سوانته پِبو، دانشمند سویدنی برنده جایزه نوبل طب شد
۱۴۰۱ مهر ۱۱, دوشنبه
سوانته پبو، زیستشناس سویدنی، به دلیل دستآوردهای پیشگامانهاش در بخش تکامل انسانی تمجید گردیده و مستحق این جایزه خوانده شده است. پبو نخستین دانشمندی است که ژنوم نئاندرتالها را توالییابی کرده است.
اعلانات بازرگانی
سوانته پبو، زیستشناس سویدنی، در شهر لایپزیک آلمان تحقیق میکند. متجمع نوبل انستیتوت کارولینسکا در شهر استکهلم روز دوشنبه اعلام کرد که جایزه نوبل طب یا فیزیولوژی امسال به سوانته پبو، دانشمند و پژوهشگر سویدنی که در شهر لاپزیگ آلمان فعالیت دارد، اعطا میشود. پبو رئیس و عضو هیئت علمی انستیتوت ماکس پلانک در عرصه تحقیقات تکامل زیستشناسی میباشد.
این پژوهشگر سویدنی به عنوان یکی از بنیانگذاران باستانشناسی مولیکولی یا دیرینه شناسی شناخته میشود، رشتهای که از روشهای ژنتیکی برای مطالعه جمعیتهای اولیه بشری استفاده میکند تا مبدای ارگانیسم امروز بشر را روشن نماید.
او نخستین دانشمندی است که در کنار دیگر موارد، ژنوم نئاندرتالها را توالییابی کرده است. پبو با جوایز زیادی در کشورش و در عرصه جهانی مورد تقدیر قرار گرفته است. از جمله در سال ۱۹۹۲ جایزه لایبنیتس را که یکی از معتبرترین جوایز برای دانشمندان است، دریافت نمود.
جوایز طب نوبل: یافتههای شفابخش و نجاتدهنده زندگی
دو دانشمند امریکایی و یک دانشمند بریتانیایی برنده جایزه طب نوبل ۲۰۱۹ شدند. از سال ۱۹۰۱ که اولین جایزه طب نوبل اعطا گردید، تا حال تحقیقات در این عرصه پیشرفت های عظیمی داشته و بیماران زیادی از این کشفیات استفاده برده اند.
عکس: AFP/J. Nackstrand
۱۹۰۲: پشه ملاریا مقصر است
رونالد راس بریتانیایی در آن زمان دریافت که پشه ها بیماری مناطق حاره یی ملاریا را انتقال میدهند. او نشان داد که پشه های انوفل دارای پارازیت های یک حجره یی اند که سبب بیماری ملاریا میگردند. تا هنوز هم سالانه حدود ۲۰۰ میلیون انسان به این بیماری مبتلا میشوند و بیشتر از نیم میلیون انسان از اثر آن میمیرند. پژوهشگران با استفاده از همان یافته های رونالد راس توانستند دارو های ضد این بیماری را بسازند.
رابرت کُخ، طبیب و دانشمند آلمانی، "مایکو باکتریوم توبرکلوزیس"را کشف کرد که عامل بیماری توبرکلوز یا سل است. توبرکلوز تا امروز هم یک بیماری عفونی ساری در سراسر جهان است که معالجه آن حتی با انتی بیوتیک مخصوص آن نیز مدت زیادی طول میکشد. در این میان یک واکسن برای آن وجود دارد که تنها کودکان خوردسال را از ابتلا به آن محفوظ نگه میدارد، نه بزرگسالان را.
عکس: AP
۱۹۱۲: پیوند اعضای یک انسان به انسان دیگر
الکسیس کارل جراح فرانسوی تعویض و پیوند رگه های خون و برخی از ارگان های دیگر بدن انسان را ممکن ساخت. طور مثال او یک شیوه دوختن را ایجاد کرد که با آن رگ های بریده شده را میتوان بهم وصل کرد. او همچنان کشف کرد که چگونه می توان ارگان ها یا اعضای داخلی بدن انسان را در بیرون به خوبی نگهداری کرد. امروزه جراحان همه ساله حدود ۱۰۰ هزار ارگان بدن انسان را پیوند میکنند.
عکس: picture-alliance/dpa
۱۹۲۴: دیدن ضربان قلب
ویلم اینتهوفن هالندی الکتروکاردیوگرام (ECG) را ساخت که در شفاخانه ها و معاینه خانه ها از آن کار گرفته میشود. یک "ای سی جی" فعالیت های برقی رشته های عضلات قلب را ثبت میکند. با استفاده از آن داکتر میتواند طور مثال اختلال نظم قلب و بیماری های دیگر فلبی را تشخیص کند. الکتروکاردیوگرام امروزه در سراسر جهان کاربرد گسترده ای دارد.
