در حال حاضر بیشتر کارمندان دولتی را افراد کهن سال تشکیل میدهد. رئیس جمهور غنی گفته است که پیشبرد یک حکومت مدرن با کارمندانی که با علم و تکنالوژی امروزی آشنا نباشند ناممکن است.

ناآشنایی با تکنالوژی و علوم امروزی در بین کارمندان دولت یگانه مشکل نیست. مقامات حکومتی گفته اند که بیشتر از ۵۰ درصد مامورین فارغان صنف دوازدهم هستند و با شیوه‌های جدید مدیریت کاملا ناآشنا هستند.

در حال حاضر برخی از ادارات توسط جوانان اداره می‌شوند و کارکرد این نهادها بهتر ارزیابی شده است. الهام عمر هوتکی رئیس اداره تدارکات ملی روز چهارشنبه در کنفرانس جوانان به سوی تجارت بر تخصصی شدن ادارات توسط جوانانی تاکید کرد که با علوم امروزی آشنا هستند: «بر نسل جوان اعتماد شده است و بیش از نیم نظام به دست جوانان است. اما طوری نشود که اعتماد رئیس جمهور بر جوانان به دلیل اشتباهات آنان، سلب شود.»

تجارت آزاد

افغانستان در حال حاضر از نظام بازار آزاد پیروی می‌کند و زمینه برای تجارت آزاد در این کشور فراهم است. مقامات حکومتی می‌گویند زمینه کار برای همه جوانان در ادارات دولتی فراهم نیست زیرا دولت ظرفیت جذب همه را ندارد.

آقای هوتکی گفت جوانان نباید انتظار داشته باشند که پس از فراغت حتما در یک اداره دولتی جذب می‌شوند در حالی که بازار آزاد بستر کار برای جوانان در سکتور خصوصی را فراهم کرده است: «جوانان می‌توانند به تجارت و سکتور خصوصی رو آورند. جبری نیست که تمام فاغان باید مامور حکومت باشند.»

در همین حال نمونه‌هایی از تجارت‌های موفق جوانان در شهر کابل نیز دیده می‌شوند. اقبال جوانی که سه سال پیش یک فروشگاه را در شهر کابل ایجاد کرده است، حالا تجارت خوبی دارد: «هر کاری را که اول آدم شروع می‌کند تاوان دارد. در اول ما ده تا پانزده هزار تاوان می‌کردیم. اما بسیار حوصله کردیم و توانستیم به قله موفقیت برسیم.»

این جوان می‌گوید نه تنها عاید خوبی از فروشگاهش به دست می‌آورد بلکه ده تن دیگر نیز در آن کار می‌کنند و معیشت خانواده‌های شان را تامین می‌نمایند: «فعلا ده نفر در این دکان کار می‌کنند و از این سوپر مارکیت روزی حلال به دست می‌آورند. همه ما موفق هستیم.»

انجنیری که خیاطی می‌کند

از سوی دیگر هزاران جوان در افغانستان پس از فراغت از دانشگاه‌ها بیکار می‌شوند و نمی‌توانند در ادارات دولتی یا غیر دولتی کار پیدا کنند. مرتضی جوانی که در رشته انجنیری سیول تحصیل کرده می‌گوید پس از آن که از پیدا کردن کار در ادارت دولتی و غیردولتی ناامید شد، به شغل خیاطی رو آورد: «فعلا خیاطی می‌کنم. مجبورم که از یک جایی رزق حلال بدست آورم. در وزارت انکشاف دهات مراجعه کردم کسی صدای ما را نشنید. حالا به سمت خیاطی رفته ام.»

مرتضی این شانس را دارد تا در بازار خیاطی کند و عاید داشته باشد اما سمیر جوان دیگر می‌گوید پس از چهارده سال تعلیم و تحصیل حالا بیکار است و تلاش‌هایش برای پیدا کردن کار به نتیجه ای‌نرسیده است: «فعلا بیکار هستم. شرایط  طوری است که چهارده پاس و دوازده پاس و حتی کسانی که دوکتورا هم دارند بیکار هستند. فقط کسانی کار پیدا کرده می‌توانند که واسطه و پول داشته باشند.»

هرچند در شعار حکومت وحدت ملی بر جوان گرایی تاکید می‌کند اما جوانانی که از دانشگاه‌ها فارغ شده‌اند به این نظرند که زمینه برای جوانان در ادارات دولتی فراهم نیست و هر تازه فارغ پول کافی برای آغاز تجارت آزاد نیز ندارد.