روسیه در یک و نیم دهه گذشته از حضور جامعه جهانی در افغانستان استقبال کرده و از خروج نیروهای بین‌المللی از این کشور ابراز نگرانی کرده است. اما در یک سال اخیر گزارش‌هایی نشر شده که نشان می‌دهد روسیه در تلاش ارتباط با طالبان است. 

الکساندر منتیتسکی سفیر روسیه در افغانستان روز پنجشنبه در یک کنفرانس خبری در کابل تایید کرد که کشورش با طالبان رابطه دارد: «بلی ما تماس‌هایی داریم؛ اما این تماس‌ها به هدف تامین امنیت اتباع روسیه و همچنین تامین امنیت نمایندگی های سیاسی روسیه در افغانستان و به هدف تشویق طالبان برای آشتی ملی انجام می‌شود.»

سفیر روسیه افزود که کشورهای مختلف به شمول ایالات متحده امریکا، بریتانیا، آلمان، عربستان، قطر و شماری از کشورهای دیگر با طالبان ارتباط دارند. این در حالیست که روسیه اخیرا برخی کمک‌های نظامی را در اختیار حکومت افغانستان قرار داده و شماری از افسران اردو و پولیس در روسیه مصروف آموزش‌های نظامی هستند.

واکنش حکومت

اما حکومت افغانستان تاکید می‌کند که روابط باید میان دولت‌ها تنظیم شود. شاه حسین مرتضوی معاون سخنگوی ریاست جمهوری به دویچه وله گفت: «ما از تمام کشورهای همسایه و منطقه انتظار داریم که روابط شان، رابطه دولت با دولت باشد و این روابط دولت محور باشند.»

بیشتر: تشویش مقامات افغانستان و امریکا از مناسبات روسیه و طالبان

آقای مرتضوی افزود که افغانستان در خط اول مبارزه با تروریسم قرار دارد و به نیابت از کشورهای منطقه و همسایه با گروه‌های تروریستی در حال جنگ است، بنابراین این کشورها باید با حفظ احترام متقابل از موقف افغانستان در مبارزه با تروریسم حمایت کنند: «مبارزه با تروریسم یک اجماع منطقوی و جهانی نیاز دارد. افغانستان فعلا در خط اول مبارزه با تروریسم است و ما انتظار داریم که کشورهای منطقه دیدگاه واضح در مبارزه با تروریسم داشته باشند.»

پیامدهای حمایت روسیه از طالبان

پیش از این انگشت انتقاد بیشتر به طرف پاکستان بود. حکومت افغانستان بارها پاکستان را متهم به پناه دادن طالبان و تمویل و تجهیز این گروه کرده است. اما در ماه‌های اخیر گزارش‌هایی نشر شده که نشان می‌دهد پس از حضور و فعالیت گروه داعش، ایران و روسیه نیز با طالبان تماس برقرار کرده و از این گروه حمایت مالی می‌کنند.

بیشتر: 

نمایندگان پارلمان می‌گویند هرگونه حمایت از گروه‌های تروریستی در افغانستان می‌تواند جنگ در این کشور را پیچیده‌تر و دشوارتر سازد. به باور آن‌ها چنین حمایت‌هایی می‌تواند ناامنی‌های منطقه‌ای را بیشتر سازد و ناامنی تنها به افغانستان محدود نماند.

صالح محمد سلجوقی نماینده پارلمان افغانستان در گفتگو با دویچه وله گفت: «بدون شک چنین ارتباطاتی افغانستان را آسیب جدی می‌رساند و همان تعهدات دولت را برای مبارزه مشترک با افراطیت زیر سوال می‌برد.»

این نماینده پارلمان می‌گوید تماس روسیه با طالبان با تعهدات این کشور در جلسات و کنفرانس‌های جهانی و منطقه‌ای در تضاد قرار دارد و پیامد آن تقویت گروه‌های تروریستی است. این نگرانی وجود دارد که حمایت روسیه از طالبان، این گروه را بیشتر از پیش تقویت خواهد کرد و توان نظامی حکومت در برابر این گروه ضعیف‌تر خواهد شد. این در حالیست که طالبان در سال جاری مراکز چند ولایت مهم در شمال و جنوب افغانستان ماه‌ها محاصره کردند.

ترس از داعش؟

گزارش‌هایی وجود دارد که روسیه از حضور و تقویت داعش در افغانستان نگران است. گروه تروریستی داعش از حدود یک سال به این‌سو تلاش کرده است تا با ساخت مراکزی در افغانستان، از میان جوانان در روستاها سربازگیری کند.

تحلیلگران می‌گویند روسیه تلاش می‌کند با تماس با طالبان و حمایت از این گروه، جلو نفوذ داعش به کشورهای آسیای میانه را بگیرد. جنگ افغانستان در دو سال اخیر در ولایات شمال شدت گرفته، مناطقی که با کشورهای آسیای مرکزی هم مرز هستند.

بیشتر:  روسیه وچهارچوب جدیدی برای گفت وگوهای صلح افغانستان

هرچند حضور داعش در ولایات شمال هنوز چشم‌گیر نیست، ولی جنرال عبدالرشید دوستم معاون اول رئیس جمهور افغانستان اخیرا گفت که قرار است صدها تن از اعضای گروه داعش از کشورهای عراق و سوریه به شمال افغانستان منتقل شوند. گفته می‌شود نخستین هسته‌های این گروه تروریستی در ولایات بدخشان، فاریاب و سرپل شکل گرفته است.

به باور آقای سلجوقی هرگونه حمایت از طالبان به بهانه جلوگیری از نفوذ داعش، به رشد افراطیت و گسترش ناامنی در منطقه می‌انجامد: «روسیه به هیچ عنوان با حمایت و ایجاد رابطه با طالبان نمی‌تواند از نفوذ طالبان جلوگیری کند چرا که همین طالبان دارای همان مبانی ایدیولوژیک است که داعش دارد و هیچگونه تفاوتی میان آن‌ها وجود ندارد.»

تحلیلگران می‌گویند روسیه و ایران از گسترش نفوذ داعش در افغانستان نگرانند و می‌خواهند با حمایت از گروه طالبان، جلو قدرتمندتر شدن داعش را بگیرند. هرچند طالبان و داعش در مواردی جنگ‌های خونینی در برابر هم داشته‌اند، اما در برخی موارد فرماندهان طالبان با تبدیل کردن پرچم سفید به سیاه، زمینه را برای حضور داعش در روستاها فراهم می‌کنند.

حسین سیرت، کابل