مناطق آزاد قبایلی پاکستان یا «فتا» از زمان استقلال پاکستان تاکنون قوانین مربوط به خود را داشته و قوانین پاکستان در آن تطبیق نمی‌شد. اما اخیرا دولت پاکستان تصمیم گرفته است تا این منطقه را به ایالت خیبر پختونخوا ادغام کند. این مناطق شامل هفت منطقه باجور، خیبر، کرم، مهمند، وزیرستان شمالی، اروکزی و وزیرستان جنوبی است که در گذشته به صورت نیمه خودمختار اداره می‌شد.

جهانگیر مسید، یک بزرگ قومی مناطق قبایلی روز سه شنبه در کنفرانسی که در وزارت قبایل و سرحدات افغانستان برگزار شده بود، گفت: «ما از افغانستان بزرگ و تاریخی، از ملل متحد و قدرت‌های بزرگ جهان می‌خواهیم که بر پاکستان فشار وارد کنند تا از ادغام قبایل دست بکشد و آزادی قبایل را زیر پا نکند زیرا ما خود را جزئی از افغانستان تاریخی می‌دانیم.»

در این کنفرانس تاکید شد که ساکنان مناطق قبایلی پاکستان از موقف افغانستان در قبال این مناطق حمایت می‌کند و پاکستان باید فیصله اش را در باره ادغام این مناطق لغو کند. این سران قبایل گفتند در صورتی که فشارهای جهانی منجر به لغو تصمیم پاکستان نشود، مناطق قبایلی تظاهرات‌های بزرگی را در مخالفت با این تصمیم به راه خواهند انداخت. 

مناطق قبایلی تاکنون براساس یک نظام ملوک الطوایفی مبتنی بر قوانین دوران استعمار انگلیس اداره می‌شود. براساس این قوانین ساکنان مناطق قبایلی از تمام حقوق اساسی و مدنی شان محروم هستند.

قانون الحاق مناطق قبایلی به خیبرپختونخوا زمانی تصویب می‌شود که هزاران تن از پشتون‌های پاکستان به صورت متواتر در شهرهای مختلف این کشور تظاهرات کرده و خواهان تامین حقوق شان شده اند. ساکنان مناطق قبایلی پاکستان می‌گویند که اردوی پاکستان همواره بر ساکنان این مناطق ظلم می‌کنند و شماری از سران قبایل توسط استخبارات پاکستان بازداشت و ناپدید شده اند.

نیک محمد منگل، نماینده کرم اجنسی در کنفرانس امروزی گفت که پاکستان می‌خواهد با ادغام مناطق قبایلی، به حاکمیت خود در این مناطق ادامه دهد: «پاکستان با این پالیسی می‌گوید که ما به شما امتیاز می‌دهیم. در زیر این کاسه نیم کاسه وجود دارد و هدفش جز خاموش کردن این حرکت ملی چیز دیگری نیست.»

واکنش دولت افغانستان

دولت افغانستان نیز به این قضیه واکنش نشان داده است. در اعلامیه‌ای که از سوی ریاست جمهوری منتشر شد، حکومت افغانستان تاکید کرد که این تصمیم دولت پاکستان یکجانبه است و هرگونه تصمیم در رابطه به این منطقه باید با مشوره با دولت افغانستان گرفته شود.

در واکنش به این اعلامیه، مقامات حکومت پاکستان تاکید کرده‌اند که آن کشور هر طوری که به نفع مردمش باشد تصمیم می‌گیرد و از افغانستان خواسته است تا در امور داخلی پاکستان مداخله نکند.

نور ولی خپلواک، تحلیلگر مسایل سیاسی می‌گوید قانون دوران استعمار بسیار ظالمانه است زیرا مردمان ساکن در مناطق قبایلی از حقوق بشری شان به شمول تعلیم، تحصیل و سایر امتیازات قانونی محروم هستند: «از یک طرف یک جا شدن فتا روی زندگی قبایلی که آنجا زندگی می‌کنند تاثیر می‌گذارد. برای آن‌ها به نحوی زمینه مساعد می‌شود که به شکل قرن ۲۱ زندگی راحت و بهتری داشته باشند.»

در عین حال ادغام یک جانبه و بدون مشوره قبایل به خیبر پختونخوا به باور تحلیلگران تصمیم نادرست است. آقای خپلواک گفت: «از طرف دیگر یک جا شدن فتا غیرقانونی و یک طرفه است. نظر به قراردادهایی که ما با هند بریتانوی داشتیم باید نظر و مشوره افغانستان گرفته می‌شد که متاسفانه این کار نشده است.»

ح. همراز