"اتحادیه اروپا عاری از عیب و نقص نیست، اما بهترین وسیله است در مقابله با چالش ها." درست بر همین جمله سران حکومت ها و دولت های عضو اتحادیه اروپا در ماه سپتمبر سال گذشته در براتسیلاوا پس از بریگزید یا خروج بریتانیا از این اتحادیه تأکید کردند. قرار است در نشست امروز جمعه در مالتا نیز سران اتحادیه اروپا منسجم عمل نمایند، با آنکه بریتانیا از این اتحادیه خارج می شود. در برتسیلاوا همچنان بر اصلاحات در اتحادیه اروپا تأکید گردیده بود. اما اینکه این اتحادیه چه مسیری را انتخاب خواهد کرد و کدام اهدافی را دنبال می کند، قرار است سرانجام در نشست سران به مناسبت ۶۰  سالگی اتحادیه اروپا به تاریخ ۲۵ ماه مارچ  ۲۰۱۷ تصمیم گرفته شود.

اما براساس نقشه راه براتسیلاوا، قبل از آن قرار است در نشست مالتا بر محور اقدامات مقدماتی برای تسهیل بحران های کنونی در این اتحادیه گفتگو صورت گیرد. با آنهم کشورهای عضو این اتحادیه در قبال مسایل بنیادین به ویژه در ارتباط به چگونگی همکاری های مشترک کشورهای عضو در آینده به توافق نرسیده اند. فقط چندین پیشنهاد پا در هوا تا حال صورت گرفته است. به گفته دیپلومات های این اتحادیه در بروکسل، هیچ یک از این پیشنهادات به پختگی لازم نرسیده است. کشورهای فرانسه، آلمان، بلجیم، لوگزامبورگ، هالند و ایتالیا در نظر دارند که همکاری های خود را در آینده تعمیق بخشیده و گسترش دهند. در برابر کشورهای پولند، چک، سلواکیا و مجارستان بر علایق داخلی خویش تأکید داشته و در نظر دارند تا از روند ادغام در اتحادیه اروپا پا پس بکشند. علاوه بر این کشورهای جنوب اروپا کشورهای اروپای شمالی را متهم می کنند که در عرصه پیشرفت های اقتصادی کاری را انجام نمی دهند.

با وجود آنهم، دیپلومات های اتحادیه اروپا گزارش می دهند که میان این گروه‌ها فصل‌های مشترکی نیز وجود دارد.

حضور نامرئی ترامپ در این اجلاس

یکی از موضوعات مورد بحث در نشست مالتا، ترامپ می باشد. با توجه به حملات لفظی رئیس جمهور جدید ایالات متحده به سمت اتحادیه اروپا، شمار زیادی از سیاستمداران اتحادیه اروپا از این حرکت می کنند که مدافعه در برابر ترامپ یکی از موضوعات اساسی این نشست را خواهد ساخت.  جو لاینن، عضو پارلمان اروپا از حزب سوسیال دیموکرات آلمان، به دویچه وله گفت: "باید به مردم اروپا و مردم جهان به صراحت گفته شود که همکاری های کشورهای عضو اتحادیه اروپا با تمایل کامل این کشورها صورت می گیرد. ما ارزش ها و پرنسیپ های مشترکی داریم، ارزش هایی که از آنها در برابر مخالفان و بدخواهان دفاع می کنیم."

او افزود: "مسلماً که مجبور به گفتگو و مذاکره با افراد خودکامه به شمول پوتین رئیس جمهور روسیه و اردوغان رئیس جمهور ترکیه خواهیم بود، اما متأسفانه باید از دونالد ترامپ نیز نام ببرم، که برای اکثر اروپایی ها به کابوس می ماند."

این درحالیست که سران تمام کشورهای اتحادیه اروپا چنین موقفی در برابر ترامپ ندارند. چنانچه سران کشورهای پولند و مجارستان احتمالاً از نژادپرستی به شیوه ترامپ سود می برند.

در برابر دونالد توسک رئیس شورای اتحادیه اروپا و رئیس اجلاس سران در مالتا، علیه ترامپ هشدار داده و به این باور است که ترامپ برای اروپا "خطر" می باشد. توسک همچنان ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه را نیز "تهدید" دانسته و چندین بار او را به اجرای آتش بس در شرق اوکرایین فراخوانده است.

جو لاینن قبل از آغاز این همایش گفت: "آقای توسک یک نامه یی عنوانی سران و رؤسای حکومت های کشورهای اتحادیه اروپا فرستاده است و در آن همچنان تذکر رفته که «در کنار هم تداوم ما پابرجا می ماند و جدا از هم سقوط کرده، غرق می شویم.»"  او افزود: "از قضا همین جمله همچنان در قانون اساسی ایالات متحده نیز درج است. چرا همین شعار را ما در اروپا نیز عملی نکنیم؟"

آیا همپارچگی اتحادیه اروپا محسوس است؟

روز پنجشنبه، درست یک روز قبل از آغاز اجلاس سران اتحادیه اروپا در مالتا، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه ضمن یک سفر رسمی از مجارستان دیدار کرد و رسماً توسط نخست وزیر ویکتور اوربان مورد استقبال قرار گرفت. اکنون با توجه به این رویداد همچنان این سوال در اتحادیه اروپا مطرح گردیده است که اوربان تا چه زمانی در تحریم ها علیه روسیه سهیم باقی می ماند.

