رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه روز دوشنبه به طور رسمی به حیث رییس جمهور ترکیه در دومین دوره کاری اش سوگند یاد کرد. او اکنون در کنار تمام اختیاراتی که تاکنون در مقام های نخست وزیری و ریاست جمهوری داشته، اختیارات جدیدی کسب کرده است. 

گذر ترکیه از دموکراسی پارلمانی به سیستمی که ویژگی اش دادن کل اختیارات اجرایی به یک رئیس جمهور بسیار قدرتمند است، بزرگترین جا به  جایی قدرت از یک صد سال پیش تا به حال در ترکیه بوده است. حدود یک صد سال پیش، جمهوری ترکیه از ویرانه های امپراطوری متلاشی شده عثمانی سربرآورد.

اردوغان با اختیارات جدید، قدرت در بخش قضایی را نیز از آنِ خود خواهد ساخت و این اختیار را خواهد داشت که از طریق صدور حکم حکومت کند.

اردوغان که طی یک نشست ویژه پارلمانی در انقره سوگند یاد کرد، گفت: «به عنوان رئیس جمهور، من در برابر ملت بزرگ ترکیه و تاریخ به شرف و آبرویم قسم می خورم که با همه قدرت و نیرویم برای حفاظت و ارتقای شکوه و شرف جمهوری ترکیه کار کنم و همه وظایفی را که به عهده گرفته ام، با حفظ بی طرفی انجام دهم». 

ترکیه چند پارچه

اردوغان در همه پرسی که سال گذشته برای کسب قدرت بیشتر رئیس جمهور برگزار شد، به زحمت برنده شد.  به دنبال آن نظرخواهی، در ماه گذشته رئیس جمهور ترکیه در انتخاباتی که به سختی برای پیروزی در آن جنگید، با کسب ۵۲.۵ درصد آرا برنده شد و "حزب عدالت و توسعه" او از طریق ائتلاف با حزب راستگرای افراطی "جنبش ملی" (ام اچ پی) اکثریت کرسی های پارلمانی را کسب کرد.

اردوغان به در آخر هفته خطاب به اعضای "حزب عدالت و توسعه" گفت: «ترکیه پس از مراسم تحلیف در روز دوشنبه، وارد عصر جدیدی می شود». او ادامه داد: «ما با این قدرتی که از طریق سیستم جدید ریاست جمهوری به دست آورده ایم، سریع تر و قوی تر نتایج (مطلوب) را کسب خواهیم کرد».

اما مردم ترکیه در مورد اختیارات جدید اردوغان اختلاف نظر دارند. حامیان او می گویند که این اختیارات پاداشی است برای رهبری که ارزش های اسلامی را دوباره وارد زندگی روزانه مردم ترکیه کرده است، از طبقه کارگر حمایت می کند و زیرساخت های کشور را به طور گسترده توسعه داده است.

مخالفان اردوغان می گویند که او می خواهد با این اختیارات جدید، کشور را به تنهایی رهبری کند و ترکیه را به طور فزاینده از دموکراسی و آزادی بیان دور کند؛ به خصوص این که از دو سال پیش بدین سو در ترکیه وضعیت اضطراری حاکم است.

رهبران خارجی به اردوغان تبریک گفتند

از اتحادیه اروپا، فقط رومن رادیف، رئیس جمهور بلغارستان و ویکتور اوربان، نخست وزیر تندرو هنگری در مراسم تحلیف شرکت کردند. از طرف آلمان فدرال، گرهارد شرودر، صدراعظم سابق آلمان در این مراسم حضور دارد.

نیکولاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا نیز برای شرکت در این مراسم به ترکیه سفر کرد. او در یک پیام تویتری از رئیس جمهور ترکیه به حیث «دوست ونزوئلا و یک رهبر جهان چند قطبی یاد کرد». 

فشار اپوزیسیون بر اردوغان برای به تعویق انداختن مراسم تحلیف

پس از سانحه مرگبار قطار که در نخستین ساعات روز دوشنبه در ترکیه رخ داد، اردوغان از سوی سیاستمداران احزاب مخالف برای به تعویق انداختن مراسم تحلیف تحت فشار قرار گرفت.

این حادثه در نخستین ساعات روز دوشنبه در ولایت تکیرداغ ترکیه رخ داد و به مرگ ۲۴ تن و زخمی شدن بیش از ۳۰۰ نفر انجامید. 

رهبران احزاب مختلف اپوزیسیون مانند فاطمه کورتولان، یکی از دو رهبر "حزب دموکراتیک خلق" (اچ. دی. پی)، مرال اکشنر، رئیس حزب راست میانه "خوب" و محرم اینجه، نامزد اصلی ریاست جمهوری از "حزب خلق جمهوریخواه" ترکیه از رئیس جمهور ترکیه انتقاد کردند.

محرم اینجه در حساب تویتری اش خطاب به اردوغان نوشت: «شما پول برای تمویل ساخت قصرها را دارید، اما خط راه آهن را نمی توانید تمویل کنید».

me, ah(dm/xx (AP, Reuters, AFP, dpa)