نقشی از بودا در حال مدیتیشن روی صخره های کوه و در مغاره ها در روستاهای افغانستان حکاکی شده است. صدها متر زیر آن گمان می رود بزرگترین ذخایر مس در جهان باشد، یعنی معدن مس عینک در ولایت لوگر در افغانستان.

جنگجویان طالب در  اطراف این ساحه در حالی نگهبانی می کنند که زمانی به فکر تخریب بوداها بوده و در دوره قبلی شان بزرگترین مجسمه های بودای جهان را در افغانستان نابود کردند.

 آنان مجسمه را بقایای بت پرستی خوانده و به این باور هستند که باید از بین برده شوند. تخریب آثار فرهنگی بامیان و انفجار بزرگترین مجسمه بودا در افغانستان واکنش های تند جهانی را به همراه داشت.

پس از روی کار آمدن مجدد طالبان در افغانستان، هرچند به بقایای مجسمه های بودا در بامیان آسیب نرساندند، اما مردم محل از کندکاری در اطراف این تندیس ها ابراز نگرانی کردند. در اثر این کندنکاری ها مردم از رفت و آمد در این ساحه نیز منع شده اند.

این حفریات دقیقاً در ناحیه‌ای صورت می‌گیرد که باستان شناسان گفته اند ممکن است یک معبد بودایی در این ناحیه در زیر خاک وجود داشته باشد. ملا عبدالله سرحدی، که در آن زمان مسئول نظامی طالبان در بامیان بود و در تخریب تندیس‌ها سهم داشت، حالا والی طالبان در این ولایت است.

مرتبط: چرا قرارداد معدن مس عینک نشر نشده است؟

والی طالبان در بامیان در گفتگو با دویچه وله تائید کرده بود که در پشت سر بودای صلصال از سوی "نیروهای طالبان کندنکاری صورت گرفته که حالا این کار ممنوع شده است". پس از نشر این خبر، سازمان یونسکو اعلام کرد که تحقیقات در مورد کندنکاری ساحه تندیس های بودا در بامیان را آغاز می کند.

اما اکنون در لوگر، آنان قصد دارند آثار موجود در محوطه مس عینک را محافظت کنند. حکم الله مبارز، مسئول امنیتی طالبان در این ساحه گفت که "محافظت از این محل برای کسب میلیاردها دالر از سرمایه گذاری چین در افغانستان کلیدی است" وی افزود: «محافظت از آنها برای ما و چین مهم است.»

بیشتر بخوانید: آغاز استخراج معدن زغال سنگ توسط مردم و طالبان در بامیان

این تغییر دیدگاه در طالبان نماینگر جذبه قدرتمند معدن های دست نخورده در افغانستان است. رهبران متواری در این کشور تخمین می زدند که ارزش معدن های افغانستان به یک تریلیون دالر می رسد و نقش کلیدی در آینده افغانستانی مرفح دارد؛ معادنی که به خاطر جنگ و خشونت دوامدار طالبان، قادر به استخراج شان نشدند.

حالا پس از خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، کشورهای متعددی مانند ایران، روسیه، و ترکیه به دنبال سرمایه گذاری و پرکردن این خلاء هستند. اما چین در این میان قاطع ترین است.

با پروژه مس عینک چین می تواند به قدرت اول و بزرگی تبدیل شود که در این مقیاس اقدام بزرگی را در افغانستان تحت حاکمیت طالبان انجام می دهد. سپس نقشه یوپولیتیک آسیا را می تواند دوباره ترسیم کند.

تحقیقات نشان می دهند که این ساحه تا ۱۲ میلیون تن ماده معدنی دارد.

مرتبط: بی‌میلی کمپنی‌های خارجی به استخراج معدن حاجیگک

حامد کرزی رئیس جمهور اسبق افغانستان در سال ۲۰۰۸ یک قرار داد ۳۰ ساله را با یک سرمایه گذار مشترک چینی به نام "ام سی سی" برای استخراج مس عینک امضاء کرد. اما این این پروژه از مرحله آزمایشی عبور نکرد و بنابر ادامه خشونت ها در افغانستان در سال ۲۰۱۴ متوقف شد.

