در ایالت کرالای هند ده تن پس از ابتلا به ویروس نیپاه جان باختند. این ویروس کمیاب از خفاش به انسان انتقال می یابد. کسی که به آن مبتلا می شود، شانس اندکی برای زنده ماندن دارد.
عکس: picture-alliance/BSIP/CDC
اعلانات بازرگانی
از آغاز ماه می تا به حال ده تن در هندوستان بر اثر ابتلا به ویروس نیپاه جان باخته اند. تقریبا ۱۰۰ تن که با بیماران مبتلا در ارتباط بوده اند، تحت قرنطینه قرار گرفته اند. مهمترین سوالات و پاسخ ها در رابطه به این ویروس کشنده را در این مطلب بخوانید:
ویروس نیپاه از کجا آمده است؟
این ویروس برای نخستین بار در سال ۱۹۹۸ در قریه مالیزیایی «سونگای نیپاه» کشف شد و نامش نیز از همانجا گرفته شده است. آن جا پس از شیوع این ویروس، تقریبا ۳۰۰ تن به آن مبتلا شدند. در عرض یک سال بیش از ۱۰۰ تن از مبتلایان جان باختند. بیشتر، خفاش های میوه خوار به این ویروس مبتلا می شوند. اما حیوانات دیگر مانند خوک، گاو و حتی انسان ها نیز به آن مبتلا می شوند. پس از نخستین واقعه، مقام های مالیزیایی دستور کشتن میلیون ها خوک را صادر کردند.
این ویروس چگونه انتقال می یابد؟
انسان ها و حیوانات می توانند به طور مستقیم از طریق گرفتن مواد بیماری زای معلق در فضا و یا قطراتی که در هنگام صحبت به همراه بزاق از دهان، از طریق عطسه و سرفه بیرون می آید، و یا از طریق لمس مواد آلوده به این ویروس مبتلا شوند. مصرف میوه های آلوده، به طور مثال میوه هایی که خفاش ها قبلا از آن مصرف کرده باشند، می تواند باعث ابتلا به ویروس نیپاه شود.
در سال ۲۰۰۴ در بنگله دیش این ویروس در میان اشخاصی بروز کرد که شربت خام نخل یا درخت خرما را نوشیده بودند. این شربت از میوه نخل درست نمی شود، بلکه از خود درخت به دست می آید. بعدا معلوم شد که این درخت با بقایای آب دهان (بزاق) و ادرار خفاش ها آلوده بوده است.
تازه ترین مورد شیوع این ویروس در هند احتمالا به آلودگی آب آشامیدنی ارتباط دارد: در چاه آب خانه یک خانواده متاثر از این حادثه در قریه چانگاروت، بعدها شمار زیادی خفاش مرده پیدا شد. قریه چانگاروت بخشی از منطقه کوژیکود است که در ایالت کرالای هندوستان موقعیت دارد. نخست شمار زیادی از اعضای یک خانواده به آن مبتلا شدند. بعدها این ویروس به شماری از آشنایان آن خانواده سرایت کرد.
تازه ترین مورد شیوع ویروس نیپاه از این چاه شروع شد، جایی که خفاش های مرده پیدا شدند. عکس: Getty Images/AFP
این ویروس چه بلایی بر سر فرد مبتلا می آورد؟
ویروس نیپاه باعث ابتلا به نوع خشنی از التهاب مغز یا آنسفالیت (Enzephalitis) می شود. به گفته مرکز مدیریت و پیشگیری بیماری در ایالات متحده (CDCP) مدت این بیماری از پنج روز تا دو هفته به طول می انجامد.
نخستین نشانه های این بیماری به عوارض ناشی از بیماری آنفلوآنزا شباهت دارد و فرد مبتلا دچار تب، حالت تهوع و سردردی شدید می شود. برخی از بیماران مشکلات تنفسی پیدا می کنند. بعد مشکل سرگیجی و پریشانی به آن اضافه می شود. بیماران در عرض یک تا دو روز به حالت کُما می روند. میزان مرگ و میر در میان بیماران مبتلا به ویروس نیپاه ۷۰ درصد است.
روند معالجه بیماران مبتلا به ویروس نیپاه چگونه است؟
تا به حال واکسینی علیه ویروس نیپاه درست نشده است، نه برای حیوانات و نه برای انسان ها. بیمارانی که به این ویروس مبتلا می شوند، باید به سرعت به بخش مراقبت های ویژه انتقال داده شوند، جایی که امکان بررسی و حمایت از ویژگی های حیاتی بدن وجود داشته باشد. اشخاصی که با بیماران مبتلا سروکار داشتند و یا احتمال می رود که مبتلا به این ویروس شده باشند، باید تحت قرنطینه قرار بگیرند تا از گسترش این بیماری ویروسی جلوگیری شود.
چگونه می شود از خود محافظت کرد؟
برای جلوگیری از ابتلا به این ویروس فقط داکتران و پرستاران در مناطقی که این ویروس آن جا شیوع کرده، با بیماران ارتباط داشته باشند و از ارتباط با حیوانات خانگی باید پرهیز شود. افزون براین نباید میوه خام یا محصولاتی مانند شربت درخت خرما مصرف کرد. بهتر این است که سبزی را فقط به صورت پخته استفاده کرد.
مقام های مسئول صحت در کرالا کلینیک های مخصوص برای بیماران مبتلا به این ویروس و اشخاصی ساخته اند که شاید مبتلا به این ویروس شده باشند. همزمان آن ها کمپاین اطلاع رسانی به راه انداخته اند تا مردم را راجع به این ویروس و رفتار صحیح در برخورد با آن آگاه سازند.
لاریسا وارنِک/ م. ا.
