سیپری: شرکتهای تسلیحاتی از جنگ اوکرایین سود میبرند
۱۴۰۴ آذر ۱۰, دوشنبه
شرکتهای تسلیحاتی هیچ زمانی به اندازه سال ۲۰۲۴ سود به دست نیاوردهاند. این موضوع از گزارش مؤسسه تحقیقات صلح استکهلم (سیپری) درباره ۱۰۰ شرکت بزرگ صنایع نظامی جهان آشکار میشود. عواید این شرکتها از فروش اسلحه و مهمات نظامی در سال گذشته به ۶۷۹ میلیارد دالر رسید.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
این رقم نسبت به سال ۲۰۲۳، پس از محاسبه تورم، ۵،۹ درصد افزایش را نشان میدهد. همزمان تنشهای ژئوپلیتیک و بهویژه جنگ اوکرایین باعث افزایش تقاضا برای تجهیزات نظامی شده و این روند در سال ۲۰۲۴ باز هم سرعت گرفت.
بیشتر بخوانید: سیپری: هزینههای نظامی در جهان به شدت افزایش یافته است
پس آیا جنگ اوکرایین برای تجارت اسلحه خوب است؟ نان تیان از سیپری و از نویسندگان این گزارش به جواب این سوال به دویچهوله میگوید: «برای بخش دفاعی بلی».
او اضافه میکند: «در دو سال گذشته این شرکتهای تسلیحاتی عواید خود را بهگونه چشمگیری افزایش دادهاند.» در این مدت، تجهیزات تازه نظامی توسعه داده شده اند، ذخایر تسلیحاتی پر شده و تجهیزات تخریبشده جایگزین گردیده است.
شرکتهای آلمانی با رشد چشمگیر
از میان ۱۰۰ شرکت فهرستشده، ۳۹ شرکت در ایالات متحده امریکا مستقرند. این کشور همچنان مهمترین پایگاه صنایع نظامی است. این ۳۹ شرکت تقریباً نیمی از عواید جهانی فروش اسلحه را به دست میآورند، هرچند رشد آنها با ۳،۸ درصد نسبتاً کم است.
اما وضعیت در میان ۲۶ شرکت اروپایی (بهاستثنای روسیه) متفاوت است؛ این شرکتها مجموعاً ۱۳ درصد رشد عواید داشتهاند.
شرکتهای آلمانی بهویژه موفق بوده اند و توانسته اند عواید خود را تا ۳۶ درصد افزایش دهند. نان تیان میگوید: «این موضوع تقریباً کاملاً با حمله روسیه به اوکرایین ارتباط دارد. تقاضای بیشتری از سوی اردوی آلمان ایجاد شد. شرکتهایی مانند راینمتال و دیل، موترهای زرهی و مهمات تولید کردند تا آنچه را که بهعنوان کمک نظامی به اوکرایین فرستاده بودند جبران کنند و همزمان ذخایر خودشان را افزایش دهند.»
اقتصاد جنگی روسیه در برابر تحریمها مقاومت کرده است
روسیه در گزارش سیپری جداگانه بررسی شده است و افزایش عواید شرکتهای تسلیحاتی روسیه قابل تعجب نیست. در حالیکه درآمدهای صادراتی آنها به دلیل تحریمهای بینالمللی کاهش یافته، تقاضای شدید داخلی این کاهش را جبران کرده است.
نان تیان میگوید روسیه یک مورد ویژه است: «این کشور کاملاً اولویتهای خود را تغییر داده است. اقتصاد و تولید در سه سال گذشته به یک اقتصاد جنگی تبدیل شده است.» تمام منابع به جنگ اختصاص یافتهاند. طور مثال، روسیه تولید مرمیهای توپخانه ۱۵۲ میلیمتری را بین سالهای ۲۰۲۲ و ۲۰۲۴ به میزان ۴۲۰ درصد افزایش داده است، از ۲۵۰ هزار به ۱،۳ میلیون عدد.
به دلیل تحریمها، شرکتهای روسی با کمبود قطعات وارداتی، بهویژه وسایل الکترونیکی برای هواپیماها مواجهاند؛ اما تصور فروپاشی اقتصاد روسیه نادرست بوده است. نان تیان میگوید: «وضعیت روسیه بدون شک بدتر از زمانی است که به اوکرایین حمله نکرده بود، اما این کشور در برابر تحریمها و مشکلات اقتصادی مقاومت قابل توجهی نشان داده است.»