چند ماه پس از روی کار آمدن مجدد طالبان در افغانستان، شهاب الدین دلاور، سرپرست وزارت معادن و پطرولیم طالبان از کارکنان خود خواست تا جلب و جذب شرکت های دولتی چین را آغاز کنند.

دلاور در شش ماه گذشته دو نشست مجازی با شرکتی "ام سی سی" داشت و از آنان خواست که پروژه را ادامه دهند. قرار است یک کمیته فنی از این شرکت چینی هفته آینده به کابل سفر کند و موانع باقی در برابر این پروژه را بررسی نماید.

اما اکنون "ام سی سی" می خواهد طالبان در این پروژه میزان مالیات و نرخ امتیاز را نیز کاهش دهند. از هر تن مس فروخته شده می خواهند تقریبا نیمی از امتیازی ذکر شده در پروژه را به افغانستان بدهند. شرکت های چینی این موقع را ایده آل می بینند.

ضیاء رشیدی رئیس ارتباطات خارجی طالبان گفت: «کمبود رقبای بین المللی و حمایت دولتی موجود است.» سفیر چین در افغانستان نیز می گوید گفتگوها در این مورد ادامه دارد، اما بیشتر از آن جزئیات نمی دهد.

بیشنر بخوانید: طالبان: چین کار روی استخراج مس عینک را شروع کرد

دستیابی به معادن کمیاب برای چین به عنوان یک نیروگاه تولید جهانی نقش کلیدی دارد. به گفته مقامات دولتی و این شرکت، این پروژه در مس عینک برای افغانستان می تواند سالانه درآمد ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلیون دالری بیاورد و ۱۷ در صد عواید دولتی را افزایش دهد.

برعلاوه آن ۸۰۰ میلیون دالر در زمان عقد این قرارداد به افغانستان نفع دارد. در شرایطی که این کشور با فقر دست و پنجه نرم می کند، این مبلغ قابل توجهی برای افغانستان است.

در دل مس عینک، یک شهر بودایی ها با ۲۰۰۰ سال قدامت در کنار یک ماشین بالقوه اقتصادی قرار گرفته است. اما تاریخ پر فراز و نشیب افغانستان مجال نداده تا کاوش های باستان شناسی و توسعه معادن صورت بگیرد. این ساحه در دهه ۱۹۶۰ توسط زمین شناسان فرانسوی کشف شد و گمان می رود یکی از ایستگاه های مهم در سده های اولیه در امتداد جاده ابریشم باشد.

پس از تهاجم اتحاد جماهیر شوروی در ۱۹۷۰، روس ها نیز تونل های را در کوه حفر کردند تا این معدن را بررسی کنند. حفره های باقی مانده از آن زمان تاکنون قابل مشاهده است. بعدا این حفره های به عنوان مخفیگاه های القاعده استفاده می شدند و حتی در سال ۲۰۰۱ توسط امریکا بمباران شد. با استفاده از شرایط نامناسب برای محافظت از آثار، غارتگران نیز آثار باستانی را با خود بردند.

باستان شناسانی که در سال ۲۰۰۴ به آنجا سفر کردند، یک حفره کوچک را بررسی کردند و به بقایای یک مجموعه وسیع دست یافتند.

شهاب الدین دلاور می گوید که طالبان متعهدند از این مکان محافظت کند. او طرح های استخراج روباز انفجاری از این معادن که باعث تخریب ساحه می شود را رد کرد. گزینه دیگر، استخراج زیرزمینی معدن است که توسط شرکت "ام سی سی" بسیار گران قیمت خوانده شده است. حالا وزارت فرهنگ طالبان موظف شده تا طرح انتقال آثار باستانی این مکان را به کابل را ارائه کند. آنان می گویند شماری از آثار را قبلا به کابل فرستاده اند.

NW/RS/APE