پروفیسور ولف رودیگر شبیتس، متخصص مغز و اعصاب در کلینک پروتستانت "بتهیل" در شهر بيليفلد آلمان می گويد: «یک فرد هرچه بيشتر مبتلا به سکته مغزی گردد، خطر ابتلا به زوال عقل در او بیشتر است.» در این نوع زوال عقل یا دمانس عروقی، کسی که دچار سکته مغزی شده است بعداَ با مشکلات حافظه، اختلال شناختی یا مشکلات در تمرکز دست و گریبان است.

سکته مغزی پی هم

تنها در آلمان سالانه حدود ۲۵۰ هزار نفر از سکته مغزی متاثر می شوند. اغلب سکته مغزی تنها یک بار رخ نمی دهد. پروفیسور شبیتس که رئیس موسسه امور سکته مغزی در آلمان است، می گوید: "این (تکرار سکته مغزی) شامل حال کسی هم می شود که به بهترین صورت تداوی شده باشد." او در ادامه می گوید: "کم مواردی نیستند که فرد چندین بار مواجه با سکته مغزی می گردد. از نظر آماری، در این صورت خطر ابتلا به دمانس یا زوال عقل نیز افزایش می یابد. پس از اولین سکته مغزی احتمال ابتلا به زوال عقل حدود ۱۰ درصد است و بعد از چندبار می تواند تا ۴۰ درصد افزایش یابد."

زوال عقل، آلزایمر نیست

در افراد مبتلا به زوال عقل در قدم اول بیشتر احتمالا به آلزایمر فکر می کنند و به این باورند که زوال عقل به آهستگی و آرام آرام گسترش پیدا می کند. روند بیماری آلزایمر واقعاَ هم چنین است. اما تفاوت های قابل توجهی در دمانس عروقی ناشی از سکته مغزی و آلزایمر وجود دارد.
در هر مورد، بخش های جداگانه مغز تحت تاثیر قرار می گیرند؛ بخش هایی که مسئولیت های مختلفی را به دوش دارند. با این حال، در بیماری آلزایمر تمام مغز متاثر از انحطاط و دگرگونی می شود.

سکته مغزی "کلاسیک"

سکته مغزی عمدتا با فلج شدن نیمی از بدن نمایان می شود. بدین ترتیب، فرد مبتلا دیگر نمی تواند یک طرف بدن اش را حرکت دهد، کنترول کند و خود را پهلو دهد. این یکی از علامت های این بیماری است.

پروفیسور مارتین دیچگنس، مدیر موسسه تحقیقات سکته مغزی و زوال عقل در دانشگاه مونشن آلمان می گوید: «اختلالات گردش خون در مغز ممکن است در ناحیه ای قرار گیرد که مثلا حرکت یا گفتار را کنترول می کند.»
همچنین بینایی ممکن است مختل شود. مارتین دیچگنس در ادامه می گوید که "بخش هایی از مغز هستند که به طور خاص در عملکرد حافظه دخیل هستند و بسیاری از سکته های کوچکتر در قسمت عقبی مغز صورت می گیرند و باعث اختلال در ارتباطات بین بخش های مختلف مغز می شوند. این بخش ها در مجموع آنچه را ما زیر نام توانایی های ذهنی درک می کنیم، ایجاد می کنند.»

مارتین دیچگنس توضیح می دهد که فشار خون بالا عامل اصلی خطر سکته مغزی و در نتیجه دمانس یا زوال عقل است. فقط ۵۰ درصد از افرادی که فشار خون بالا دارند در این مورد آگاهی دارند، که از این جمله تنها ۵۰ درصد شان تحت معالجه قرار می گیرند و از میان آن‌ها ۵۰ درصد درمان مناسب را دریافت می کنند. هر کس می تواند از فشار خون بالا جلوگیری کند. حداقل ۳۰ دقیقه تحرک در روز، مصرف سالم مواد غذایی، کاهش وزن بدن و ترک سگرت، از جمله چیزهای اند که از بالا رفتن فشار خون می توانند جلوگیری کنند. اقدامات ساده ای که بسیار موثر اند و علم ثابت کرده است. اما آگاهی کافی هنوز هم در این مورد وجود ندارد.

بسیاری از افراد نمی خواهند روی موضوع دمانس یا زوال عقل صحبت کنند، زیرا معتقدند که آنها به این بیماری دچار نمی شوند. مارتین دیچگنس که متخصص اعصاب است این مساله را رد می کند و می گوید که ما باید به اطرافیان ما توجه بیشتری داشته باشیم.

پیشگیری باید اولویت باشد

در جامعه ای که شهروندانش بیشتر مسن اند و رو به پیری نهاده اند، خطر ابتلا به دمانس هم زیاد است. دیچگنس می گوید: "قاره های بزرگ مانند آسیا، به ویژه هند و چین، به خوبی توسعه یافته اند، اما در قسمت شیوه زندگی و عوامل خطر دمانس، سطح آگاهی مردم بسیار پائین است. بسیاری از اقدامات و ابزارهای پیشگیرانه برای حفاظت از رگ های بدن در دسترس هستند، اما اغلب این فرصت ها توسط بیماران و هم از جانب داکتران مورد استفاده قرار نمی گیرند."

مارتین دیچگنس می گوید: "لازم است که توجه مردم و سیاست را به این امر که پیشگیری مهم است، جلب کنیم. ما در این زمینه مسئولیت داریم، همچنین در تحقیقات، ما باید در همه سطوح سرمایه گذاری کنیم." او در ادامه می گوید که "این امر شامل اپیدمیولوژی، تحقیقات بالینی و تحقیقات در بخش های کاربردی و مراقبت های بهداشتی است." او می گوید که در هر صورت  "پیشگیری بهتر از معالجه است"

nka,af (Heise)