مقامات فلسطینی روز پنجشنبه اعلام کردند که شهرکنشینان اسرائیلی یک مسجد در کرانه باختری اشغالی را به آتش کشیدند و دیوار خارجی ساختمان آن را با گرافیتی صدمه زدند.
ملل متحد گفته که اکتوبر ۲۰۲۵ بدترین ماه خشونتهای شهرکنشینان اسرائیلی علیه فلسطینیها بوده استعکس: Issam Rimawi/Anadolu Agency/IMAGO
اعلانات بازرگانی
این حادثه یک روز پس از آن رخ داد که دولت و ارتش اسرائیل در یک اقدام نادر از خشونت شهرکنشینان اسرائیلی انتقاد کردند. اخیراً حملات علیه فلسطینیها در این منطقه افزایش یافته است.
وزارت خارجه فلسطینیها در شهر رامالله در مرکز کرانه باختری اعلام کرد که شهرکنشینان اسرائیلی در جریان شب مسجد حاجه حمیده در نزدیکی شهر دیر استیا را به آتش کشیدند.
این اداره فلسطینی روز پنجشنبه اعلام کرد: "این اقدام به وضوح حرمت اماکن عبادی را نقض میکند و نشاندهنده نژادپرستی عمیق شهرکنشینان تحت حمایت حکومت اشغالگر است."
عکسهای نشر شده از صحنه نشان میدهد که دیوارهای داخلی مسجد توسط دود، سیاه شده و چندین نسخهای از قرآن سوخته است.
بر روی دیوار خارجی مسجد نیز گرافیتیهایی به زبان عبری عبارتهایی مانند "ما نمیترسیم"، "دوباره انتقام خواهیم گرفت" و "ادامه دهید به محکوم کردن" نوشته شده است.
این پیامها به نظر میرسد که در پاسخ به محکومیتهای مقامات اسرائیلی علیه خشونت شهرکنشینان در کرانه باختری نوشته شده است.
سلسلهای از خشونتهای اخیر شهرکنشینان
این آخرین مورد از یک سری حوادث خشونتآمیز است که توسط شهرکنشینان اسرائیلی در کرانه باختری اشغالی انجام شده است.
روز سهشنبه، دهها شهرکنشین موترها و اموال دیگر را در روستاهای فلسطینی بیت لید و دیر شرف به آتش کشیدند.
مقامات گفتند که نسخههایی از قرآن نیز در این رویداد طعمه آتش شده است.عکس: Nasser Nasser/AP Photo/picture alliance
به گفته ارتش اسرائیل، شهرکنشینان به یک منطقه صنعتی نزدیک فرار کردند و به سربازان اسرائیلی که در پاسخ به خشونت اعزام شده بودند، حمله کردند. مقامات اسرائیلی اعلام کردند که چهار اسرائیلی دستگیر شدند و چهار فلسطینی زخمی شدند.
مقامات اسرائیل چه واکنش نشان دادند؟
این حملات باعث محکومیتهای نادر از سوی رهبران اسرائیلی شده است. رئیسجمهور اسحاق هرتزوگ این حملات "تکاندهنده و جدی" توسط دستهای از عاملان را به شدت محکوم کرد.
هرتزوگ در پستی در شبکه اجتماعی ایکس از مقامات اسرائیلی خواست تا "برای ریشهکن کردن این پدیده قاطعانه عمل کنند."
ایال زامیر، جنرال ارتش اسرائیل، در بیانیهای جداگانه این حوادث را که در آن غیرنظامیان اسرائیلی به فلسطینیان و اسرائیلیها حمله کردند، به شدت محکوم کرد. او گفت: "این اعمال با ارزشهای ما در تضاد است، عبور از خط قرمز است و توجه نیروهای ما را از مأموریتشان منحرف میکند." او افزود که مقامات اسرائیلی "مصمم به متوقف کردن این پدیده هستند و قاطعانه عمل خواهند کرد تا عدالت اجرا شود."
