شکایت نیکاراگوئه از آلمان در پیوند به ادعای «نسل‌کشی» در غزه
۱۴۰۳ فروردین ۲۰, دوشنبه
نیکاراگوئه دوسیه‌ای را علیه آلمان در دیوان دادگستری بین‌المللی در پیوند به ادعای «نسل‌کشی» توسط اسرائیل در نوار غزه به جریان انداخته است. آلمان این ادعای نیکاراگوئه را رد کرده است.
نخستین روز جلسه دیوان بین‌المللی دادگستری در مورد شکایت نیکاراگوئه علیه آلمانعکس: Piroschka van de Wouw/REUTERS
اعلانات بازرگانی
نیکاراگوئه با معرفی دوسیه‌ای علیه آلمان در دیوان دادگستری بین‌المللی در هاگ خواستار توقف «عاجل» صادرات اسلحه از سوی آلمان به اسرائیل شد.
نیکاراگوئه این اتهام را بر آلمان وارد کرده که با حمایت‌هایش از اسرائيل کنوانسیون نسل‌کشی و قوانین جنگی را نقض کرده است.
این دوسیه در مورد قضیه قبلی است که در آن افریقای جنوبی اسرائیل را به «نسل‌کشی» در عملیات نظامی‌اش در نوار غزه متهم کرده است؛ اتهامی که اسرائیل به تکرار آن را رد کرده است.
آلمان که اتهام‌های وارد شده از سوی نیکاراگوئه را رد کرده، قرار است روز سه شنبه در دومین روز جلسه دیوان دادگستری بین‌المللی موضع خود را ابراز کند.
سباستیان فیشر، سخنگوی وزارت خارجه آلمان روز دوشنبه گفت: «آلمان نه کنوانسیون نسل‌کشی را نقض کرده و نه قانون بشردوستانه بین‌المللی را و ما این را به وضوح در دیوان دادگستری بین‌المللی شرح می دهیم.»
پس‌منظر این قضیه چیست؟
آلمان از مدت‌های طولانی به این سو متحد ثابت قدم اسرائیل بوده و رهبران آلمان به شمول صدراعظم اولاف شولتس بارها به حق موجودیت اسرائیل تاکید کرده و آن را «مصلحت دولت آلمان» عنوان کرده اند.
آلمان ادعای مطرح شده از سوی نیکاراگوئه را رد کرده استعکس: Robin van Lonkhuijsen/ANP/picture alliance
این موضع آلمان بعد از حمله تروریستی هفتم اکتوبر حماس به اسرائیل نیز ادامه یافته است، حمله‌ای که در آن به گفته اسرائیل ۱۲۰۰ تن کشته شدند. حماس از سوی ایالات متحده امریکا، اتحادیه اروپا و آلمان به عنوان یک سازمان تروریستی درجه بندی شده است.
در نتیجه عملیات اسرائیل در نوار غزه در پاسخ به این حمله، به گفته وزارت صحت تحت اداره حماس، بیش از ۳۳ هزار فلسطینی کشته شده اند.
کارلوس خوزه ارگوئلو گومز، سفیر نیکاراگوئه در هالند روز دوشنبه در آغاز این دوسیه در دادگاه بین‌المللی گفت در این مورد نمی‌تواند سوالی وجود داشته باشد که آلمان «دست کم از ریسک جدی ارتکاب نسل‌کشی [در نوار غزه] به خوبی آگاه بوده و آگاه هست.»
او افزود: «آلمان در رعایت مکلفیت‌های خود در جلوگیری از نسل‌کشی یا اطمینان یافتن از رعایت حقوق بشردوستانه بین‌المللی ناکام شده است.»
نیکاراگوئه فروش تسلیحات آلمان به اسرائیل را محکوم می‌کند.
آلمان یک فروشنده بزرگ اسلحه به اسرائیل است. آمار وزارت اقتصاد آلمان نشان می‌دهد که این کشور تسلیحاتی به ارزش ۳۲۶٫۵ میلیون یورو (۳۵۳٫۷۰ میلیون دالر امریکایی) در سال ۲۰۲۳ به اسرائیل ارسال کرده است.
