سال ۲۰۱۷ برای مخالفان سلاح های اتومی، یک ساله ویژه بود، چونکه ۱۲۲ کشور عضو سازمان ملل متحد با امضای یک توافقنامه خود را مکلف کردند که سلاح های هسته ای تولید نمی کنند و یا نمی خواهند به آن دست یابند.

اما با وجود آن این اقدام منجر به نزدیک شدن به هدف یک جهان عاری از سلاح های اتومی نشده است. براساس جدیدترین تخیمنات انستیتوت تحقیقات صلح استکهلم، در سرتاسر جهان تاهنوز ۱۴ هزار و ۴۶۵ سلاح اتومی موجود است که فقط در تصاحب نُه دولت است: ایالات متحده امریکا، روسیه، بریتانیا، چین، فرانسه، هند، پاکستان، اسرائیل و کوریای شمالی.

گرچه از دید جهانی، این نُه کشور در اقلیت هستند، اما اصلاً در این فکر نیستند که از سلاح های اتومی صرف نظر کنند.

کمتر، اما مدرن تر

در مقایسه با سال گذشته، شمار کل سلاح های هسته ای اندکی کاهش یافته است، اما شانون کیله، رئیس پروژه سلاح های هسته ای در "سیپری" در گفتگو با دویچه وله گفت که همزمان سلاح های موجود هسته ای نوسازی شده است:

"به این معنا که سلاح های جدید جانشین سلاح های کهنه می شوند. بعضی از این سلاح ها واقعاً ۴۰ یا ۵۰ سال کهنه هستند، اما سلاح های انکشاف داده می شود که توانایی های جدید و عملکرد های جدید تخنیکی دارند. در این جا مساله بر سر نوسازی و اما نیز انکشاف سیستم های جدید است." 

بمب های اتومی جدید برای آلمان

حکومت ایالات متحده امریکا انکشاف سلاح های جدید اتومی را نخست در ماه فبروری تایید کرد، زمانی که این کشور یک متن به روز شده وضعیت سلاح های اتومی را نشر کرد. آلمان نیز به نحوی از آن متاثر است، زیرا باوجود آنکه این کشور خود سلاح های اتومی ندارد، اما به عنوان یک کشور عضو ناتو، از جمله زیر چتر حمایت هسته ای ایالات متحده امریکا قرار دارد.

مثلاً در ساحه منطقه "ایفل"، بمب های اتومی امریکا از نوع "بی ۶۱" قرار است در سال های آینده با بمب های اتومی مدرن تر عوض شود که به صورت دقیق تر می توانند هدف را نشانه بگیرند.

نوسازی پرهزینه

ایالات متحده امریکا برای نوسازی ذخیره های سلاح اتومی اش پول هنگفتی را سرمایه گذاری می کند. این کشور می خواهد ۴۰۰ میلیارد دالر امریکایی را تا سال ۲۰۲۶  در این بخش مصرف کند. از دید شانون کلیه، قدرت های کوچک تر هسته ای مانند هند و پاکستان نیز به نحوی در "مسابقه تسلیحات استراتیژیک" قرار دارند. او می گوید که این کشورها سلاح های هسته ای جدید را انکشاف می دهند و همزمان ظرفیت های تولیدات شان را برای مواد قابل شکافت هسته ای توسعه می دهند.

از دید کیله رئیس پروژه سلاح های هسته ای در "سیپری"، با درنظر داشت تنش ها میان ایالات متحده امریکا و روسیه روشن نیست که چگونه کنترول سلاح های هسته ای توسط توافقنامه های بین المللی ادامه خواهد داشت. او  در این باره می گوید: "آنچه مرا در حال حاضر نگران می کند، این واقعیت است که روابط سیاسی استراتژیک میان ایالات متحده امریکا و روسیه برهم خورده است و هردو کشور ۹۲ درصد همه سلاح های هسته ای را در سطح جهانی در تصاحب شان دارند."

کنترول تجهیزات هسته ای زیر سوال قرار گرفته است

کیله می افزاید که این امر نیز بر کنترول تجهیزات هسته ای تاثیر می گذارد. اگر موعد توافقنامه های بین مهم المللی مانند توافقنامه "آغاز جدید" (New START) در سال های آینده پایان یابد، در این صورت کارشناسان سلاح های هسته ای هراس دارند که ممکن است توافقنامه جدید جانشین آن نشود. زیرا در این صورت دیگر هیچ محدودیتی برای ذخیره های سلاح های هسته ای وجود نخواهد داشت.

او می افزاید: "ما به صورت بسیار آشکار از دورنمای سال ۲۰۰۹ بارک اوباما مبنی بر دستیابی به جهانی عاری از سلاح های هسته ای دور می شویم."

بالاترین میزان هزینه های نظامی

پژوهشگران انستیتوت تحقیقات صلح سیپری در "گزارش سال ۲۰۱۸" داده های دیگر نظامی را نیز جمع آوری کرده اند که بر وضعیت متشنج سیاسی امنیتی روشنی می اندارد. براساس این گزارش، از پایان جنگ سرد به این سو، مانند سال ۲۰۱۷ با این اندازه پول زیاد در زمینه هزینه نظامی مصرف نشده است. رقم هزینه های نظامی در سطح جهانی به ۱۷۳۹ میلیارد دالر امریکایی افزایش یافته است. این مبلغ برابر است با ۲۳۰ دالر برای هرفرد در کره زمین. در سال ۲۰۱۶ این رقم برابر ۲۲۷ دالر برای هر انسان بوده است.

به خصوص در آسیای شرقی این افزایش قابل توجه است. مثلاً در چین بودجه نظامی آن با افزایش ۵.۶ درصدی، به  ۲۲۸ میلیارد دالر امریکایی رسیده است.

براساس گزارش وزارت دفاع آلمان، این کشور در سال گذشته ۳۷ میلیارد یورو معادل۴۳.۵ میلیارد دالر امریکایی را برای اردو مصرف کرده است که این رقم دو میلیارد یورو بیشتراز سال ۲۰۱۶ بوده است.

Werkhäuser/af/hm