این درحالیست که ایتالیا و اتریش نیز تردیدهایی را در قبال این تحریم ها ابراز داشته اند. با آنهم تا اکنون جبهه متحد علیه روسیه پابرجاست. مانفرید ویبر، رئیس جناح محافظه کاران در پارلمان اروپا نیز از کشورهای عضو تقاضا کرده است که انسجام خود را حفظ نمایند. او در گفتگویی با دویچه وله افزود: "اجلاس مالتا باید نمادی از قدرت اروپا را تمثیل نماید. در حال حاضر ما با ساختاری در امریکا مواجه هستیم که تمام اصول اساسی همکاری های مشترک را زیر سوال برده است."

او اضافه کرد: "بنابراین اروپا باید با اعتماد به نفس، با قدرت و فصاحت پاسخ بدهد و نشان بدهد که ما در برابر انکشافات در واشنگتن گذشت نخواهیم کرد."

مانفرید ویبر افزود: "اتحادیه اروپا به عنوان یک قدرت اقتصادی می تواند با ایالات متحده رقابت کند. به این معنی که ما توانایی این را داریم که از علایق خود دفاع کرده و آن را جامه عمل بپوشانیم. مهم در اینجا ظاهر شدن همدست و مصمم ما می باشد، به همین دلیل هم از ابراز نظر شفاف و فصیح دونالد توسک خرسندم."

سیاست های بازدارنده در قبال پناهجویان

قرار است انگلا مرکل صدراعظم آلمان پس از دیدار از ترکیه و با توشه جدیدی در زمینه اجرایی شدن قرارداد پناهجویان با این کشور، عازم مالتا گردیده و در نشست سران اتحادیه اروپا اشتراک نماید. صدراعظم آلمان روز پنجشنبه با رجب طیب اردغان رئیس جمهور ترکیه دیدار و گفتگو نمود. به باور شمار زیادی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا توافق با ترکیه در قبال پناهجویان و مهاجران بهترین راه برای جلوگیری از هجوم پناهجویان است. موضوع دیگر این است که چگونه می توان راه های فرار از مسیر دریای مدیترانه و لیبیا را مسدود ساخت.

با توجه به ناکامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا در قبال تقسیم پناهجویان و متقاضیان پناهندگی از یونان و ایتالیا به کشورهای دیگر اروپا، اکنون نیاز به طرح های جدیدی در این زمینه می رود.

یکی از این برنامه ها ایجاد اردوگاه هایی پناهجویان در شمال افریقا می باشد، اردوگاه هایی که به ویژه پناهجویان نجات یافته از آبها را در آنجا ها انتقال داده بتوانند. هدف اصلی در این زمینه قطع کامل فرستادن پناهجویان و مهاجران به ایتالیا بوده و برخلاف در نظر است تا پناهجویان را در شمال افریقا نگه داشته و از سفر آنان از مسیر دریای مدیترانه و مسیر های دیگر دریایی جلوگیری به عمل آید. قبل از این نیز هفته گذشته وزرای داخله اتحادیه اروپا درست بر همین مورد تأکید نمودند.

جو لاینن عضو اتحادیه اروپا از حزب سوسیال دموکرات آلمان نیز تأکید کرد: "به باور من، اتحادیه اروپا باید با گروه های بر سر اقتدار در لیبا گفتگو نماید. همین گفتگو ها به ذات خود دشوار است. با آنهم شاید مجبور باشیم تا عملاً وارد کارزار شویم. ما استخباراتی داریم که قادر به تشخیص اوضاع در آنجا می باشد. به این وسیله می توان جلو قاچاقچیان انسان ها را گرفت که میلیاردها دالر از بابت پناهجویان درآمد دارند."

به گفته مانفرید ویبر عضو پارلمان اروپا از اتحاد سوسیال مسیحیان آلمان، مالتا بهترین جا برای بحث و مذاکره در زمینه بحران پناهجویان و حل این معضل می باشد. 

گفتنیست که در نشست سران اتحادیه اروپا و افریقا در ماه نوامبر سال ۲۰۱۵ علاوه بر مسایل دیگر همچنان بر ایجاد یک صندوق مالی برای مبارزه با معضل پناهجویان توافق صورت گرفت؛ اما این صندوق تا اکنون فقط با ۴۰  درصد کمک های مالی کشورهای متعهد به این پیمان تمویل شده است.

بیرند ریگرت/ ن. ف.