نگرانیهایی نیز از سوی کاخ سفید ابراز شده است که نقش مرکزی در توافق اخیر برای آتشبس در غزه داشت. وزیر امور خارجه ایالات متحده، مارکو روبیو، در یک کنفرانس مطبوعاتی روز چهارشنبه گفت که حکومت ترامپ نگران است که "رویدادهای کرانه باختری به جاهای دیگر سرایت کند و تأثیری ایجاد کند که بتواند تلاشها در غزه را تضعیف کند."
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، هنوز در مورد خشونتهای اخیر اظهارنظری نکرده است. حکومت او متشکل از وزرای راستگرا و ملیگرا است که به صراحت خواستار الحاق کامل کرانه باختری شدهاند.
اعلانات بازرگانی
سابقه خشونت شهرکنشینان در کرانه باختری
بیش از ۵۰۰ هزار اسرائیلی در شهرکها در کرانه باختری زندگی میکنند که اسرائیل از سال ۱۹۶۷ به این سو آن را اشغال کرده است. همه این شهرکها بر اساس حقوق بینالملل غیرقانونی هستند.
خشونت در سراسر این منطقه از زمان آغاز جنگ غزه در اکتبر ۲۰۲۳ افزایش یافته است. وزارت صحت فلسطینیها میگوید که از زمان شروع جنگ، حداقل ۱۰۰۰ فلسطینی، به شمول شبهنظامیان، در درگیری با شهرکنشینان اسرائیلی یا نیروهای نظامی کشته شدهاند.
دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد (اوچا) این ماه اعلام کرد که شهرکنشینان اسرائیلی در ماه اکتوبر ۲۰۲۵ حداقل ۲۶۴ حمله به فلسطینیان و اموال فلسطینی انجام دادهاند. این سازمان افزود که ماه گذشته بدترین ماه خشونت شهرکنشینان از زمان شروع ثبت این پدیده توسط سازمان ملل در سال ۲۰۰۶ بوده است.
بر اساس آمار اسرائیل، ۴۳ اسرائیلی به شمول سربازان در حملات فلسطینیان در کرانه باختری کشته شدهاند. شهرکنشینانی که مرتکب این خشونتها میشوند، به ندرت توسط مقامات اسرائیلی تحت پیگرد قرار میگیرند.
تاریخچه پروسه صلح میان اسرائیل و فلسطینیها
بیش از نیم قرن است که منازعه میان اسرائیل و فلسطینیها بر سر زمین، مهاجران و مکانهای مقدس بدون راه حلی ادامه دارد. در اینجا نگاه کوتاهی به تاریخچه این منازعه و تلاشها برای حل و فصل آن میاندازیم.
قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت ملل متحد، ۱۹۶۷
قطعنامه شماره ۲۴۲ شورای امنیت ملل متحد که در ۲۲ نوامبر سال ۱۹۶۷ امضا شد، خواستار تبادله زمین برای تامین صلح گردید. بعد از آن بسیاری تلاشها برای تامین صلح میان اسرائیل و فلسطینیها با مراجعه به همین قطعنامه صورت گرفته است. این قطعنامه براساس فصل ششم منشور ملل متحد تهیه شده بود. قطعنامههایی که براساس این فصل صادر میشوند، توصیهای است نه دستوری.
عکس: Getty Images/Keystone
توافق کمپ دوید، ۱۹۷۸
ائتلافی از کشورهای عربی به رهبری مصر و سوریه در سال ۱۹۷۳ با اسرائیل جنگید که به جنگ یوم کیپور یا جنگ اکتوبر شهرت دارد. این جنگ مذاکرات پنهانی را در پی داشت که بعد از ۱۲ روز منجر به دو توافقنامه شد. این تصویر از ۲۶ مارچ سال ۱۹۷۹ انورالسادات رئیس جمهور آن زمان مصر، همتای امریکاییاش جیمی کارتر و مناخم بگین نخست وزیر آن زمان اسرائیل را بعد از امضای توافقنامه در واشنگتن نشان میدهد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/B. Daugherty
کنفرانس مادرید، ۱۹۹۱
ایالات متحده امریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق به صورت مشترک کنفرانسی را در پایتخت اسپانیا سازماندهی کردند. در این مذاکرات کشورهای اسرائیل، اردن، لبنان، سوریه و فلسطینیها، نه اعضای جنبش آزادیبخش فلسطین، شرکت داشتند. این نخستین دیدار فلسطینیها با مذاکرهکنندگان اسرائیل بود. هرچند این کنفرانس دستآورد چندانی نداشت، اما چهارچوبی را برای مذاکرات موثر آینده فراهم ساخت.