آلمان اخیراَ در ادامه روند امدادرسانی به فلسطینی‌ها، مواد امدادی را برای غیرنظامیان در نوار غزه از طریق هوا پرتاب کرده است. اما نیکاراگوئه این اقدام را «رقت‌انگیز» عنوان کرد.
دانیل موئلر، وکیل نیکاراگوئه در این رابطه گفته است: «این در واقع یک دست‌آویز رقت‌انگیز است که از یک جانب به کودکان، زنان و مردان فلسطینی کمک‌های بشردوستانه فراهم شود، به شمول پرتاب کمک‌ها از هوا، و از جانب دیگر تجهیزات نظامی فراهم ساخته شود که برای کشتن و نابودی آن‌ها استفاده می‌شود.»
نیکاراگوئه با سپردن این دوسیه به دادگاه استدلال کرده است که آلمان با ارائه حمایت سیاسی، مالی و نظامی و تعلیق تمویل آژانس ملل متحد برای آوارگان فلسطینی یا اونروا «ارتکاب نسل‌کشی را تسهیل می‌کند، و در هر صورت در مکلفیت‌های خود برای انجام هر کار ممکن به منظور جلوگیری از ارتکاب نسل‌کشی ناکام شده است.»
اعلانات بازرگانی
دیوان بین‌المللی در چه مورد حکم صادر خواهد کرد؟
نیکاراگوئه از دیوان دادگستری بین‌المللی خواسته است که به آلمان دستور دهد تا ارسال اسلحه به اسرائیل را متوقف کرده و تصمیم خود در مورد تعلیق کمک مالی به اونروا را لغو کند.
هرچند نیکاراگوئه در دوسیه به آلمان تمرکز کرده؛ اما به صورت غیرمستقیم در مورد عملیات نظامی اسرائیل در نوار پرداخته است.
اوایل امسال در جریان جلسات استماعیه افریقای جنوبی که دوسیه‌ای را علیه اسرائیل مطرح کرده، تال بیکر مشاور حقوقی اسرائیل به قاضی های دادگاه گفت این کشور در جنگی مبارزه می‌کند که «نه آن را شروع کرده و نه خواستار آن بوده است.»
تاریخچه پروسه صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها
بیش از نیم قرن است که منازعه میان اسرائیل و فلسطینی‌ها بر سر زمین، مهاجران و مکان‌های مقدس بدون راه حلی ادامه دارد. در اینجا نگاه کوتاهی به تاریخچه این منازعه و تلاش‌ها برای حل و فصل آن می‌اندازیم.
قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت ملل متحد، ۱۹۶۷
قطعنامه شماره ۲۴۲ شورای امنیت ملل متحد که در ۲۲ نوامبر سال ۱۹۶۷ امضا شد، خواستار تبادله زمین برای تامین صلح گردید. بعد از آن بسیاری تلاش‌ها برای تامین صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها با مراجعه به همین قطعنامه صورت گرفته است. این قطعنامه براساس فصل ششم منشور ملل متحد تهیه شده بود. قطعنامه‌هایی که براساس این فصل صادر می‌شوند، توصیه‌ای است نه دستوری.
عکس: Getty Images/Keystone
توافق کمپ دوید، ۱۹۷۸
ائتلافی از کشورهای عربی به رهبری مصر و سوریه در سال ۱۹۷۳ با اسرائیل جنگید که به جنگ یوم کیپور یا جنگ اکتوبر شهرت دارد. این جنگ مذاکرات پنهانی را در پی داشت که بعد از ۱۲ روز منجر به دو توافقنامه شد. این تصویر از ۲۶ مارچ سال ۱۹۷۹ انورالسادات رئیس جمهور آن زمان مصر، همتای امریکایی‌اش جیمی کارتر و مناخم بگین نخست وزیر آن زمان اسرائیل را بعد از امضای توافقنامه در واشنگتن نشان می‌دهد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/B. Daugherty
کنفرانس مادرید، ۱۹۹۱
ایالات متحده امریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق به صورت مشترک کنفرانسی را در پایتخت اسپانیا سازمان‌دهی کردند. در این مذاکرات کشورهای اسرائیل، اردن، لبنان، سوریه و فلسطینی‌ها، نه اعضای جنبش آزادی‌بخش فلسطین، شرکت داشتند. این نخستین دیدار فلسطینی‌ها با مذاکره‌کنندگان اسرائیل بود. هرچند این کنفرانس دست‌آورد چندانی نداشت، اما چهارچوبی را برای مذاکرات موثر آینده فراهم ساخت.
