نمک یک ماده ضروری برای زندگی است. نمک از ترکیب کیمایی سودیم کلوراید (NaCl) تشکیل شده است. بدن ما، برای انجام وظایف مختلف مانند تنظیم میزان آب در بدن، تضمین عملکرد اعصاب و عضلات و همچنان بهبود فعالیت جهاز هاضمه، به ویژه به سودیم نیاز دارد. تقریباً یک گرام نمک در روز کافیست که بتواند این کارها را انجام بدهد.

مصرف نمک در حد اعتدال برای بدن مفید است. مقدار سالم یا حد اعتدال کدام است؟ به قول سازمان جهانی صحت، مرز حد اعتدال در مصرف نمک حداکثر پنج گرام در روز است، که معادل تقریباً یک قاشق چایخوری می شود.

غذای کم‌نمک برای بسیاری‌ها بی‌مزه است، چونکه با نمک زیاد عادت کرده اند. سازمان صحی جهان در توصیه‌های خود نوشته است که این مساله مربوط به عادت است و هرگاه کسی برای مدتی غذای کم‌نمک را تجربه کند از آن لذت می‌برد.

مطالعات نشان داده است که وقتی مصرف نمک به طور منظم از حد مجاز پنج گرام تجاوز کند، تأثیر منفی روی صحت دارد، به ویژه منجر به فشار بلند خون می گردد. دلیل آن اینست که نمک آب بدن را جذب می کند و در نتیجه سبب افزایش فشار در انساج می گردد. این امر می تواند به افزایش فشار خون منجر گردد، که در دراز مدت خطر وقوع سکته مغزی یا حمله قلبی بیشتر می شود.

در نتیجه مصرف بسیار زیاد نمک، گرده ها مجبور می شوند بیشتر فعالیت کنند تا آن را از بدن طرح کنند. این امر می تواند روی این عضو بدن فشار وارد کند. این وضعیت در دراز مدت می تواند سبب ضعیف شدن گرده ها گردد.

مصرف بیش از حد نمک همچنان بر میکروبیوم روده تأثیر منفی می گذارد، چنانچه تعداد باکتری های اسید لاکتیک در روده کاهش یافته و همزمان تعداد حجرات کمکی موسوم به «تی اچ ۱۷» در خون افزایش می یابد. به باور محققان، این باکتری ها باعث التهابات و بیماری های خودایمنی یا اختلال سیستم ایمنی بدن می شوند.

به گفته داکتران، در زندگی روزمره در پهلوی مصرف نمک، عوامل مختلف دیگری نیز بر فشار خون تأثیر گذار اند، مانند تحرک کم، استرس، بیماری های قبلی و بقیه عادات غذایی. به قول وی، آسیایی‌های لاغر اندام، با آنکه نمک زیاد مصرف می کنند اما به طور سنتی یک رژیم سالم غذایی دارند، در مقایسه با مردم کشورهای غربی که اغلب از چاقی یا دیابت (بیماری قند) رنج می برند، کمتر با خطر مواجه اند.

به گزارش نیوزویک؛ محققان در مورد تأثیر رژیم غذایی پر‌نمک بر سیستم ایمنی بدن، ابتدا روی موش‌ها و سپس انسان‌ها تحقیق کردند. موش‌هایی که رژیم‌های غذایی شور دریافت کرده بودند، مبتلا به آلودگی شدید باکتریایی شدند و انسان‌ها نیز نقص ایمنی قابل توجهی را نشان دادند.

برای کسانی که از فشار بلند خون رنج می برند، «نمک رژیمی» می تواند گزینه خوبی باشد، که شبیه نمک معمولی است، اما سودیم مضر در آن کمتر بوده و در عوض پوتاسیم بیشتر دارد. انواع دیگر نمک، مانند نمک بحری و یا نمک هیمالیا، هرچند سالم تر پنداشته می شوند، اما این نمک ها نیز دارای همان ترکیبات نمک طعام اند و بنابر این تأثیرات مشابهی روی صحت ما دارند.

اما تنها حدود یک سوم انسان ها در برابر نمک حساس اند. بدین معنا که مصرف کم نمک بالای فشار خون این گروه افراد، تأثیر مثبت می گذارد. در مورد این گونه افراد، مصرف نمک و فشار بلند خون احتمالاً ربطی بهم ندارند. با آنهم حتی افرادی که از گروه مقاوم در برابر نمک اند، نیز نباید از حد توصیه شده پنج گرام تجاوز کنند، زیرا مصرف بسیار زیاد نمک می تواند پیامد های بیشتر منفی برای صحت شان داشته باشد.

برای این کار راهبرد های مختلفی وجود دارد. مثلاً هنگام آشپزی از نمک کمتری استفاده شود و در عوض از سبزیجات تازه برای بهتر ساختن طعم غذا استفاده گردد. همچنان از عادت پاشیدن نمک اضافی روی غذای سر سفره، باید خودداری شود. به گونه مثال در بولیویا از سال ۲۰۱۵ به این طرف گذاشتن نمک پاش یا نمکدان بر روی میز رستوران ها منع شده است.

به گفته متیاس ریدل، متخصص تغذیه و مدیر بخش طبی مرکز «مدیکوم» در شهر هامبورگ آلمان، در ۷۵ درصد از موارد نمک مصرفی ما در غذاهای آماده که در فروشگاه ها فروخته می شوند، پنهان است. از قبیل پیتزای یخ زده، انواع نان، ساسج، پنیر، کچاپ بادنجان رومی، ساس ها و سوپ های آماده، چپس و خوراکی های کانسرو شده. اگر واقعاً می خواهیم مصرف نمک خود را به حد سالم کاهش بدهیم، باید تلاش کنیم از مصرف این غذاها خودداری کنیم.

