محققان امریکایی دنیای غنی و متنوعی از ویروسها را یافته اند که در سطح برُسهای دندان و شاورهای حمام زندگی میکنند. اما خبر خوب این که این ویروسها عمدتاَ مضر نیستند.
باکتریوفاژ یا باکتریخوارعکس: Colourbox
اعلانات بازرگانی
دوش آب گرم عالی است، اما شما تنها موجودی نیستید که در هنگام دوش گرفتن با آب گرم خود را میشویید. تحقیقات جدید در ایالات متحده نشان داده است که انواع مختلف ویروسها در سر شاور حمامها وجود دارند.
و البته، با توجه به نوعیت این ویروسها، این خبر بدی نیست.
اریکا هارتمن، میکروبیولوژیستی از دانشگاه نورت وسترن که رهبری این مطالعه را بر عهده داشت، گفت: «تعداد ویروسهایی که ما پیدا کردیم کاملاً وحشی است.»
او افزود: «ما ویروسهای زیادی را پیدا کردیم که اطلاعات کمی درباره آنها داریم و بسیاری آنها را قبلاً هرگز ندیده ایم. شگفتانگیز است که چقدر تنوع زیستی دستنخورده در اطراف ما وجود دارد. برای یافتن آنها حتی لازم نیست برای یافتن آنها راه دوری را بپیمایید؛ این ویروسها بسیار نزدیک ما هستند.»
ویروسها اغلباً با امراضی که در انسان و حیوانات ایجاد میکنند مرتبط دانسته میشوند. با این حال همه ویروسها در انسان بیماریزا نیستند و میتوانند خدمات مفیدی برای علم ارائه دهند.
عکسها از آرشیف دویچه وله:
روز جهانی پشه؛ خطرناکترین بیماریهایی که توسط پشهها انتقال مییابند
نیش برخی پشهها نه تنها آزاردهنده است بلکه میتواند پیامدهای خطرناکی داشته باشد. بیش از ۱۲۵ سال قبل، در ۲۰ آگست ۱۸۹۷، رونالد راس داکتر بریتانیایی نقش پشه در انتقال عامل بیماری ملاریا را کشف کرد.
عکس: CDC/BSIP/picture alliance
روز جهانی پشه
برای بزرگداشت از کشف این داکتر بریتانیایی، روز ۲۰ آگست «روز جهانی پشته» نامگذاری شده است. رونالد راس به پاس این کشف خود برنده جایزه نوبل طب شد. این کشف باعث شد مردم جهان در مورد خطرات بیماریهای که از طریق پشهها انتقال مییابند آگاهی یابند.
عکس: James Gathany/AP/picture alliance
ملاریا
تقریبا ۴۰ درصد از همه انسانها ساکن مناطقی هستند که خطر ابتلا به ملاریا در آن جا وجود دارد. فرد مبتلا نخست تب میکند. درد سر و مفاصل، عرق کردن، تب و لرز و اسهال از جمله عوارض این بیماری است. در جریان ابتلا سیستم عصبی ممکن است به شدت آسیب ببیند. هر سال یک میلیون تن به خاطر ابتلا به ملاریا جان میسپارند. هنوز واکسن موثری در برابر آن ساخته نشده است. البته امکان معالجه با دوا وجود دارد.
عکس: picture-alliance/dpa/P. Pleul
تب نیل غربی
این ویروس میتواند برای اشخاص مسنتر و یا آنهایی که سیستم ایمنی بدن شان ضعیف شده خطرناک باشد و احتمال ابتلای آنها به مننژیت یا التهاب عضلات قبلی وجود دارد. این ویروس بیشتر در کشورهای افریقایی و آسیایی دیده میشود. اما دانشمندان وجود آن را در جنوب فرانسه، ایالات متحده، کشورهای جنوب شرقی اروپا و کانادا هم ثابت کرده اند. تا به حال واکسینی در برابر آن ساخته نشده و داروی موثری نیز وجود ندارد.
