زلمی خلیزاد، نماینده ویژه ایالات متحده امریکا در امور صلح در افغانستان در اصل روز جمعه (۲۴ جولای ۲۰۲۰) سفرش را به مسیر، دوحه، کابل، اسلام آباد، اوسلو و صوفیه آغاز کرده است.

این در حالیست که همزمان با تلاش ها برای آغاز مذاکرات صلح بین الافغانی، درگیری و جنگ میان نیروهای امنیتی افغان و طالبان شدت گرفته است.

با شدت گرفتن درگیری ها، ‌گروه طالبان ناوقت روز پنج شنبه (۲۳ جولای) خبر داده اند که مشروط به تکمیل شدن رهایی زندانیان این گروه پس از عید قربان آماده آغاز مذاکرات بین الافغانی اند.

سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر در صفحه تویترش نوشته است که "بعد از تکمیل پروسه رهایی زندانیان، امارت اسلامی آمادگی دارد که بعد از ایام عید مذاکرات بین الافغانی را متصلآ آغاز نماید."

اما زلمی خلیزاد سه روز قبل در یک نشست آنلاین که توسط موسسه امریکا برای صلح برگزار شده بود و همراه با سفیران افغانستان، ازبکستان و قزاقستان در واشنگتن صحبت می‌کرد، بار دیگر از چالش ‌های سر راه برقراری صلح در افغانستان صحبت کرده گفت که مبارزه با تروریسم، خروج سربازان امریکایی، آغاز مذاکرات بین‌ الافغانی و آتش ‌بس عمومی عناصر اصلی توافق طالبان و ایالات متحده امریکا است.

او همچنین با اشاره به برخی موانع مذاکرات صلح گفت که آزادی برخی از زندانیان طالبان توسط حکومت افغانستان و کاهش خشونت ‌ها هنوز دو مانع اصلی روند صلح هستند.

حکومت افغانستان ادعا می کند که تاکنون چهارهزار و ۴۰۰ زندانی طالبان را آزاد کرده‌ و در حدود ۸۶۱ زندانی حکومت نیز از سوی طالبان آزاد شده ‌اند.

اما خلیلزاد یکی دیگر از موانع برقراری صلح در افغانستان را عدم حمایت ایران از مذاکرات صلح عنوان کرده است.

او گفته است که ایران از روند گفتگوهای بین الافغانی و ایجاد ثبات در افغانستان به دلیل موجودیت تنش های میان تهران و واشنگتن استقبال نکرده است. او با این اظهارات اش به صحبت ‌های اخیر عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت خارجه ایران اشاره کرده و گفت که ایران از روند صلح افغانستان و همچنین حضور نیروهای امریکایی در افغانستان خوشنود نیست.

عراقچی در مصاحبه ای با تلوزیون طلوع گفته است که تهران به نیت ایالات متحده امریکا در روند صلح افغانستان شک دارد. اما او در این مصاحبه تائید کرد که ایران مخالف صلح در افغانستان نیست؛ اما آنچه که ایالات متحده با طالبان به راه انداخته ‌"معامله" با این گروه است: «امریکا در غیاب دولت افغانستان با طالبان مذاکره و توافق کرده است. ما معتقد به توافق نیستیم، آنها معامله کردند درباره آینده افغانستان.»

خلیلزاد در مقابل گفته است: «اگر سخنان معاون وزیر خارجه ایران را در کابل جدی بگیریم که چند روز پیش‌ تر گفته بود، این کشور از پروسه صلح افغانستان و حضور امریکایی ‌ها خشنود نیست. ایران ترجیح می ‌دهد ایالات متحده امریکا بدون روند صلح یعنی در حالت جنگ افغانستان را تنها رها کند.»

اما سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل امروز اعلامیه بیرون داده است که در ان آمده که ایران از مذاکرات صلحی حمایت می‌کند که برپایه مالکیت و رهبری افغان‌ها انجام گیرد.

در ادامه این اعلامیه آمده است که "در پی اظهارات اشتباه یک مقام آمریکایی پیرامون دیدگاه‌ها و عملکرد جمهوری اسلامی ایران در روند صلح افغانستان، سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل با تاکید مجدد بر حمایت ایران از استقرار صلح و ثبات در افغانستان و تکرار مواضع ثابت جمهوری اسلامی ایران مبنی بر ضرورت پایه‌گذاری صلح بر مبنای نتایج گفتگوهای بین‌الافغانی که با مالکیت و رهبری افغان‌ها انجام گیرد، به مقامات آمریکایی توصیه می‌نماید قبل از هرگونه اظهارنظر درباره دیدگاه‌های مسئولین ایران درخصوص مسائل منطقه و افغانستان، ابتدا این مواضع را با دقت مطالعه نمایند."

این نخستین بار است که مقامات ایرانی و امریکایی به صراحت درباره روند مذاکرات صلح افغانستان و نقش ایران در این روند اظهارنظر کرده ‌اند.

خلیلزاد گفت که براساس توافق میان ایالات متحده  و طالبان خروج کامل نیروهای امریکایی از افغانستان مشروط بوده و برای خروج این نیروها نیز جدول زمانی در نظر گرفته شده است.

او گفت که مرحله اول خروج نیروهای امریکایی از افغانستان تکمیل شده و ایالات متحده امریکا برای اجرایی شدن مرحله دوم منتظر است که طالبان به تعهداتش عمل می ‌کند و یا خیر؟

خلیلزاد اکنون با این سفر اش به افغانستان، باید تلاش کند تا هر دو طرف را (حکومت افغانستان و طالبان) به دور میز مذاکره بکشاند. او همچنین تلاش می کند که روند رهایی زندانیان که روی آن ایالات متحده و طالبان توافق کرده بودند، تکمیل گردد.

خلیلزاد همچنین گفت از زمان امضای توافقنامه صلح با طالبان هیچ سرباز امریكایی یا نیروهای ائتلاف بین المللی توسط طالبان كشته نشده است. او اظهار امیدواری کرد که هر چه سریع ‌تر مذاكرات بین ‌الافغان در هفته‌ های آینده آغاز شود و خشونت ‌ها نیز کمتر شوند.

این هفته پس از حملات هوایی در افغانستان به قول  مقامات محلی هرات، ۴۵ نفر از جمله غیرنظامیان و جنگجویان طالبان کشته شدند. علی احمد فقیریار، ولسوال ادرسکن ولایت هرات از کشته شدن هشت غیرنظامی در این حمله سخن گفته است.

nk, rsh (reuters, dw)