برابر میکند. داکتران میگویند هرچند نوشیدن مثلاَ یک گیلاس واین در روز صحی است و به سیستم قلبی-عروقی کمک میکند، در عین زمان در مورد زیادهروی در نوشیدن الکول هشدار میدهند.
عکس: picture alliance/dpa/empics/A. Devlin
بیش از اندازه گوشت سرخ نخورید!
خوردن بیش از حد گوشت سرخ میتواند منجر به سرطان روده شود. دلیل اصلی آن مشخص نیست، اما تحقیقات طولانیمدت نشان داده است که ارتباط قابل ملاحظهای میان مصرف گوشت سرخ و سرطان روده وجود دارد. گوشت گاو به صورت خاص خطرناک عنوان شده است. اما تحقیقات نشان داده که ماهی از سرطان جلوگیری میکند.
عکس: dapd
کباب؟
هرچند تحقیقات روی حیوانات نشان داده است که با کباب کردن گوشت، مواد کیمیایی سرطانزا تولید میشود، اما تحقیقات روی انسانها چنین چیزی را تاهنوز ثابت نتوانسته است. شاید قضیه روی خود گوشت باشد، نه در مورد چگونگی پختن و آماده کردن آن.
عکس: picture-alliance/dpa/D. Maurer
از خوردن غذاهای آماده خودداری کنید!
دانشمندان خوردن غذاهای آماده «فاست فوود» را توصیه نمیکنند. رژیم غذایی مرکب از سبزیجات، میوهجات و «فیبرهای غذایی» در جلوگیری از ابتلا به سرطان کمک میکند. تحقیقات بلندمدت اما نشان داده است که تاثیر غذای سالم در جلوگیری از سرطان ناچیز است و در نهایت احتمال ابتلا به این بیماری را تا ۱۰ درصد کاهش میدهد.
عکس: picture-alliance/dpa
نور آفتاب هم بیضرر نیست!
اشعه ماورای بنفش آفتاب میتواند به ژنوم (ماده ژنتیکی یک زندهجان) رخنه کرده و آن را تغییر دهد. کریم ضد آفتاب از سوختگی جلد جلوگیری میکند. به هر اندازهای که پوست بدن در زیر آفتاب رنگ خود را به سرعت تغییر بدهد، به همان اندازه میزان بیشتر اشعه را جذب میکند.
عکس: DW/K. Ben Belgacem
مخاطره طبابت مدرن
معاینه «ایکسری» نیز برای ژنومها مضر است. البته اشعهای که در یک معاینه عادی رادیوگرافی بر بدن میتابد، ناچیز است، اما قضیه در توموگرافی فرق میکند و این معاینه تنها در صورت ضرورت باید انجام شود. گرفتن عکس موسوم به «تشدید مقناطیسی» از بدن بیضرر است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Schutt
مصونیت کامل؟ نه!
اما هرگاه همه موارد توصیه شده را مراعات کنیم، نمیتوانیم کاملاَ در برابر سرطان مصون باشیم. حدود نیمی از موارد ابتلا به سرطان به دلیل ژنهای غلط یا صرفاَ کهولت سنی است. به خصوص احتمال این که کسی سرطان مغزی را به ارث ببرد، بیشتر است.