جنرال دوستم از متحدان رییس جمهور غنی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ بود. رابطه بین رییس جمهور و معاون اولش پس از آن به تیرگی گرایید که جنرال دوستم و افرادش متهم به تجاوز بر احمد ایشچی یکی از رقیبان سیاسی اش شد.

سرنوشت کرسی معاونت اول ریاست جمهوری هنوز مبهم است. جنرال دوستم از چند ماه به این سو به دفتر کارش حاضر نشده و کارمندان دفتر معاونت اول نیز معاش دریافت نکرده‌اند. اما شاه حسین مرتضوی سرپرست دفتر سخنگوی ریاست جمهوری روز شنبه در یک کنفرانس خبری گفت: «شما در جریان قرار دارید که یک دوسیه در بخش عدلی و قضایی دارد. ما امیدواریم که سرنوشتش مشخص شود. اما حالا چون [معاون اول] برای تداوی به ترکیه رفته ما دعا می‌کنیم که زودتر برگردند.»

رییس جمهور غنی و جنرال دوستم رابطه خوبی نداشتند. جنرال دوستم رئیس جمهور غنی را متهم به قوم گرایی کرده و گفته است که سهم ازبک‌ها در کابینه حکومت وحدت ملی در نظر گرفته نشده است. از سوی دیگر جنرال دوستم نیز متهم به نقض حقوق بشر است.

هنوز معلوم نیست که جنرال دوستم از ترکیه بر می‌گردد یا خیر. زیرا گفته می‌شود پسر او باتور دوستم در نبود آقای دوستم جانشین او خواهد بود. براساس قانون اساسی افغانستان در نبود معاون اول، رییس جمهور شخص دیگری را بجای او پیشنهاد می‌کند: «هرگاه يکي از معاونين ریيس جمهور استعفاء و يا وفات نمايد، به جای وی شخص ديگری توسط ریيس جمهور به تایید ولسی جرگه تعیین می‌گردد.»

حزب جنبش ملی اسلامی نیز گفته است که جنرال دوستم پس از بهبود وضعیت صحی اش دوباره به افغانستان بر خواهد گشت. بشیر احمد تینج سخنگوی جنبش ملی هنگام سفر آقای دوستم به ترکیه، بیانیه او را اینگونه خواند: «با انجام معاینات صحی در یک فرصت کوتاه، به کشور بر می‌گردم و انشاالله که موفقیت از آن مردم ما است و دشمنان ملت ما سرنگون خواهد بود.»

ریشه اختلافات

رییس جمهور غنی و  جنرال دوستم پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ روابط خوبی نداشتند. آگاهان به این باورند که اتحاد این دو سیاست مدار تنها مصرف انتخاباتی داشته است. جنرال دوستم در دوسال گذشته بیشتر وقتش را در جبهات جنگ سپری می‌کرد و کمتر به دفتر کارش حاضر می‌شد.

اختلاف بین دوستم و رییس جمهور غنی پس از اتهام تجاوز بر احمد ایشچی افزایش یافت. در حال حاضر چند تن از محافظان آقای دوستم بازداشت شده و تحقیق از آن‌ها در رابطه به این قضیه جریان دارد. براساس اظهارات مسئولان دفتر معاونت اول ریاست جمهوری، جنرال دوستم و سایر کارمندانش از پنج ماه تاکنون معاش دریافت نکرده‌اند.

در ماه فبروری سال جاری حکومت خانه جنرال دوستم را محاصره کرد و مانع رفتن او به دفتر کارش شد. خانه آقای دوستم حداقل سه روز در محاصره نیروهای مربوط به گارنیزیون کابل بود. دوستم در آن زمان هشدار داد که درگیری در کابل پیامدهای بدی دارد؛ زیرا دارایی‌های بانک‌ها نیز در امان نخواهد بود.

سخنگوی رییس جمهور افغانستان اما گفت که رابطه آقای غنی با تمام مقامات حکومتی عادی است. آقای مرتضوی انحصار قدرت در ارگ را نیز رد کرد: «بعضی‌ها می‌گویند که همه چیز را ارگ انحصار کرده است. ما آمادگی داریم تا خبرنگاران تمام جریان شوراها و تصمیم‌هایی که گرفته می‌شود را از نزدیک ببینید.»

ناامنی‌های شمال

در دو سال گذشته هر زمانی که طالبان به سوی مراکز شهر در فاریاب و جوزجان پیشروی می‌کردند، جنرال دوستم با کاروانی از نیروهای دولتی و افراد مسلح مربوط به خودش این حملات را دفع می‌کردند.

حالا که جنگ در شمال شدت یافته بسیاری از مقامات دولتی و سیاست مداران از بدتر شدن اوضاع در این ولایات نگرانند. این نگرانی وجود دارد که پرچم‌های سفید طالبان به بیرق‌های سیاه داعش تبدیل شود و شمال افغانستان با خشونت‌های بی‌پیشینه مواجه گردد.

اما آقای مرتضوی گفت حکومت با اراده جدی علیه طالبان می‌جنگد: «ناامنی در نقاط مختلف افغانستان وجود دارد و حکومت اراده قوی برای مقابله با دشمن دارد. این اراده پیش از این وجود نداشته است.»

در حال حاضر جنگ در بدخشان، کندز، بغلان و سرپل بین نیروهای دولتی و طالبان جریان دارد. برخی از مقام‌های حکومتی از حضور قوی داعش در شمال هشدار داده‌اند.

حسین سیرت، کابل