او باور دارد که بازگشت روسیه از اقتصاد جنگی به اقتصاد عادی در صورت تأمین صلح پایدار در اوکرایین بسیار دشوار خواهد بود.
کاهش عواید چین از صنعت تسلیحاتی به معنی صلح بیشتر نیست
آسیا با ۲۳ شرکت تولیدکننده تسلیحات پس از ایالات متحده امریکا و اروپا در جایگاه سوم قرار دارد. این تنها منطقهای است که در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال قبل عواید کمتری داشته است. شرکتهای چینی بیشترین کاهش، حدود ۱۰ درصد، را تجربه کردند. هیچ کشور دیگری در گزارش سیپری چنین کاهش شدیدی نداشته است.
نان تیان میگوید: «این موضوع تقریباً هیچ ربطی به امنبودن منطقه ندارد. اگر به جنگ اوکرایین فکر کنیم، جنگ بیشتر یعنی تقاضای بیشتر برای تجهیزات نظامی؛ اما در مورد چین، اتهامهای گسترده فساد علیه شرکتهای نظامی باعث لغو یا تعویق بسیاری از قراردادها شده است.»
در مقابل، شرکتهای اسلحهسازی خاورمیانه ۱۴ درصد افزایش عواید داشتند. این منطقه با ۹ شرکت بیشترین تعداد را در تاریخ آمارگیری سالانه سیپری دارد. تنها در اسرائیل سه شرکت بزرگ فعالاند که بهویژه تقاضا برای پهپادها و سیستمهای دفاع هوایی آنها وجود دارد.
بیشتر بخوایند: جنگ اوکرایین تجارت جهانی تسلیحات را تغییر میدهد
ترکیه نیز در این منطقه شامل میشود و درآمدهای بالای خود را حفظ کرده است، اما شرکت «بایکار»، تولیدکننده پهپاد «بیرقدار»، نتوانست صادرات بسیار بالای سال ۲۰۲۴ به اوکرایین را تکرار کند.
مهمترین شرکتهای تسلیحاتی جهان
پنج شرکت برتر در فهرست سیپری عبارتاند از: لاکهید مارتین (تولید کننده جیتهای جنگی اف-۳۵)، ارتیایکس (تولیدکننده ماشین هواپیما و پهپاد)، نورتروپ گرومن (تولیدکننده راکتهای دوربرد)، بیایای سیستمز پیالسی (شرکت بریتانیایی صنایع دفاعی و امنیتی)، جنرال داینامیکس (تولید کننده زیردریاییهای اتمی و راکتهای هدایتشونده).
بهجز شرکت بریتانیایی بیایای سیستمز پیالسی، همه این شرکتها در ایالات متحده امریکا مستقرند. این نخستین بار از سال ۲۰۱۷ است که شرکتی غیرامریکایی در میان پنج شرکت برتر دیده میشود. طور مقایسه، بخش نظامی ایربس در جایگاه ۱۳ و راینمتال آلمان در رده ۲۰ قرار دارد.
در سال ۲۰۲۴ چهار شرکت آلمانی در فهرست ۱۰۰ شرکت برتر قرار داشته اند: راینمتال، تیسِنکروپ، هنسولت و دیل.
این چهار شرکت مجموعاً ۱۴،۹ میلیارد دالر عواید داشتند. جنگ اوکرایین بهویژه برای شرکت دیل سفارشهای بسیاری ایجاد کرد، مانند سیستمهای دفاعی زمینی برای اوکرایین. بزرگترین قرارداد تاریخی شرکت دیل مربوط به تولید مرمیهای ۱۵۵ میلیمتری برای اردوی آلمان است. راینمتال نیز با فروش تانک، وسایط زرهی و مهمات ۴۷ درصد افزایش عواید داشته است.
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
شرکت مشترک آلمانی-فرانسوی کندس (کراس-مافی، وگمن و نکستر) در جایگاه ۴۲ قرار گرفت. این شرکت نیز رشد داشته است. در حالی که عواید آن ۱۴ درصد بالا رفته، مقدار سفارشها ۴۰ درصد افزایش یافته است. جنگ اوکرایین و تهدیدهای روسیه عامل اصلی پرشدن کتابهای سفارش این شرکت بودهاند.