اظهارات اخیر انگلا مرکل صدراعظم آلمان مبنی بر رفع محدودیتها در اخراج پناهجویان رد شده افغان مایه نگرانی بسیاری افغانها شده است. در این گزارش بررسی میکنیم که آیا مناطق امن در افغانستان برای برگشت پناهجویان وجود دارد؟
اعلانات بازرگانی
در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ دهها هزار افغان کشور شان را برای پناهندگی در اروپا به خصوص آلمان ترک کردند. مهاجرت افغانها دو علت اساسی داشت، از یک سو موج خشونتها با خروج نیروهای بین المللی در افغانستان افزایش یافته بود و دیگر امیدی برای بهبود اوضاع وجود نداشت و از سوی دیگر آلمان نیز دروازههایش را به روی مهاجرین گشوده بود.
اما دیری نگذشته بود که رویای پناهندگی در آلمان برای بسیاری افغانها به کابوس تبدیل شد زیرا درخواست دهها هزار افغان برای پناهندگی در آلمان رد گردید.
حکومت آلمان که از یک سال به این سو تنها مجرمان، افراد خطرناک برای امنیت و کسانی را که در تثبیت هویت همکاری نمیکردند اخراج میکرد، حالا در نظر دارد که اخراجهای عادی را از سر گیرد. استدلال حکومت آلمان هم این است که در افغانستان مناطقی وجود دارند که از امنیت نسبی برخوردارند.
اما افغانها میگویند که به دلایل ناامن بودن راههای ولایتها و همچنین حساسیتهای قومی و زبانی، فرار از یک ولایت به ولایت دیگر کار سادهای نیست. محمد یاسین، شهروند افغانستان، میگوید: «حالا در هیچ ولایت امن نیست. از سوی دیگر در بین مردم چنان تفرقهای افتاده که من نمیتوانم در منطقه غیر قوم خودم زندگی کنم. دیگران نیز نمیتوانند در منطقه ما زندگی کنند.»
عبدالجبار باشنده ولایت میدان وردک نیز میگوید وضعیت در افغانستان طوری است که باشنده یک ولایت نمیتواند در ولایت دیگر زندگی کند: «به نظرم ممکن نیست. شما هیچ کس را نمیشناسید. از سوی دیگر تضادهای قومی نیز زیاد است، مردم میترسند، به این خاطر این ممکن نیست.»
در کدام کشورهای عضو شینگن کنترول مرزی صورت میگیرد؟
به گونه عادی ۲۶ عضو حوزه شینگن باید در سرحدات خارجی خود کنترول مرزی را عملی نکنند. اما با اوجگیری بحران مهاجرت در سال ۲۰۱۵، آلمان و پنج عضو دیگر این حوزه کنترول مرزی در سرحدات خود را انجام میدهند. در البوم عکس بنگرید.
عکس: picture-alliance/dpa/L. Schulze
آلمان
آلمان برای مقابله با بحران مهاجرت پس از مدت طولانی در ۱۳ سپتمبر سال ۲۰۱۵ کنترول مرزی را از سر گرفت. دلیل اساسی این اقدام، رقم بالای پناهجویانی دانسته شد که از یونان با استفاد از مسیر بالقان به غرب اروپا سرازیر میشدند. این ماموریت در مرز میان آلمان و اتریش به پیش برده میشود. هرچند میعاد این کنترول مرزی در ۱۲ اپریل سال روان پایان یافته بود، اما وزارت داخله فدرال آن را برای شش ماه دیگر تمدید کرد.
عکس: picture-alliance/dpa/Revierfoto
اتریش
در سال ۲۰۱۵ میلادی رقم بالای از پناهجویان وارد اتریش گردیدند. این کشور در ۱۶ سپتمبر سال ۲۰۱۵ کنترول مرزی را آغاز کرد که اندکی بعد، دامنه آن به همه مرزهای این کشور گسترش یافت. در این اواخر، ماموریت کنترول مرزی اتریش در مرز با مجارستان و سلوانیا انجام میشود. هیربت کیکل، وزیر داخله این کشور پایان یافتن ماموریت مرزی را به مثابه یک "زیگنال اشتباه" برای سازمانهای قاچاقبران میخواند.