توجه، ویروس ها ساری اند
گریپ یا انفلوآنزا یک بیماری ویروسی بی خطر نیست. چه چیزی در برابر انفلوآنزا کمک می کند؟ چگونه واکسن آن ساخته می شود؟ به دلیل موج تازه انفلوآنزا در آلمان، در این تصاویر معلومات در این باره داده می شود.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Weigel
سردرد، جان درد و تب؟
در آلمان اکنون دوباره یک نوع از انفلوآنزا شیوع یافته است. درهفته گذشته طبق معلومات موسسه روبرت کُخ بیش از 3000 نفر به این ویروس مبتلا شده اند. از زمان آغاز فصل انفلوآنزا در ماه اکتوبر گذشته تا حال اضافه از13000 واقعه وجود داشته است. این رقم ابتلا به گریپ در چارچوب سالانه معمولی می باشد. عامل اصلی این انفلوآنزا، ویروس موسوم به (A/H1N1) است.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Weigel
خوب، اما خطرناک
به خصوص برای کودکان خوردسال و افراد مسن و پیر ویروس های انفلوآنزا خطرناک اند. این ویروس ها به چشم قابل دید نیستند اما در صورتیکه فرد به آن مبتلا شود علائمی چون تب، جان درد، سردرد و سرفه را به همراه می داشته باشد. در ضمن بسیاری از این ویروس ها تنها از یک جدار پروتئین و یک رشته کوچک ژنیتیکی ساخته شده اند.
عکس: Novartis Vaccines
بی اهمیت نیستند
یک انفلوآنزای همه گیر باعث ترس انسان ها می شود، زیرا پیامد خطرناکی می تواند داشته باشد. با ابتلا به انفلوآنزای اسپانیایی در سال های 1918- 1920 بیش از 25 میلیون نفر جان دادند. بسیاری از آنها بین سنین 20 تا 40 سال داشتند. تعداد زیادی در نتیجۀ التهاب ریه یا سینه بغل مردند. در آن زمان نیز ویروس (A/H1N1) عامل اصلی بود.
عکس: National Museum of Health and Medicine, Armed Forces Institute of Pathology/Washington D.C./United States
چه چیزی کمک می کند؟
با ابتلا به یک بیماری ویروسی، داکتر معمولا تنها با علائم بیماری مبارزه می کند و شربت سرفه و داروی مسکن تجویز می کند، داروی ضد تب می دهد و یا اینکه دارویی که بیمار بتواند استراحت کند و بخوابد. اما برای موارد شدید داروهای ضد ویروسی وجود دارد که آنها از سرایت و تکثیر این ویروس به دیگر اعضای بدن جلوگیری می کنند.
عکس: Fotolia
تولید پیچیده واکسن
فرد می تواند خود را برای جلوگیری از ابتلا به انفلوآنزا واکسن کند. البته ویروس انفلوآنزا با سرعت تغییر ژنیتیکی میدهد. بنا براین هر ساله یک واکسن جدید در شرایط شدیداً تعقیم شده تولید می شود. ویروس ها برای تولید این واکسن از ذرات غیر فعال سه نوع ویروسی که در جریان سال بیشتر شیوع داشته اند، گرفته می شوند.
عکس: Novartis Vaccines
ویروس انفلوآنزا از جنین مرغ
برخی از تولید کننده گان، واکسن ویروس انفلوآنزا را در تخم بارور مرغ تکثیر می کنند. طوری که ویروس های مورد نظر در لابراتوار به داخل تخم بارور مرغ تزریق می گردند و در نتیجه واکسن ویروس بعدا از طریق جنین مرغ انکشاف می یابد. یک عدد تخم مرغ ممکن است به اندازه یک واکسن کفایت کند.
عکس: GlaxoSmithKline
انفلوآنزای خوکی
ویروس های انفلوآنزای خوکی همچنان خوک ها را مورد حمله قرار می دهند و باعث بیماری های تنفسی در وجود آنها می شوند. از جمله این ویروس ها نوع فرعی ( اچ1 ان 1) است. این ویروس به بسیاری از گونه های پستانداران از جلمه به انسانها حمله کرده است. سال 2009 ویروس انفلوآنزای خوکی سبب بیماری همه گیر شده بود.
عکس: Fotolia/Lilifox
سراسیمگی نه تنها در هانگ کانگ
انفلوآنزای خوکی در سال 2009 از مکسیکو و ایالات متحده امریکا به بیش از 200 کشور دیگر جهان سرایت کرد. به خصوص در جنوب آسیا، افریقا و جنوب امریکا بسیاری از مردم مبتلا شدند. بر اساس گزارش سازمان جهانی صحت بیش از18000 هزار انسان درسراسر جهان بر اثر پیامدهای انفلوآنزای خوکی مردند.
عکس: AP
تهدید انفلوآنزای مرغی
ویروس انفلوآنزا همچنان می تواند پرندگان را مورد حمله قرار دهد. در این صورت دام پزشکان از وبای پرندگان صحبت می کنند، که این البته تنها یک کلمه دیگر برای انفلوآنزای مرغی است. اساساً هر نوع ویروس انفلوآنزا با ریشۀ (A) می تواند سبب انفلوآنزای مرغی شود، تنها کافیست که چنین ویروسی خود را با وجود پرنده مطابقت دهد. این ویروس ها می توانند تحت شرایط خاص به انسان نیز منتقل شوند.
عکس: picture-alliance/dpa
و در نهایت
شستن دست ها بهترین پیشگیری در برابر انواع ویروس های گریپ یا انفلوآنزا است. به خصوص نباید انگشتان ناشسته خود را به چشم و بینی خود زد، چرا که با این کار در واقع عوامل بیماری زا به راحتی به داخل بدن سرایت می کنند.