عکس: picture-alliance/dpa/J. Hollander
توافقنامه اسلو، ۱۹۹۳
نخستین دیدار اسرائیل و سازمان آزادی‌بخش فلسطین در ناروی برگزار شد که حاصل آن توافقنامه اسلو بود. این توافقنامه در سپتمبر ۱۹۹۳ در ایالات متحده امریکا به امضا رسید. در این توافقنامه تقاضا شده بود که سربازان اسرائیلی از کرانه باختری رود اردن و نوار غزه بیرون شوند و یک اداره خودگردان موقت فلسطینی‌ها برای یک دوره انتقالی پنج ساله ایجاد گردد. توافقنامه دومی در این رابطه در سال ۱۹۹۵ امضا شد.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Sachs
نشست کمپ دوید، ۲۰۰۰
بیل کلینتون، رئيس جمهور اسبق ایالات متحده امریکا ایهود باراک نخست وزیر سابق اسرائیل و یاسر عرفات رئيس سازمان آزادی‌بخش فلسطین را در جولای ۲۰۰۰ به کمپ دیوید دعوت کرد تا در مورد مسایل مرزی، امنیت، اسکان، مهاجران و بیت‌المقدس گفتگو کنند. هرچند این مذاکرات بیش از هر زمان دیگری با جزئیات صورت گرفت، اما توافقی انجام نشد. ناکامی در رسیدن به یک توافقنامه در کمپ دیوید انتفاضه دوم فلسطینی‌ها را در پی داشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/R. Edmonds
ابتکار صلح عربی، ۲۰۰۲
به دنبال مذاکرات کمپ دوید، نشست‌هایی در واشنگتن، قاهره و شهر طابا در مصر برگزار شد که هیچ کدام نتیجه‌ای در پی نداشت. بعداً در سال ۲۰۰۲ جامعه عرب در بیروت ابتکار صلح عربی را پیشنهاد کرد. در این طرح از اسرائیل خواسته شده بود که از مناطق اشغالی تا مرزهای پیش از سال ۱۹۶۷ خارج شوند تا یک دولت فلسطینی در کرانه باختری رود اردن و غزه تاسیس شود و در عوض آن، کشورهای عربی اسرائیل را به رسمیت خواهند شناخت.
عکس: Getty Images/C. Kealy
نقشه راه، ۲۰۰۳
گروه چهارگانه ایالات متحده امریکا، اتحادیه اروپا، روسیه و ملل متحد به صورت مشترک کار کردند تا نقشه راه صلح در خاور میانه را تهیه کنند. هرچند محمود عباس، رهبر اداره خودگردان فلسطینی‌ها متن این نقشه راه را پذیرفت، اما همتای اسرائیلی‌اش آریل شارون در مورد جمله‌بندی آن ملاحظه داشت. در این نقشه راه یک توافقنامه نهایی برای راه حل دو دولت در سال ۲۰۰۵ پیش‌بینی شده بود، اما هرگز عملی نشد.
عکس: Getty Iamges/AFP/J. Aruri
اناپولیس، ۲۰۰۷
جورج دبلیو بوش، رئیس جمهور اسبق ایالات متحده امریکا در سال ۲۰۰۷ میزان کنفرانسی در اناپولیس در ایالت مریلند بود تا پروسه صلح مجدداً راه اندازی شود. در این کنفرانس ایهود اولمرت نخست وزیر آن زمان مصر و محمد عباس رئیس اداره خودگردان فلسطینی، نمایندگان گروه چهارگانه و شماری از دولت‌های عربی حضور داشتند. در این نشست توافق شد که مذاکرات بیشتری برای دستیابی به توافق صلح تا آخر ۲۰۰۸ صورت بگیرد.
