مقام‌ها گفته اند که بدرفتاری‌های فرماندهان محلی با ملیشه‌های شخصی به دور از نظارت حکومت مرکزی نیز مردم را به سمت شورشیان سوق داده و در نتیجه، سود بردن شورشیان از استخراج معادن کوچک را ممکن ساخته است.

گل محمد بیدار، معاون والی بدخشان به خبرگزاری رویترز گفت: «طالبان از روستاییانی که معادن را استخراج می‌کنند، محافظت می‌‌کنند و مردم محل با کمال میل این کار را انجام می دهند، هرچند که فرمان ریاست جمهوری هرگونه استخراج کنترول ناشده معادن را منع کرده است.»

او تخمین می‌زند که شورشیان طالبان یک سوم منابع مالی مورد نیازشان در بدخشان را از این منابع معدنی به شمول لاجورد به دست می‌آورند. 

کوکنار که عمدتاَ در جنوب افغانستان کشت می‌شود، تا هنوز بزرگ‌ترین منبع عایداتی طالبان در سراسر کشور بوده است. به گزارش ملل متحد، طالبان سالانه از دو تا سه میلیارد دالر از مواد مخدر به دست می‌آورند.

در مقایسه با آن، این گروه از استخراج غیرقانونی معادن ده‌ها میلیون دالر سالانه به دست می‌آورد، هرچند این گونه استخراج‌ها در شمال کشور رو به افزایش است.

به صورت تعجب انگیز، شورشیان طالبان در یک سال گذشته ساحاتی را در مناطقی به تصرف خود درآورده اند که قبلاَ ضعیف بوده اند. یک مقام امنیتی افغان که نخواست نامش ذکر شود، گفت: «ما همیشه فکر می‌کردیم، از آن‌‌جایی که بخش‌‌های زیاد شمال به خصوص بدخشان، تخار و بخش‌هایی از کندز ضد طالبان اند، شورشیان هرگز قادر به رسیدن به دستاوردی نخواهند بود، اما ما در این برآورد خود دچار اشتباه بوده ایم.»

«برای ما استخراج کنید»

ناامنی و نبود زیرساخت‌‌های مورد نیاز باعث شده که ذخایر معدنی افغانستان عمدتاَ دست‌نخورده باقی بمانند و تخمین زده می‌شود که تا ۱۰ هزار ذخیره معدنی از کنترول دولت خارج است.

محمد ظاهر، دهقانی در ولسوالی کران و منجان ولایت بدخشان می‌گوید: «من سال‌هاست که در معادن به شمول معدن لاجورد حفاری می‌کنم. این معدن‌ها را خدا ایجاد کرده تا ما آن را استخراج کرده و فامیل خود را نان بدهیم، این ملکیت حکومت یا کسی دیگر نیست.»

به گفته معاون والی بدخشان، برعلاوه لاجورد معادن طلا و زمرد در ولسوالی‌های راغستان و کران و منجان در سال‌های اخیر اهمیت بیشتر یافته اند.

مردم محل "طالبان را دعوت می‌کنند"

تخمین زده شده است که ارزش ذخایر معدنی افغانستان به سه هزار میلیارد دالر خواهد رسید. این منابع معدنی شامل سنگ جواهر، فلزات گرانبها، مس، سنگ مرمر، سنگ آهن و دیگر منابع می‌شود.

بخشی از این منابع در ولایت دورافتاده بدخشان قرار دارند، جایی که طالبان برای استخراج آن‌ها دست به کار شده و با قاچاقبران برای انتقال سنگ‌های معدنی همکاری می‌‌کنند.

طالبان از این مدرک منابع مالی بیشتری به دست آورده و توانسته اند فعالیت خود را در شمال گسترش بخشند، در جاهایی که کنترول حکومتی صرفاَ به مراکز ولسوالی‌‌ها و ولایات محدود می‌شود.

محی الدین نوری، سخنگوی وزارت معادن افغانستان گفت که حکومت آماری در مورد منفعت طالبان از استخراج معادن به دست ندارد، اما صفی الله مسلم، وکیل مردم بدخشان در پارلمان گفت که این رقم ماهانه به میلیون‌ها دالر می‌رسد.

او گفت: «معادن طلا، زمرد، یاقوت سرخ و لعل به صورت غیرقانونی توسط ملیشه‌های محلی و طالبان استخراج می‌شوند که ماهانه صدها میلیون افغانی از آن به دست می‌آورند.»

شیرعزیز کامه وال، فرمانده پولیس در زون شمال گفت که بدرفتاری زورمندان محلی برخی مردم محل را وادار کرده است که با طالبان کار کنند: «حالا که طالبان در آنجاها هستند، تلاش می‌کنند برای تمویل خود معادن را استخراج کنند.»

عبدالله ناجی، عضو شورای ولایتی بدخشان گفت که اخیراَ دو عملیات برای عقب زدن طالبان انجام شده است، اما نیروهای امنیتی نتوانستند مناطق تصفیه شده را محافظت کنند و سرانجام طالبان برگشتند. او گفت: «مردم محل آن‌ها را دعوت کردند، زیرا برای کار و بار آن‌ها خوب است.»

af/sah (Reuters)