عکس: Fotolia
۱۹۳۰: چهار نوع خون
کارل لندشتاینر اتریشی کشف کرد که در اکثر موارد، نه در همه موارد، در نتیجه یکجا ساختن خون دو انسان، لخته های خونی ایجاد میشود. او به زودی دلیل این پدیده را دریافت که عبارت تغییر نوعیت خون است. او خون را به سه گروه A، B، و صفر (که خودش آن را C) نامید تقسیم بندی کرد. بعد های هم مسلکانش گروپ خونی AB را نیز کشف کردند. به این ترتیب انتقال مطمین خون انسان ها به یکدیگر ممکن گردید.
عکس: picture-alliance/dpa
۱۹۳۹، ۱۹۴۵ و ۱۹۵۲: داروهایی که باکتری ها را میکشند
سه جایزه نوبل به کاشفان انتی بیوتیک اختصاص داده شد. یکی از آنها الکساندر فلمینگ بود که پنسلین را کشف کرد. تا امروز هم انتی بیوتیک ها در جمع داروهای اند که بیشترین استفاده را داشته و در اکثر موارد سبب نجات انسان ها از مرگ میگردند. اما همواره باید انتی بیوتیک های جدید ساخته شوند، زیرا باکتری ها با مرور زمان در برابر انتی بیوتیک ها مقاوم میگردند.
عکس: Fotolia/Nenov Brothers
۱۹۴۸: مواد زهری علیه پشه ملاریا
پاول هیرمن میولر، کیمیادان سویسی، کشف کرد که هرچند ماده ترکیبی کیمیایی DDT برای حشرات کشنده است، اما برای پستانداران زهری نیست. در دهه بعد از آن DDT یکی از مواد حشره کشی بود که در سراسر جهان بیشترین کاربرد را داشت. تا آنکه فهمیده شد که این مواد کیمیایی در طبیعت غنی گردیده و برای پرندگان مضر است. در این میان استفاده از DDT نامطلوب است، اما تا هنوز هم بر ضد پشه های ملاریا به کار گرفته میشود.
عکس: picture-alliance/dpa
۱۹۵۶: نفوذ تا خود قلب
ویرنر فورسمن آلمانی یکجا با دو همکارش جایزه نوبل را به خاطر ساختن کاتیتر یا سُند برای قلب بدست آوردند. فورسمن اولین کاتیتر قلب را بالای خود آزمایش کرد. در این نوع معاینه قلبی، یک پایپ باریک پلاستیکی از آرنج دست و یا قسمت فوقانی ران یا به اصطلاح "قد کشک" وارد رگ ساخته شده و تا خود قلب پیش برده میشود. امروزه داکتران با این شیوه قلب را معاینه کرده و عملیات جراحی را انجام میدهند.
عکس: picture-alliance/Andreas Gebert
۱۹۷۹ و ۲۰۰۳: نگاه به داخل بدن
در گذشته برای مشاهده اعضای داخلی بدن تنها از شعاع ایکس استفاده میشد. در این میان داکتران شیوه های بسیار بهتری دارند. یکی از این شیوه ها توموگرافی کامپیوتری CT است، که در آن نیز از اشعه ایکس کار گرفته میشود اما با این شیوه طبقات مختلف بدن تصویربرداری میگردد. بعد ها تصویربرداری داخل بدن با رزونانس مقناطیسی (ام آر آی) کشف گردید که در آن از ساحه مقناطیسی کار گرفته شده و هیچ ضرری به بدن انسان ندارد.
عکس: picture-alliance/dpa
۲۰۰۸: سرطان ناشی از ویروس ها
در نتیجه تحقیق و کشف هرالد سور هاوزن از مرکز تحقیقات سرطان در آلمان، میدانیم که ویروس پاپیلوم انسانی میتواند سبب سرطان رحم زن گردد. بر مبنای یافته های این پژوهشگر، واکسن های ضد این ویروس ساخته شده است. حالا دختران و زنان میتوانند خود را در برابر سرطان رحم واکسن کنند.
عکس: AP
۲۰۱۰: القاح برای پیدایش کودک در لابراتوار
رابرت ادواردز دانشمند انگلیسی القاح مصنوعی یعنی در بیرون از بدن انسان را در لابراتوار انجام داد. اولین کودک، که با این شیوه القاح یافت، در سال ۱۹۷۸ در انگلستان چشم به جهان کشود. کشفیات بیشتر در این زمینه شانس موفقیت در این روش را بهتر ساخت. در این میان چندین میلیون کودک در سراسر جهان با شیوه القاح مصنوعی به دنیا آمده اند.