عکس: picture alliance/APA/picturedesk/R. Jaeger
فرانسه
فرانسه کنترول مرزی خود را همزمان با آغاز تهدیدات تروریستی شروع کرد. دلیل اصلی این اقدام حمله تروریستی بود که ماه نومبر سال ۲۰۱۵ در پاریس صورت گرفت. در این حمله ۱۳۰ تن جان باختند. ماموریت فرانسه در همه مناطق مرزی به ویژه میدانهای هوایی و بنادر صورت میگیرد. قرار بود این برنامه در پایان ماه اپریل ختم شود، اما فرانسه آن را پیش از فرا رسیدن این زمان، در روزهای نخست ماه جاری تمدید کرد.
عکس: picture-alliance/dpa
سویدن
حکومت سویدن پیشبرد کنترول مرزی خود را در ۱۲ نومبر سال ۲۰۱۵ آغاز کرد. ماموریت مرزی سویدن در مناطق جنوبی و غربی، به ویژه پل اورسوند که این کشور را به دنمارک متصل میکند، عملی میشود. انتظار میرود که برنامه یادشده، در مرزهای داخلی این کشور به ویژه راههای آبی و میدانهای هوایی نیز گسترش یابد.
عکس: picture-alliance/dpa/J. Ekstromer
دنمارک
دنمارک، همسایه شمالی آلمان در ۴ جنوری سال ۲۰۱۶ به کنترول مرزی خود آغاز کرد. این ماموریت در تمام سرحدات این کشور به ویژه مسیرهایی که به آلمان منتهی میشوند، صورت میگیرد. در نامهای که دنمارک برای اتحادیه اروپا فرستاده است، دلیل این اقدام استفاده احتمالی گروههای اسلامگرا از "مسیر مهاجرین به هدف فرستادن اعضایشان به اروپا و انجام حملات در این منطقه" عنوان شده است.
عکس: Reuters/F. Bimmer
ناروی
ناروی عضو حوزه شینگن که از اعضای اتحادیه اروپا نمیباشد، در ۲۶ نومبر سال ۲۰۱۵ به این طرف کنترول مرزی را در همه بنادرش که منتهی به آلمان، دنمارک و سویدن میشود، آغاز کرد. این کشور دلیل عملی نمودن ماموریتاش را تهدیدات تروریستی از جانب ۳۰ درصد اعضای ۵ هزار نفری جنگجویان اسلامگرایی عنوان کرد که به عراق، سوریه و لیبیا سفر کرده و احتمالأ دوباره برگشته باشند.
عکس: picture-alliance/dpa/L. Schulze
6 عکس1 | 6
ناصر یک باشنده ولایت هلمند میگوید جنگهای چندین ساله سبب شده تا دشمنی و کدورت بین افغانها زیادتر شود: «این مشکلات وجود دارد که هلمندیان از باشندگان شمال بدشان میآید و شمال از مردمان ولایت هلمند. یکی میگوید این پشتون است و دیگری میگوید این فارسی زبان است. به این دلیل ما نمیتوانیم به جز ولایت خود در جای دیگری زندگی کنیم.»
زندگی دهقانی
افغانستان هنوز یک کشور صنعتی نیست. مردم نمیتوانند در هر شهر یا ولایت برای شان کار و کسب پیدا کنند. عاید بیشتر مردم هنوزهم بر زراعت و کار بالای زمین استوار است. بنابراین زندگی باشندگان یک ولایت در ولایت دیگر ممکن نیست زیرا خانوادههایی که معیشت شان از زراعت بدست میآید نمیتواند همین درامد را در ولایت دیگر نیز داشته باشد.
نیاز گل یک باشنده ولایت لوگر گفت: «اگر یک لوگری به بامیان برود در آنجا کوچی میشود و هیچ چیز ندارد، پس چه بخورد؟ حکومت به مردم معاش نمیدهد و در خیمه هم زندگی ممکن نیست.»
«منطقه امن وجود ندارد»
تا چهار سال پیش جنگ در ولایات جنوب و شرق افغانستان متمرکز بود و برخی از ولایات افغانستان از امنیت نسبی برخوردار بودند؛ ولی حالا شرایط فرق کرده و ساکنان ولایات امن نیز امنیت و آرامش شان را از دست دادهاند.
ولایات شمال افغانستان که تا پنج سال پیش از امنیت خوبی برخوردار بودند حالا به میدانهای جنگ تبدیل شدهو به گفته شهروندان افغانستان هیچ ولایتی در حال حاضر امن نیست.