عکس: picture-alliance/dpa/J. Hollander
توافقنامه اسلو، ۱۹۹۳
نخستین دیدار اسرائیل و سازمان آزادیبخش فلسطین در ناروی برگزار شد که حاصل آن توافقنامه اسلو بود. این توافقنامه در سپتمبر ۱۹۹۳ در ایالات متحده امریکا به امضا رسید. در این توافقنامه تقاضا شده بود که سربازان اسرائیلی از کرانه باختری رود اردن و نوار غزه بیرون شوند و یک اداره خودگردان موقت فلسطینیها برای یک دوره انتقالی پنج ساله ایجاد گردد. توافقنامه دومی در این رابطه در سال ۱۹۹۵ امضا شد.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Sachs
نشست کمپ دوید، ۲۰۰۰
بیل کلینتون، رئيس جمهور اسبق ایالات متحده امریکا ایهود باراک نخست وزیر سابق اسرائیل و یاسر عرفات رئيس سازمان آزادیبخش فلسطین را در جولای ۲۰۰۰ به کمپ دیوید دعوت کرد تا در مورد مسایل مرزی، امنیت، اسکان، مهاجران و بیتالمقدس گفتگو کنند. هرچند این مذاکرات بیش از هر زمان دیگری با جزئیات صورت گرفت، اما توافقی انجام نشد. ناکامی در رسیدن به یک توافقنامه در کمپ دیوید انتفاضه دوم فلسطینیها را در پی داشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/R. Edmonds
ابتکار صلح عربی، ۲۰۰۲
به دنبال مذاکرات کمپ دوید، نشستهایی در واشنگتن، قاهره و شهر طابا در مصر برگزار شد که هیچ کدام نتیجهای در پی نداشت. بعداً در سال ۲۰۰۲ جامعه عرب در بیروت ابتکار صلح عربی را پیشنهاد کرد. در این طرح از اسرائیل خواسته شده بود که از مناطق اشغالی تا مرزهای پیش از سال ۱۹۶۷ خارج شوند تا یک دولت فلسطینی در کرانه باختری رود اردن و غزه تاسیس شود و در عوض آن، کشورهای عربی اسرائیل را به رسمیت خواهند شناخت.
عکس: Getty Images/C. Kealy
نقشه راه، ۲۰۰۳
گروه چهارگانه ایالات متحده امریکا، اتحادیه اروپا، روسیه و ملل متحد به صورت مشترک کار کردند تا نقشه راه صلح در خاور میانه را تهیه کنند. هرچند محمود عباس، رهبر اداره خودگردان فلسطینیها متن این نقشه راه را پذیرفت، اما همتای اسرائیلیاش آریل شارون در مورد جملهبندی آن ملاحظه داشت. در این نقشه راه یک توافقنامه نهایی برای راه حل دو دولت در سال ۲۰۰۵ پیشبینی شده بود، اما هرگز عملی نشد.
عکس: Getty Iamges/AFP/J. Aruri
اناپولیس، ۲۰۰۷
جورج دبلیو بوش، رئیس جمهور اسبق ایالات متحده امریکا در سال ۲۰۰۷ میزان کنفرانسی در اناپولیس در ایالت مریلند بود تا پروسه صلح مجدداً راه اندازی شود. در این کنفرانس ایهود اولمرت نخست وزیر آن زمان مصر و محمد عباس رئیس اداره خودگردان فلسطینی، نمایندگان گروه چهارگانه و شماری از دولتهای عربی حضور داشتند. در این نشست توافق شد که مذاکرات بیشتری برای دستیابی به توافق صلح تا آخر ۲۰۰۸ صورت بگیرد.