عکس: CC/somaskanda
زیکا
پشه تب زرد و پشه ببری ناقل ویروس زیکا هستند. این ویروس در مناطق استوایی و گرمسیر مانند افریقا، امریکای جنوبی و مرکزی و در فلوریدا و تگزاس نیز وجود دارد. مناطق جنوب شرق آسیا مانند تایلند، ویتنام و فیلیپین نیز از گزند آن در امان نمانده اند. در سال ۲۰۱۵ در برازیل کودکان زیادی به دنیا آمدند که به بیماری میکروسفالی مبتلا شده بودند. جمجمه و مغز مبتلایان به این بیماری بسیار کوچکتر از حد معمول است.
عکس: DW/T. Milz
تب دنگی
پشههای ببری ناقل تب دنگی هم هستند. ویروس تب دنگی در بخشهای بزرگی از جنوب شرق آسیا هم وجود دارد. کشورهای افغانستان، شمال استرالیا، افریقای سیاه، امریکای مرکزی و جنوبی و برخی از ایالات جنوبی ایالات امریکا نیز از این ویروس در امان نمانده اند. فرد مبتلا دچار درد عضلات و مفاصل، سردردی و تب خواهد شد. پیامدهای ابتلای مجدد به این بیماری بدتر از بار نخست خواهد بود.
عکس: picture-alliance/dpa/EPA/G. Amador
لشمانیا
پشههای خاکی ناقل عامل بیماری لشمانیا هستند. این بیماری در کشورهای جنوبی، بحیره مدیترانه، مناطق گرمسیر و استوایی وجود دارد. در افغانستان نیز این بیماری وجود دارد. هر سال تا ۱۲ میلیون تن به این بیماری مبتلا میشوند. لشمانیا قابل علاج است، اما فرد بیمار که دچار عوارض این بیماری شده، باید فورا به داکتر مراجعه کند. عدم درمان ممکن است به مرگ بیمار منجر شود. واکسین موثری در برابر آن وجود ندارد.
عکس: picture-alliance/NurPhoto/O. Rupeta
تب سیندبیس
پشه های کولیکس ناقل ویروس سیندبیس هستند. این ویروس در مناطق افریقایی وجود دارد. اما دانشمندان وجود آن را در کشورهای اروپایی در پشهها و انسانها ثابت کرده اند. عوارض ابتلا به این ویروس شبیه نشانههای آنفلوانزا است و فرد مبتلا تب میکند. در اغلب موارد سیستم ایمنی بدن میتواند بر این ویروس غلبه کند و عوارض این بیماری پس از چند هفته فروکش میکند. واکسینی در برابر آن وجود ندارد.
عکس: A. Krüger/Bernhard-Nocht-Institut
تب زرد
پشههای ببری و برخی از پشههای دیگر ناقل بیماری تب زرد هستند. خطر گزیده شدن توسط این پشه و ابتلا به این بیماری در ۳۴ کشور افریقایی و ۱۳ کشور امریکای لاتین و مرکزی وجود دارد. فردی که توسط این پشه گزیده شده، نخست تب میکند و عوارض این بیماری مشابه آنفلوانزا است. اگر این بیماری معالجه نشود احتمال ابتلا به مننژیت و صدمه دیدن اندام های حیاتی انسان وجود دارد. اما در برابر تب زرد واکسن وجود دارد.
عکس: picture alliance/dpa/A. Weigel
چیکونگونیا
ویروس بیماری چیکونگونیا در مناطق جنوبی و شرقی افریقا، در شبه قاره هند، در جزایر اقیانوس هند و آسیای جنوب شرقی پیدا میشود. چیکونگونیا با تب آغاز میشود که معمولا پس از سه روز فروکش میکند. اما درد عضلات که پس از آن آغاز میشود حدود یک تا دو هفته به طول میانجامد و بعد از بین میرود. واکسینی در برابر آن وجود ندارد. اما فرد بیمار پس از ابتلا تمام عمرش در برابر آن مصون خواهد بود.
عکس: AFP/Getty Images/J. Cabezas
وقایه بهترین راه است
هرچند برای برخی از این بیماریها واکسین و داروهای ضد ویروس توسعه داده شده است، اما وقایه بهترین چاره است، مانند استفاده از پشهخانه، لباسهای که بدن را بپوشاند، مواد دفعکننده پشهها و همچنین اقداماتی که منجر به کاهش تولید مثل پشهها گردند.
