روابط تجارتی افغانستان و پاکستان در دو سال اخیر تحت تاثیر اختلافات سیاسی قرار گرفته و دو کشور شاهد کاهش تجارت و ترانزیت هستند. تا دو سال پیش لاری‌های پاکستانی اجازه داشتند اموال ساخت پاکستان را به هر شهری که می‌خواستند انتقال دهند.

تاجران افغان نیز صادرات افغانستان به خصوص میوه خشک و تازه را به پاکستان صادر می‌کرد و از طریق مرزهای آبی آن کشور راه صادرات افغانستان به کشورهای دیگر نیز باز بود، ولی پس از افزایش اختلافات سیاسی، حکومت‌های هردو کشور محدودیت‌هایی را بر تجارت و ترانزیت وضع کردند.

پیش از تشدید اختلافات، پاکستان از صادرات سمنت به کشورهای آسیای میانه نفع می‌برد و میوه افغانستان نیز به پاکستان صادر می‌شد، ولی در حال حاضر لاری‌های پاکستانی اجازه تردد در داخل افغانستان و تجارت با کشورهای آسیای میانه را ندارند. از سوی دیگر تاجران و دهقانان افغانستان نیز به دلیل مسدود شدن مرزهای پاکستان بر صادرات میوه، میلیون‌ها افغانی ضرر کرده‌اند.

صیام الدین پسرلی، سخنگوی اتاق تجارت و صنایع در گفتگو با دویچه وله گفت: «تا یک ماه دیگر پاکستان باید مشکل محدودیت‌ها و اسنادی را که از تاجران افغان می‌خواهند حل کند و اصلاحاتی در این عرصه به میان آید.»

پاکستان از افغانستان خواسته است تا تمامی اسناد مربوط به کیفیت میوه تازه را به شمول نوعیت زمین و درختانی که این میوه‌ها از آن به دست آمده را در اختیار پاکستان قرار دهد. اما اتاق تجارت می‌گوید افغانستان سویس و امریکا نیست که بتواند چنین اسنادی را تهیه و در اختیار پاکستان قرار دهد.

افغانستان سال گذشته دهلیز هوایی بین کابل و دهلی را ایجاد کرد تا میوه تازه افغانستان از طریق طیاره به هند انتقال داده شود اما حجم میوه افغانستان به مراتب بیشتر از آن است که از این طریق صادر شود.

برخورد نظامی

نخست وزیر پاکستان ده روز پیش به کابل سفر کرد و مقامات عالی رتبه دو کشور در رابطه به مبارزه با تروریسم و همکاری در پروسه صلح تاکید کردند. در دیداری که بین نخست وزیر پاکستان و رئیس جمهور افغانستان صورت گرفت، دو طرف تعهد کردند که از حمله به حریم یک دیگر اجتناب خواهند کرد. ولی در عمل مناسبات دو کشور خوب نیست.

همین دیروز در نتیجه درگیری بین نظامیان افغان و پاکستانی، دو سرباز پاکستانی کشته شده و پنج تن دیگر زخم برداشته‌اند. این درگیری در منطقه جاجی میدان ولایت خوست رخ داده و یک تن از نیروهای امنیتی افغانستان نیز کشته شده است.

روابط افغانستان و پاکستان موضوع داغ در جلسه عمومی روز دوشنبه ولسی جرگه نیز بود. عبدالله محمدی یک تن از نمایندگان گفت نخست وزیر پاکستان در هنگام سفر به کابل خواست‌های غیرقابل قبول داشته است: «صدر اعظم پاکستان بعضی خواست‌های نامشروع از حکومت افغانستان و مداخله در امور افغانستان کردند و این را ما قطعا نمی‌پذیریم.»

هرچند حکومت افغانستان در مورد خواست‌های پاکستان برای حمایت از پروسه صلح اظهار نظر نکرده است، ولی برخی از نمایندگان گفتند که تبادله اطلاعات استخباراتی بین استخبارات دو کشور یکی از خواست‌های پاکستان بوده است. آصفه شاداب یک تن از نمایندگان گفت:‌«تبادله استخباراتی با مملکتی که همیشه با ما دشمنی داشته کاملا مردود است و به نمایندگان از مردم این موضوع هیچگاه قابل قبول ما نیست.»

برخورد نظامی بین نظامیان افغان و پاکستانی تازگی ندارد. پیش از این نیز نظامیان دو کشور در مناطق مرز تورخم و سپین بولدک قندهار باهم درگیر شده‌اند. علاوه بر تنش‌های سیاسی، دو کشور منازعه مرزی نیز دارند. در حالی که پاکستان در بیشتر قسمت‌های خط دیورند حصار کشیده است، ولی افغانستان این اقدام را محکوم کرده است. افغانستان ادعا دارد که خط دیورند مرز بین دو کشور نیست و پاکستان نباید با کشیدن حصار یک قوم را از هم جدا کند.

مناطق مرزی افغانستان در سال‌های اخیر گواه راکت‌پراکنی‌های پاکستان نیز بوده‌است. هر زمانی که روابط بین دو کشور تنش‌آلود می‌شود، ولسوالی‌های مرزی در ننگرهار و کنر هدف راکت‌های پاکستان قرار می‌گیرد.

ح. همراز