حاجی محمد خان، عضو اتحادیه صرافان در ولایت هلمند در جنوب افغانستان می‌گوید به صورت روزمره شاهد قاچاق دالر از ولایت‌های جنوبی به پاکستان است.

محمد خان به دویچه وله گفت: «هر روز تعدادی از صرافان پاکستانی وارد افغانستان شده و دالر را از ولایت قندهار خریداری و سپس به پاکستان انتقال می‌دهند.»

ایران و پاکستان هر دو با کمبود ارز خارجی مواجه اند. میزان ذخایر ‌ارزهای خارجی در پاکستان در سال ۲۰۲۲ به پایین‌ترین حد در سه سال اخیر رسیده و ایران نیز به دلیل تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای‌اش سال‌هاست که با کمبود ذخایر ارزهای خارجی مواجه است.

هرچند ذکر آمار دقیق از میزان دالر قاچاقی به پاکستان و ایران دشوار است، اما این عضو اتحادیه صرافان هلمند تخمین می‌زند که میزان دالر قاچاقی در هر هفته به میلیون‌ها می‌رسد.

محمد خان گفت: «هر هفته بیش از پنج میلیون دالر امریکایی به پاکستان قاچاق می‌گردد. قاچاقچیان پاکستانی از هر ۱۰۰ هزار دالر خریداری شده در افغانستان شش صد هزار تا یک میلیون کلدار پاکستانی در کشورشان سود می‌برند.»

مسئولان اتحادیه صرافان در ولایت کابل می‌گویند به موازات قاچاق دالر از افغانستان، گردش کلدار پاکستانی در بازارهای افغانستان افزایش یافته است.

عبدالرحمان زیرک، رئیس اتحادیه صرافان در کابل به دویچه وله گفت: «دلیل افزایش کلدار پاکستانی در بازار افغانستان این است که حالا دالر امریکایی به کشورهای ایران و پاکستان قاچاق می‌گردد و این از چند ماه به این سو جریان دارد و اثرات منفی بر ارزش پول افغانی داشته است.»

بعد از تصرف قدرت توسط طالبان در ماه اگست سال ۲۰۲۱، افغانستان به دلیل توقف کمک‌های بین‌المللی با کمبود نقدینگی و ارز دالر مواجه است. اما در ماه‌های اخیر به صورت هفتگی میلیون‌ها دالر به بانک مرکزی افغانستان به هدف پیشبرد برنامه‌های بشردوستانه سازمان‌های غیردولتی فرستاده شده است.

عبدالرحمان زیرک گفت که هرچند در اوایل، اداره طالبان و بانک مرکزی برای جلوگیری از قاچاق دالر محدودیت‌هایی وضع کرده بودند اما این روند یک بار دیگر از سر گرفته شده است.

عبدالله، یکتن از صرافان در ولایت هرات به دویچه وله گفت با این که قاچاق دالر به ایران نسبت به گذشته کمتر شده است، اما این روند کماکان ادامه دارد.

او می‌گوید معمولاً صرافانی در قاچاق دالر دست دارند که از سوی اتحادیه صرافی‌ها و بانک مرکزی جواز فعالیت ندارند: «در هرات بین ۲۰۰۰ الی ۲۵۰۰ تن از صراف‌های کنار جاده به گونه غیرقانونی فعالیت تبادله اسعار دارند، یعنی نه از سوی اتحادیه صرافی‌ها و نه هم از سوی بانک مرکزی جواز فعالیت دارند و این افراد از این ناحیه استفاده جویی نموده و هر از گاهی اسعار خارجی را نیز به ایران قاچاق می‌نمایند.»

مسئولان اتحادیه صرافان در ولایت هرات نیز قاچاق دالر و سوء استفاده جویی‌های شماری از صرافان کنار جاده را تایید می‌کنند.

غلام محمد سهرابی، رئیس اتحادیه صرافان ولایت هرات می‌گوید: «در حال حاضر دست کم ۵۰۰ تن از دست‌فروشان و صرافان که فاقد اسناد فعالیت هستند به گونه غیرقانونی در این ولایت فعالیت دارند و باید جلو شان گرفته شود تا دیگر نتوانند از طریق تبادله اسعار، سوء استفاده نمایند.»

مرتبط: قاچاق دالر از افغانستان به ایران به تجارتی پرسود تبدیل شده است

طالبان تاکید می‌کنند که قاچاق ارز به بیرون ممنوع است، اما معلومات نمی‌دهند که در جلوگیری از قاچاق تا چه اندازه موفق بوده اند.

بلال کریمی، یکی از سخنگویان اداره طالبان می‌گوید: «اخیراَ امارت اسلامی با نشر اعلامیه‌ای اعلام نمود که نیروهای کشفی و امنیتی مان با کسانی که در قاچاق دالر و دیگر اسعار خارجی دست داشته باشند، برخورد جدی خواهند کرد.»

با بلند رفتن بهای دالر در برابر پول افغانی نرخ مواد اولیه نیز در بازارها افزایش می‌یابد، چون اجناس وارداتی عمدتاً به دالر خریداری می‌شود.