اخیراً در نشست خزانی سران اتحادیه اروپا در ماه اکتوبر سیاست مهاجرت این اتحادیه مطرح گردید که سران حکومت‌های عضو این اتحادیه با اختلافات شدیدی در این زمینه با هم مواجه شده و بر سر یک راه مشترک به توافق نرسیدند. یکی از نکات مورد اختلاف سران این اتحادیه مساله حمایت از کشورهای جنوب اتحادیه اروپا بود، کشورهایی که هدف و مقصد اول بیشترین تعداد مهاجران اند.

به ویژه تقسیمات پناهجویان به کشورهای دیگر این اتحادیه از مسایل جنجال برانگیز نشست سران بود و در این اواخر همچنان ایجاد حصار و دیوار مرزی برای تضمین امنیت مرزهای خارجی اتحادیه اروپا مطرح است. حالا این سوال مطرح می‌شود که اگر اتحادیه اروپا نخواهد به ارزش‌های اساسی خود پشت کند، تا چه اندازه می‌تواند در مرزهای خارجی خود حصار اعمار کند؟

ایجاد حصار؛ بله یا خیر؟

۱۲ کشور عضو اتحادیه اروپا خواستار این شده اند که ایجاد حصارها و موانع مرزی در مرزهای بیرونی با پول این اتحادیه تمویل شود. پولند، کشورهای حوزه بالکان و اتریش از جمله کشورهایی اند که به ایجاد حصار مرزی تأکید کرده اند.

نخستین امدادگران برای کمک به مهاجران به مرز پولند و بلاروس رسیدند

الکساندر شالنبرگ، صدراعظم جدید اتریش گفته است که در ماه های اخیر دیده شد که فشار مهاجران بر اتحادیه اروپا کاهش نمی‌یابد. براساس آمار آژانس محافظت از مرزهای بیرونی اتحادیه اروپا یا «فرانتکس» در سال روان حدود ۱۳۵ هزار مهاجر به خاک اروپا رسیده اند که به تناسب سال ۲۰۲۰ حدود ۵۰ درصد بیشتر می‌باشد؛ اما با آنهم این رقم به مراتب کمتر از آمار سال ۲۰۱۵ است. در سال ۲۰۱۵ بیش از یک میلیون پناهجو خود را به درازه های کشورهای اروپایی رساندند.

اورزولا فون دیر لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا به ایجاد حصار مرزی در مرزهای بیرونی این اتحادیه مخالفت کرده و گفته است: «در کمیسیون و پارلمان اتحادیه اروپا از دیر زمانی همه با تمویل این گونه حصارها مخالف اند.»

اما اکنون چارلز میشل، رئیس شورای اتحادیه اروپا، حین سفرش به وارسا برای ابراز همبستگی این اتحادیه با پولند، برعکس این اظهارات فون دیر لاین گفت: «مذاکراتی در رابطه به تمویل زیرساخت‌های فیزیکی از سوی اتحادیه اروپا نیز جریان دارد.» 

میشل افزود: «باید در این ارتباط قابلیت‌های اتحادیه اروپا را برای اثبات همبستگی با این کشورها واضح سازیم، کشورهایی که در خط اول قرار دارند و می‌خواهند مرزهای خود را محافظت کنند و همزمان از مرزهای بیرونی اتحادیه اروپا نیز محافظت می‌نمایند.»

اینکه آیا او این تغییر مسیر را با اعضای بزرگ این اتحادیه مطرح کرده است یا خیر، هنوز روشن نیست. اما میشل دست کم می‌داند که امضاءکنند‌ه‌های نامه ماه اکتوبر در مورد تمویل ایجاد حصارهای مرزی از او حمایت می‌کنند. در سطح ملی مسدود نمودن مرزهای خارجی این اتحادیه از مدت‌ها به اینسو جریان دارد.

عفو بین الملل: پولند غیرقانونی افغان‌ها را از مرز به بلاروس پس فرستاده است

مجارستان اولین کشوری بود که حین بحران مهاجرت در سال ۲۰۱۵ ایجاد دیوارها و حصارهای مرزی را در مرزهای خود آغاز کرد که در نتیجه مسیر اصلی پناهجویان از راه بالکان تغییر کرد. سپس یونان و بلغاریا چنین اقداماتی را ادامه دادند که در نتیجه اکنون مجموعاً حدود یک هزار کیلومتر حصار در مرزهای خارجی اتحادیه اروپا ایجاد شده است.

افزایش موارد عقب زدن پناهجویان

از سال ها به اینسو پناهجویانی که خود را به آب‌های مدیترانه می رسانند، با استفاده از روش های مختلفی عقب زده می شوند. کشتی های اتحادیه اروپا مهاجران را به سمت سواحل لیبیا عقب زده و به گاردهای ساحلی لیبیا تسلیم می دهند. ایتالیا با گارد ساحلی لیبیا همکاری دارد و آنهم با وجود آنکه از وضعیت وخیم پناهجویان و اخاذی ها در لیبیا بی خبر نیست.

همچنان از یونان، کرواسیا و بلغاریا نیز گزارش هایی منتشر شده اند که در مواردی مهاجران حتی با اعمال خشونت در سر مرزها عقب زده شده و از فرصت قانونی برای ارائه درخواست پناهندگی در اتحادیه اروپا محروم شده اند. 

فلیپو گراندی، کمیسار ارشد پناهندگان ملل متحد اخیراً با لحن شدیدی برخورد کشورهای اروپایی با پناهجویان را مورد انتقاد قرار داده گفت:‌ «در حال حاضر اعمال شماری از کشورها شدیداً قابل نگرانی است.» او در این رابطه از «ایجاد دیوار مرزی، حصار سیم خاردار، عقب زدن خشونت آمیز که در جریان آن مهاجران لت و کوب، برهنه و به آب‌ها انداخته شده و در معرض غرق شدن قرار داده می‌شوند»، یاددآوری نمود.

گراندی با انتقاد شدید از این وضعیت افزود: «تلاش می‌کنند تا از مسئولیت شانه خالی کنند و به این هدف به کشور سومی پول می‌دهند تا بار مسئولیت را به عهده گیرد.» ‌

پولیس پولند: مهاجران مانع مرزی را در هم شکسته اند

سازمان موسوم به «شبکه نظارت بر خشونت مرزی» گزارش کرده است که از آغاز سال ۲۰۲۰ تا تابستان سال روان میلادی یونان بیش از ۶۰۰۰ پناهجو را هم در مسیر آبی و هم در مسیر زمینی عقب زده است، در مواردی هم با اعمال شدید خشونت. براساس گزارش «شورای پناهندگان دنمارک» ‌۱۸ هزار مورد عقب زدن پناهجویان در کرواسیا شمارش شده است و کمیساری امور پناهجویان ملل متحد در همین مقطع زمانی بیش از ۱۵ هزار مورد را در لیبیا ثبت کرده است.

نویسنده: باربارا ویزل

برگردان: نادیه فضل