عکس: picture-alliance/ZB
۲۰۱۳: سلول ها سگنال های خود را چگونه انتقال میدهند
جایزه نوبل طب به توماس زودهوف آلمانی و دو پژوهشگر امریکایی، جیمز روتمن و راندی شیکمن اختصاص داده شد. آنها این جایزه را به خاطر کشف راز میکانیزم انتقالاتی سلول های بدن بدست آوردند. آنها دریافتند که خرابی در نظام انتقالاتی سلول ها سبب بیماری های خاصی مانند الزایمر یا فراموشی، پارکسنیون یا لرزش دست و پا در حالت استراحت، و همچنان دیابت یا بیماری قند میگردد.
عکس: picture-alliance / dpa
۲۰۱۸: سیستم آزاد شده ایمنی در برابر سرطان مجادله میکند
همه ما در بدن خود یک سیستم طبیعی دفاعی در برابر تومورها داریم، که تنها با آزاد ساختن آن میتوان به گونه طبیعی از رشد تومور ها جلوگیری کرد. جیمز پی الیسون امریکایی و تاسوکو هونجو جاپانی درمان بیماری سرطان را بنیاد گذاشتند که با آن حتی تومور های که قبلاً متاستاز تشکل داده یا به اصطلاح ریشه دوانیده اند، به تدریج از بین میروند. بسیاری از بیماران سرطان با این نوع معالجه از تومور سرطانی خلاصی مییابند.
عکس: Imago/Science Photo Library/A. Pasieka
۲۰۱۹: نقش آکسیجن در سلول های بدن
ویلیام جی کالین و گریگ سیمینزا امریکایی و همچنان سر پیتر راتکلیف بریتانیایی برنده جایزه نوبل در عرصه طب و فیزیولوژی شناخته شدند. آنها با تحقیقات شان نقش و اهمیت غلظت های مختلف آکسیجن در سلول ها و سیستم متابولیسم بدن را دریافته اند.
عکس: AFP/J. Nackstrand
14 عکس1 | 14
اعلام این جایزه که از طریق اینترنت به طور زنده منتشر گردید، آغازگر هفته نوبل میباشد که در آن برندگان این جایزه در بخشهای مختلف اعلام میگردند. به روز سه شنبه و چهارشنبه اسامی برندگان جایزه نوبل فزیک و کیمیا اعلام میشود. به روز پنجشنبه اعلام می گردد که جایزه معتبر نوبل ادبیات به کی تعلق میگیرد و به روز جمعه دریافت کننده جایزه نوبل صلح اعلام میشود. جایزه نوبل صلح برخلاف جوایز دیگر نوبل در استکهلم نه، بلکه در اسلو پایتخت ناروی اعطا میشود. این جایزه به طور سنتی به تاریخ دهم دسمبر، یعنی مصادف به روز درگذشت الفرید نوبل به برندگان اعطا میشود.
الفرید نوبل، بنیانگذار بنیاد نوبل در وصیتنامهاش تاکید کرده بود که بخش اعظم سرمایه و مفاد دارایهایی میراثی او به عنوان جایزه نقدی به افرادی اعطا گردد که در ادامه یکسال برای بشریت سود قابل ملاحظهای داشته باشند. جایزه نوبل ده میلیون کرون سویدنی که معادل «۹۱۴ هزار یورو» میباشد، ارزش دارد.
برندگان جایزه صلح نوبل در ده سال اخیر به روایت تصویر
برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد (WFP) که برای مقابله با گرسنگی در جهان تلاش میکند، در سال ۲۰۲۰ مستحق دریافت جایزه صلح نوبل اعلام شد. در این آلبوم عکس برندگان ده سال اخیر این جایزه را میبینید.
عکس: picture-alliance/dpa/AFP/Nemenov
۲۰۱۹- آبی احمد، نخست وزیر اتیوپیا
آبی احمد، نخست وزیر اتیوپیا به دلیل تلاش هایش برای صلح و همکاری بین المللی و به ویژه به خاطر ابتکار قاطعانه اش برای حل منازعه مرزی با کشور همسایهاش اریتریا مستحق این جایزه شناخته شد. اتیوپیا و اریتریا بعد از سالها خصومت در ماه جولای ۲۰۱۸ مناسبات شان را از سر گرفتند.
عکس: Ethiopian Prime Minister Office
۲۰۱۸- دنیس موکوگه از کانگو و نادیه مراد از عراق
دنیس موکوگه از کانگو و نادیه مراد از عراق به دلیل فعالیت هایشان علیه کاربرد خشونت های جنسی به عنوان سلاحی در جنگ ها و درگیری های مسلحانه مستحق دریافت این جایزه شناخته شدند. نادیه مراد، سفیر ویژه سازمان ملل خودش در جریان حملات داعش در عراق از سوی این گروه به عنوان برده جنسی مورد خشونت قرار گرفته بود، و دنیس موکوگه داکتر بیماریهای زنانه در کانگو است.