عکس: Muhammad Sajjad/AP Photo/picture alliance
10 عکس1 | 10
بیشتر ویروسهایی که توسط هارتمن و تیمش شناسایی شده اند، به عنوان «باکتریوفاژ» یا باکتریخوار شناخته میشوند. این فاژها به جای اینکه برای انسان خطرناک باشند، باکتریاها را آلوده میکنند.
در مطالعه جدید منتشر شده در مجله «Frontiers in Microbiomes»، گروه تحقیقاتی هارتمن مشاهده کرده که اکثر امریکاییها دو سوم زندگی خود را در خانههای خود میگذرانند، به همین دلیل آگاهی در مورد ارگانیسمهایی که در فضای مشترک با انسان به سر میبرند، برای درک کیفیت محیط زندگی ارزشمند است.
اعلانات بازرگانی
چه چیزی روی بُرس دندان شما زندگی میکند؟
برای درک ساختار اجتماعی ویروسها، محققان از دادههای قبلی بدستآمده از پروژههای علمی شهروندی در ایالات متحده امریکا استفاده کردند. آنها سپس ترکیب این محیطها را ارزیابی کردند و جوامع میکروبی بسیار متفاوتی را در هر مکان پیدا کردند.
در حالی که ویروسها معمولاً در موجودات زنده و مرده وجود دارند و برای تکثیر به میزبان زنده نیاز دارند و گاهی اوقات باعث آسیب میشوند، با آنهم در بسیاری از محیطهای مختلف و پیچیده زندگی میکنند.
تیم هارتمن در داخل حمامهای امریکاییها بیش از ۶۰۰ گونه ویروسی منحصر به فرد را پیدا کرد که در سر شاور حمامها و بُرسهای دندان زندگی میکردند.
تنوع آنها به حدی بوده که ویروسهای موجود در یک سر شاور با ویروسهای سر شاور دیگر متفاوت بوده اند، به همین گونه ویروسهایی که در بُرسهای دندان وجود دارند.
این تحقیق ابراز امیدواری کرده که ویروسهای باکتریوفاژ شناسایی شده بتواند راههای جدیدی را برای تداوی عفونتهای باکتریایی پیدا کند و روش مناسبتری برای پاکسازی محیطها بدون محصولات ضد میکروبی ایجاد شود.
هارتمن میگوید: «هرچه بیشتر با مواد ضد عفونی کننده به آنها حمله کنید، احتمال مقاومت آنها بیشتر میشود یا درمان آنها دشوارتر میگردد.»
او گفت: «همه ما باید آنها را در آغوش بگیریم. میکروبها همهجا هستند و اکثریت قریب به اتفاق آنها ما را مریض نمیکنند.»
قضیه متفاوت باکتریهای روی شاور حمامها
جای تعجب نیست که محیطهای آبی پر از موجودات زنده هستند. به همین دلیل نیز است که آب در صدر فهرست جستجوی دانشمندانی است که به دنبال حیات در سیارات دیگر هستند.
حمامها علاوه بر ویروسها و باکتریوفاژها، میتوانند محل نگهداری باکتریها و قارچها نیز باشند، همانطور که در تحقیقات دیگر کشف شده است.
آیا رهنمودهای صحی هوش مصنوعی مفید اند؟
02:54
This browser does not support the video element.
سه سال پیش، گروه هارتمن تحقیقات خود در این زمینه را زیر عنوان عملیات « Pottymouth» شروع کرد تا ادعای طولانیمدت انتقال باکتریها از توالت به بُرسهای دندان را بررسی کند.
آنها استدلال کردند که این ادعا احتمالاً درست نیست. در عوض، به نظر میرسد که بیشتر باکتریهای روی بُرس دندان از دهان استفاده کنندگان سرچشمه میگیرند.
در سال ۲۰۱۸، نتایج پروژه بررسی میکروبیومها در شاورهای حمام نشان داد که بین شاورهای آلوده به مایکوباکتریوم در حمامهای امریکایی و اروپایی و شیوع عفونتهای ریوی ارتباط وجود دارد.