عکس: picture-alliance/dpa/S. Thew
واشنگتن، ۲۰۱۰
در سال ۲۰۱۰ جورج میچل، فرستاده ایالات متحده امریکا برای خاور میانه، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل را متقاعد کرد که برنامه‌های اسکان در مناطق مورد منازعه را برای ۱۰ ماه به تعلیق بیاورد. بعدتر نتانیاهو و محمود عباس به شروع مذاکرات مستقیم به هدف حل و فصل اختلافات توافق کردند. مذاکرات در ماه سپتمبر ۲۰۱۰ در واشنگتن شروع شد، اما بعد از چند هفته با بن بست مواجه گردید.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Milner
تکرار دایره منازعه و آتش‌بس
در اواخر ۲۰۱۲ دور جدیدی از خشونت در اطراف غزه شروع شد. آتش‌بسی میان اسرائیل و حاکمان غزه برقرار شد که تا جون ۲۰۱۴ ادامه یافت. سپس اختطاف و قتل سه نوجوان اسرائیلی در ماه جنوری ۲۰۱۴ منجر به دور جدیدی از خشونت شد که عملیات نظامی اسرائیل را در پی داشت. این عملیات با برقراری آتش‌بس در ۲۶ آگست ۲۰۱۴ پایان یافت.
عکس: picture-alliance/dpa
نشست پاریس، ۲۰۱۷
نمایندگان بیش از ۷۰ کشور برای بحث در مورد منازعه میان اسرائیل و فلسطینی‌ها در پاریس گردهم آمدند. اسرائیل این نشست را محکوم کرد. نمایندگان این کشور و فلسطینی‌ها در این کنفرانس شرکت نداشتند. وزیر خارجه فرانسه در این کنفرانس گفته بود: «راه حل دو دولت یگانه راه حل این منازعه است.»
عکس: Reuters/T. Samson
بدتر شدن اوضاع در ۲۰۱۷
با وجود خوش‌بینی‌ها در آغاز ۲۰۱۷، پروسه صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها با موانع بیشتر مواجه شد. یک حمله بر پولیس اسرائیل در حرم شریف که هم برای مسلمان‌ها و هم برای یهودی‌ها یک مکان مقدس است، درگیری‌های مرگباری را در پی داشت. بعداَ دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین ایالات متحده اعلام کرد که سفارت خود را به بیت‌المقدس انتقال می‌دهد. محمود عباس اعلام کرد که این اقدام «همه تلاش‌های صلح را تضعیف می‌کند.»
عکس: Reuters/A. Awad
طرح صلح ترامپ، ۲۰۲۰
ترامپ طرح صلح خاور میانه را اعلام کرد که براساس آن اسرائل می‌باید شهرک‌سازی را متوقف کند، اما کنترول خود به بسیاری شهرک‌های غیرقانونی را که قبلاً ساخته بود، حفظ می‌کند. براساس این طرح، قلمرو تحت کنترول فلسطینی‌ها دو برابر می‌شد، اما از فلسطینی‌ها خواسته شده بود که شهرک‌های رهایشی ساخته شده توسط اسرائیل در کرانه غربی رود اردن را به حیث قلمرو اسرائیل به رسمیت بشناسند. فلسطینی‌ها این طرح را رد کردند.
عکس: Reuters/M. Salem
شروع خشونت جدید در ۲۰۲۱
در ماه می ۲۰۲۱ طرح اسرائیل برای تخلیه منازل چهار خانواده در شرق بیت‌المقدس و اسکان دادن ناقلین یهودی به جای آن‌ها باعث بروز خشونت‌های تازه شد. حماس بیش از ۲۰۰۰ راکت به جانب اسرائیل شلیک کرد و اسرائیل با حملات هوایی بر نوار غزه پاسخ داد و ساختمان‌هایی را ویران کرد. جامعه بین‌المللی به شمول وزیر خارجه آلمان از دو جانب خواستند که خشونت را متوقف کرده و به میز مذاکره برگردند.