خلاصه رسیدن به مصرف حد سالم نمک، سوالیست که با عادت پیوند دارد. وقتی در مدت طولانی مقدار زیاد نمک مصرف کنیم، زبان به مزه آن عادت می کند و علاقمندی به غذا های شورتر افزایش می یابد. اما اگر از نمک عاقلانه استفاده کنیم، آنگاه غذاهای شور را نمی پسندیم.

به اساس تخمین سازمان جهانی صحت، اگر تمام جمعیت جهان مصرف نمک خود را به پنج گرام در روز کاهش بدهند، سالانه ۲،۵ میلیون مورد کمتر مرگ و میر ناشی از سکته مغزی و حمله قلبی رخ می دهد.

دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که می‌توان از حدود نیمی از سرطان‌ها جلوگیری کرد. عامل تقریباَ یک پنجم سرطان‌ها سگرت کشیدن است. دود زهرآگین سگرت نه تنها باعث سرطان شش، بلکه انواع دیگر سرطان نیز می‌شود. اما سگرت تنها عامل سرطان نیست.

دومین عامل سرطان اضافه وزنی است. چرا چاقی عامل سرطان است؟ به این دلیل که افزایش میزان انسولین در بدن خطر همه انواع سرطان به ویژه سرطان کلیه یا گرده، کسه صفرا و مری را بلند می‌برد. زنان دچار اضافه وزنی، به مراتب بیشتر هورمون‌های جنسی زنانه در بافت چربی بدن شان تولید می‌کنند و این خود خطر سرطان سینه و رحم را افزایش می‌دهد.

کسانی که غذای ناسالم صرف می‌کنند و تحرک ندارند، بیشتر در معرض ابتلا به سرطان قرار دارند. تحقیقات نشان داده است که تحرک از سرطان جلوگیری می‌کند، چون تحرک و فعالیت بدنی میزان انسولین بدن را کاهش می‌دهد و از چاقی نیز جلوگیری می‌کند. قرار نیست ورزش‌های سنگین انجام بدهیم، بلکه فعالیت‌هایی مانند پیاده روی و بایسکل‌رانی نیز کمک می‌کند.

الکول تومورها را در جوف دهن، گلو و مری تقویت می‌کند. به خصوص ترکیبی از الکول و سگرت بسیار خطرناک است و خطر ابتلا به سرطان را صد برابر می‌کند. داکتران می‌گویند هرچند نوشیدن مثلاَ یک گیلاس واین در روز صحی است و به سیستم قلبی-عروقی کمک می‌کند، در عین زمان در مورد زیاده‌روی در نوشیدن الکول هشدار می‌دهند.

خوردن بیش از حد گوشت سرخ می‌تواند منجر به سرطان روده شود. دلیل اصلی آن مشخص نیست، اما تحقیقات طولانی‌مدت نشان داده است که ارتباط قابل ملاحظه‌ای میان مصرف گوشت سرخ و سرطان روده وجود دارد. گوشت گاو به صورت خاص خطرناک عنوان شده است. اما تحقیقات نشان داده که ماهی از سرطان جلوگیری می‌کند.

هرچند تحقیقات روی حیوانات نشان داده است که با کباب کردن گوشت، مواد کیمیایی سرطان‌زا تولید می‌شود، اما تحقیقات روی انسان‌ها چنین چیزی را تاهنوز ثابت نتوانسته است. شاید قضیه روی خود گوشت باشد، نه در مورد چگونگی پختن و آماده کردن آن.

دانشمندان خوردن غذاهای آماده «فاست فوود» را توصیه نمی‌کنند. رژیم غذایی مرکب از سبزیجات، میوه‌جات و «فیبرهای غذایی» در جلوگیری از ابتلا به سرطان کمک می‌کند. تحقیقات بلندمدت اما نشان داده است که تاثیر غذای سالم در جلوگیری از سرطان ناچیز است و در نهایت احتمال ابتلا به این بیماری را تا ۱۰ درصد کاهش می‌دهد.

اشعه ماورای بنفش آفتاب می‌تواند به ژنوم (ماده ژنتیکی یک زنده‌جان) رخنه کرده و آن را تغییر دهد. کریم ضد آفتاب از سوختگی جلد جلوگیری می‌کند. به هر اندازه‌ای که پوست بدن در زیر آفتاب رنگ خود را به سرعت تغییر بدهد، به همان اندازه میزان بیشتر اشعه را جذب می‌کند.

معاینه «ایکسری» نیز برای ژنوم‌ها مضر است. البته اشعه‌ای که در یک معاینه عادی رادیوگرافی بر بدن می‌تابد، ناچیز است، اما قضیه در توموگرافی فرق می‌کند و این معاینه تنها در صورت ضرورت باید انجام شود. گرفتن عکس موسوم به «تشدید مقناطیسی» از بدن بی‌ضرر است.

اما هرگاه همه موارد توصیه شده را مراعات کنیم، نمی‌توانیم کاملاَ در برابر سرطان مصون باشیم. حدود نیمی از موارد ابتلا به سرطان به دلیل ژن‌های غلط یا صرفاَ کهولت سنی است. به خصوص احتمال این که کسی سرطان مغزی را به ارث ببرد، بیشتر است.