یادداشت: این نوشته، تبصره ای است که اوته شیفر، سردبیر دویچه وله در مورد تخریب اماکن مقدس در مالی نوشته است.

این موضوع صرفاً به این دلیل تکان دهنده نیست که اماکن و آبده های مهم فرهنگی تخریب شده اند، بلکه هدف این اسلامگرایان بی ثبات ساختن سرتاسر قاره افریقا است.

این کار تندروان اسلامگرا اقدامی نمادین و اخطاری جدی است. جنگجویان شورشی اسلامگرا منسوب به گروه «انصار دین» که با کلنگ های تیز مجهز و با ماشیندارهای سنگین مسلح می باشند، از چندین روز بدین سو مکان های تاریخی کشور صحرایی مالی را که نظر به قدامت و اهمیت شان توسط یونسکو یا سازمان فرهنگی ملل متحد به حیث میراث های فرهنگی جهانی شناخته شده اند، تخریب می کنند.

اعضای گروه «انصار دین» در یکی از ننگین ترین اقدام های شان، روز دو شنبه دروازه مسجد تاریخی «سید یحیی» در تیمبکتو را که متعلق به قرن پانزدهم میلادی است و توسط یونسکو به حیث میراث فرهنگی جهانی شناخته شده است، با سوء استفاده از آیات قرآنکریم شکستاندند.

مسجد سید یحیی که در چهار راه بیابانی در قرن پانزدهم میلادی ساخته شده بود، روزگاری یکی از مراکز مهم فرهنگ اسلامی در افریقا بود. مردم صوفی مشرب مالی از قرن ها بدین سوء معتقد بودند که دروازه این مسجد تا روز قیامت باز نمی گردد. همین کافی بود تا خشک اندیشان تندرو اسلامگرا بهانهء کافی بیابند که به زعم خود شان با شکستن دروازه این ساختمان مقدس و تاریخی، طلسم اعتقاد مردم را بشکنند.

سندا اولد بومانا، سخنگوی گروه شورشی انصار دین، این اقدام دهشتبار و تروریستی گروه اش علیه فرهنگ را با سهولت چنین توجیه کرد: «خدا یکی است. همهء این چیزها گناه اند. ما مسلمان هستیم. یونسکو چه معنا دارد؟».

در یک نفس شورشیان اعلام کردند که شانزده مزار اولیا و سه مسجد جامع شهر تیمبکتو را که یونسکو از جمله میراث های فرهنگی جهان اعلام کرده است، تخریب می نمایند.

مانند افغانستان

از سال 1988 بدین سو تیمبکتو به مثابه شهری که دارای میراث های فرهنگی جهانی می باشد، زیر حمایت یونسکو قرار دارد. شورشیان توارج منسوب به گروه «انصار دین» مانند طالبان افغانستان با آبدات تاریخی برخورد می کنند که در سال 2001 مجسمه بزرگ و بسیار تاریخی بودا را در بامیان منفجر ساختند. یونسکو قبلاً هوشدار داده بود که این اماکن و آبدات تاریخی تیمبکتو در معرض خطر تخریب توسط اسلامگرایان تندرو قرار دارد.

این که چرا اسلامگرایان تندرو مرتبط با شبکه تروریستی القاعده دست به چنین اعمالی می زنند، قابل درک است. آن ها که قبلاً با حملات شان علیه مسیحیان در کلیساهای نایجریا تخم نفاق و جنگ مذهبی بین مردم افریقا می کاشتند، اکنون پا را فراتر گذاشته و با تخریب اماکن مقدس و تاریخی مسلمانان و غیرمسلمانان، می خواهند مجموع قاره افریقا را دچار بی ثباتی گردانند و در یک خلای قدرت نفوذ شان را در آنجا گسترش دهند.

گسترش القاعده در افریقا

این که چگونه این گروه های شورشی جرئت می کنند دست به چنین اعمالی بزنند، کاملاً قابل درک است. دولت های افریقایی با معجونی از جرایم سازمان یافته، دولت های ناکام، نهادهای ضعیف و رشد سرسام آور اسلامگرایی تندرو دست و گریبان اند. در چنین اوضاعی است که شبکه تروریستی القاعده با سرعت در قاره افریقا گسترش می یابد. خطر آن وجود دارد که یک کمربند تروریستی از جنوب الجزایر و لیبیا به سوی دولت های ساحلی تا به شمال نایجریا توسعه یابد و بدین ترتیب تهدیدهای تروریستی را علیه اروپا و مجموع قاره افریقا سازماندهی کند. کشورهای مجاور این کمربند، با ناتوانی هایی که دامنگیر شان می باشد، شکار مستقیم این ماجراجویی های تروریستی می باشند.

ناتوانی های ذاتی کشورهای افریقایی موجب آن می گردد که دولت های محلی و منطقه به تنهایی نتوانند از عهده مبارزه علیه این خطر خانمان برانداز برآیند. مشکلات و بحران های مالی و اقتصادی کشورهای غربی فرصت دیگری برای این تبهکاری گروه های تندرو اسلامگرا مهیا ساخته است.

مالی که کانون فرهنگ های کهن قاره است، سرشار از روح صلح و همزیستی بوده است، چیزی که در موسیقی و آهنگ های فولکلور این کشور بازتاب یافته است. مالی روزگاری مهد علم و فرهنگ و محل بود و باش و زندگی قاضیان، محدثان و صوفیان بوده است. وزارت جهانگردی مالی می خواست بر مبنای این پیشینه پرافتخار و غنی تیمبکتو، صنعت جهانگردی صحرایی را سازمان دهی کند که بی اقبالی های اقتصادی و ضعف موسساتی اش مانع آن گردید و تروریستان فرهنگی گروه «انصار دین» خیره سرانه می کوشند تا این افتخارات و آرزوها را به گور بسپارند.

اوته شیفر/ رسول رحیم

ویراستار: عارف فرهمند