عکس: NTB Scanpix/Haakon Mosvold Larsen/Reuters
۲۰۱۷- کارزار بین المللی محو سلاح های هسته یی
کارزار بین المللی محو سلاح های هسته یی (Ican) به دلیل تلاش هایش برای جلب توجهات بین المللی به عواقب فاجعه بار استفاده از سلاح های هسته یی و همچنان تلاش هایی که برای رسیدن به پیمان هایی برای ممنوعیت سلاح اتومی داشت، مستحق این جایزه شد.
عکس: Getty Images/AFP/F. Coffrini
۲۰۱۶- خوان مانوئل سانتوس، رئیس جمهور کلمبیا
خوان مانوئل سانتوس، رئیس جمهور کلمبیا به دلیل تلاش هایش برای ختم جنگ داخلی بیش از ۵۰ ساله در این کشور متسحق این جایزه شناخته شد. پس از مذاکرات چهار ساله میان حکومت و شورشیان، رئیس جمهور خوان مانوئل سانتوس و تیمولیون خیمِنِز رهبر چریکهای فارک (نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا) یک پیمان صلح را به امضا رساندند.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Duenas Castaneda
۲۰۱۵- هیئت چهارگانه دیالوگ ملی تونس
هیئت چهارگانه دیالوگ ملی تونس به خاطر سهم قاطعانه شان در ایجاد دموکراسی کثرتگرا در تونس بعد از انقلاب موسوم به بهار عربی در سال ۲۰۱۱ مستحق این جایزه شد. این هیئت چهارگانه شامل اتحادیه عمومی کارگران تونس، کنفدراسیون صنعتی تونس، لیگ حقوق بشر تونس و اتحادیه ملی حقوقدادان این کشور است.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Messara
۲۰۱۴- ملاله یوسفزی و کایلاش ساتیارتی
ملاله یوسفزی از پاکستان و کایلاش ساتیارتی از هندوستان مشترکا به دلیل مبارزات شان در برابر فشارها بر کودکان و نوجوانان و همچنان تلاش ها در راستای تقویت حقوق کودکان و حق تعلیم و تربیه آنها برنده این جایزه شدند. ملاله به دلیل تلاشهایش در راستای تعلیم کودکان از سوی طالبان هدف قرار گرفته و زخمی شده بود.
عکس: Reuters/Getty Images
۲۰۱۳- سازمان منع استفاده از اسلحه کیمیایی
سازمان منع استفاده از اسلحه کیمیایی (OPCW) مستقر در شهر لاهه هالند به دلیل تلاشهای گسترده اش برای از بین بردن سلاح های کشتار جمعی، جایزه صلح نوبل را دریافت کرد.
عکس: Getty Images/AFP/J. Thys
۲۰۱۲- اتحادیه اروپا
اتحادیه اروپا به دلیل این که در بیش از شش دهه پیشآهنگ صلح، دموکراسی و حقوق بشر در اروپا بوده، مستحق این جایزه شناخته شد. به این ترتیب کمیته نوبل از خدمات اتحادیه اروپا برای پیشبرد دموکراسی و صلح تقدیر کرد.
عکس: Reuters
۲۰۱۱- الن جانسون سیرلیف، لیما گبووی و توکل کرمان
الن جانسون سیرلیف، لیما گبووی هر دو از لایبریا و همچنان توکل کرمان از یمن به دلیل مبارزات بدون خشونت در راستای تقویت و ارتقای حقوق زنان مستحق این جایزه شناخته شدند.
عکس: dapd/DW-Montage
۲۰۱۰- لیو شیائو
لیو شیائو منتقد حکومت چین به دلیل مبارزه عاری از خشونت برای حقوق بشر در کشورش برنده جایزه صلح نوبل شد.
عکس: AP/Kyodo News
10 عکس1 | 10
از سال ۱۹۰۱ میلادی تا کنون ۲۲۴ تن، از جمله ۱۲ زن جایزه نوبل طب را دریافت کرده اند.
سال گذشته گمانه زنیها بر این بود که احتمالاً این جایزه به انکشافدهندگان واکسین کرونا اعطا خواهد شد، اما در پایان دو دانشمند دیگر، یکی داوید جولیوس از ایالات متحده و دیگری آردم پتاپوتیان که متولد لبنان میباشد، به دلیل کشف سلولهای گیرنده که توسط آنها انسان درجه حرارت و لمس کردن را حس میکنند، برنده جایزه نوبل طب شدند.