عکس: picture-alliance/dpa/S. Thew
واشنگتن، ۲۰۱۰
در سال ۲۰۱۰ جورج میچل، فرستاده ایالات متحده امریکا برای خاور میانه، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل را متقاعد کرد که برنامههای اسکان در مناطق مورد منازعه را برای ۱۰ ماه به تعلیق بیاورد. بعدتر نتانیاهو و محمود عباس به شروع مذاکرات مستقیم به هدف حل و فصل اختلافات توافق کردند. مذاکرات در ماه سپتمبر ۲۰۱۰ در واشنگتن شروع شد، اما بعد از چند هفته با بن بست مواجه گردید.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Milner
تکرار دایره منازعه و آتشبس
در اواخر ۲۰۱۲ دور جدیدی از خشونت در اطراف غزه شروع شد. آتشبسی میان اسرائیل و حاکمان غزه برقرار شد که تا جون ۲۰۱۴ ادامه یافت. سپس اختطاف و قتل سه نوجوان اسرائیلی در ماه جنوری ۲۰۱۴ منجر به دور جدیدی از خشونت شد که عملیات نظامی اسرائیل را در پی داشت. این عملیات با برقراری آتشبس در ۲۶ آگست ۲۰۱۴ پایان یافت.
عکس: picture-alliance/dpa
نشست پاریس، ۲۰۱۷
نمایندگان بیش از ۷۰ کشور برای بحث در مورد منازعه میان اسرائیل و فلسطینیها در پاریس گردهم آمدند. اسرائیل این نشست را محکوم کرد. نمایندگان این کشور و فلسطینیها در این کنفرانس شرکت نداشتند. وزیر خارجه فرانسه در این کنفرانس گفته بود: «راه حل دو دولت یگانه راه حل این منازعه است.»
عکس: Reuters/T. Samson
بدتر شدن اوضاع در ۲۰۱۷
با وجود خوشبینیها در آغاز ۲۰۱۷، پروسه صلح میان اسرائیل و فلسطینیها با موانع بیشتر مواجه شد. یک حمله بر پولیس اسرائیل در حرم شریف که هم برای مسلمانها و هم برای یهودیها یک مکان مقدس است، درگیریهای مرگباری را در پی داشت. بعداَ دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین ایالات متحده اعلام کرد که سفارت خود را به بیتالمقدس انتقال میدهد. محمود عباس اعلام کرد که این اقدام «همه تلاشهای صلح را تضعیف میکند.»
عکس: Reuters/A. Awad
طرح صلح ترامپ، ۲۰۲۰
ترامپ طرح صلح خاور میانه را اعلام کرد که براساس آن اسرائل میباید شهرکسازی را متوقف کند، اما کنترول خود به بسیاری شهرکهای غیرقانونی را که قبلاً ساخته بود، حفظ میکند. براساس این طرح، قلمرو تحت کنترول فلسطینیها دو برابر میشد، اما از فلسطینیها خواسته شده بود که شهرکهای رهایشی ساخته شده توسط اسرائیل در کرانه غربی رود اردن را به حیث قلمرو اسرائیل به رسمیت بشناسند. فلسطینیها این طرح را رد کردند.
عکس: Reuters/M. Salem
شروع خشونت جدید در ۲۰۲۱
در ماه می ۲۰۲۱ طرح اسرائیل برای تخلیه منازل چهار خانواده در شرق بیتالمقدس و اسکان دادن ناقلین یهودی به جای آنها باعث بروز خشونتهای تازه شد. حماس بیش از ۲۰۰۰ راکت به جانب اسرائیل شلیک کرد و اسرائیل با حملات هوایی بر نوار غزه پاسخ داد و ساختمانهایی را ویران کرد. جامعه بینالمللی به شمول وزیر خارجه آلمان از دو جانب خواستند که خشونت را متوقف کرده و به میز مذاکره برگردند.