محمد یاسین میگوید: «اگر مهاجرین را اخراج کنند، در هیچ جایی امن نیست. حتا در پایتخت امنیت نیست. اینجا هر روز انفجار، انتحار و کشتن است. وقتی وضعیت پایتخت اینگونه باشد در هیچ ولایتی امنیت نیست. شما در هر جای افغانستان بروید جنگ است، کشتار است و ویرانی است.»
حتا امنترین ولایت مانند بامیان در مرکز افغانستان نیز عاری از مشکل نیست، زیرا به جز مرکز شهر، ساکنان این ولایت در راهها امنیت ندارند. دهها تن از باشندگان این ولایت هنگام عبور از شاهراهها کشته شدهاند. نیازگل میگوید: «هیچ جا امنیت نیست شما از کمپنی و پل چرخی در کابل خارج شوید، دیگر امنیت وجود ندارد. پس امنیت در کجاست؟»
تصویر: اعتراض به اخراج مهاجران افغان در میدان هوایی مونشن
بحث اخراج مهاجران پذیرفته نشده افغان از آلمان همچنان در این کشور گرم است؛ اما همزمان این اخراج ها ادامه دارد. چهارمین دور اخراج پناهجویان افغان به افغانستان، در میان اعتراض ها از میدان هوایی شهر مونشن انجام شد.
عکس: picture-alliance/ZUMAPRESS.com/S. Babbar
ده ها تن در میدان هوایی شهر مونشن آلمان گردهم آمده و به اخراج گروهی مهاجران افغان به کشورشان اعتراض کردند. در این شعار نوشته شده: «اخراج به افغانستان را متوقف کنید».
عکس: picture-alliance/ZUMAPRESS.com/S. Babbar
بسیاری از آلمانی ها مخالف اخراج مهاجران افغان به کشورشان هستند. آنان افغانستان را کشوری امن نمی دانند. در شعار بزرگ این عکس نوشته شده: «اخراج برابر است با حکم مرگ».
عکس: picture-alliance/ZUMAPRESS.com/S. Babbar
با وصف مشکلات زیادی که از بحران مهاجرت در اروپا به میان آمده، اما هنوز هم بسیاری ها به مهاجران خوش آمد می گویند. این مرد شعاری در دست دارد که رویش نوشته شده: «اخراج به افغانستان آیا کمک فعال به قتل نیست؟»
عکس: picture-alliance/ZUMAPRESS.com/S. Babbar
با وصف تظاهرات های گسترده، آلمان بازهم چهارمین دور اخراج به افغانستان را انجام داد. ۱۵ تن به کابل فرستاده شدند.
عکس: Sirat
مقامات آلمانی می گویند که این مهاجران کسانی هستند که درخواست های پناهندگی شان در سه محکمه رد شده و دیگر شانسی برای ماندن در آلمان نداشته اند.
عکس: Sirat
عبید (نفر وسط) یکی از این مهاجران است که پس از هفت سال به کشورش اخراج شده است. او به دویچه وله گفت: «همه مردم میدانند که اینجا امن نیست. بعد از هفت سال آمده ام و خوش هستم که به وطنم برگشتم.»
عکس: Sirat
اما عبید در مورد آینده اش در افغانستان مطمئن نیست و نمی داند که چه باید بکند. عبید میگوید هفت سال در آلمان بیهوده زندگی کرد؛ زیرا در آنجا نه زمینه آموزش برایش فراهم شد و نه هم تابعیت.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Jawad
با افزایش ناامنی ها در افغانستان، اعتراض ها به اخراج مهاجران افغان از کشورهای اروپایی نیز بیشتر شده است. حمله مرگبار بر شفاخانه نظامی در کابل یک بار دیگر بحث اخراج مهاجران افغان را در رسانه های اروپایی گرم ساخته است.
عکس: Reuters/M. Ismail
افزایش شمار تلفات غیرنظامیان در منازعات مسلحانه در افغانستان بحث دیگری است که در رسانه های اروپایی با بحث اخراج مهاجران افغان به کشور جنگزده شان گره خورده است.
عکس: Reuters/M. Ismail
مقامات افغان با اتحادیه اروپا توافقنامه ای امضا کرده اند که این اخراج ها را تسهیل می کند. به تازگی توماس دیمیزیر وزیر داخله آلمان، کشورهایی که مهاجران رد شده شان را نمی پذیرند، به کاهش کمک های مالی کشورش تهدید کرد. این مقام آلمانی می گوید در افغانستان مناطق امنی وجود دارد که می توان مهاجران را به آنجا اخراج کرد. نویسنده: شیرمحمدی