طالبان آخرین روزنه های امید برای تحصیل دختران در افغانستان را می بندند. وزارت تحصیلات عالی طالبان با فرستادن نامه ای به دانشگاه ها و موسسات تحصیلات خصوصی گفته است که اخذ امتحان کانکور از دختران مجاز نیست.
اعلانات بازرگانی
وزارت تحصیلات عالی طالبان در یک اقدام محدود کننده دیگر به تازگی با فرستادن نامه ای به دانشگاه ها و موسسات تحصیلی خصوصی به آنان دستور داده است تا از جذب دانشجویان دختر خود داری کنند.
در حالی که قرار است آزمون کانکورعمومی و متفرقه دانشگاه ها و موسسات تحصیلی خصوصی ماه آینده در این کشور راه اندازی شود، وزارت تحصیلات عالی طالبان در نامه ای که یک نسخه آن امروز شنبه در رسانه های اجتماعی دست به دست می شود، گفته است "ثبت نام دانشجویان اناث تا امر ثانی مجاز نیست" و این دانشگاه ها حق ندارند از دختران امتحان کانکور اخذ کنند.
اتحادیه دانشگاه های خصوصی دریافت این نامه را تایید می کند.
محمد کریم ناصری، رئیس مطبوعات و روابط عامه اتحادیه دانشگاه های خصوصی به دویچه وله گفت: «این مکتوب درست است و امروز ساعت دوی بعد از ظهر با ما شریک شده است.»
وزارت تحصیلات عالی طالبان به دانشگاه ها و موسسات تحصیلی خصوصی در این نامه هشدار داده است که با کسانی که از این دستور سرپیچی کنند، برخورد قانونی صورت خواهد گرفت.
در نامه تذکر رفته است که دانشگاه ها و موسسات تحصیلات عالی خصوصی مکلف اند که پنج روز پیش از برگزاری امتحان کانکور، این وزارت و اداره ملی امتحانات را در جریان بگذارند، تا هیئت مشترکی که برای نظارت از امتحان تعیین شده اند، از این آزمون نظارت کند.
در حالی که جامعه جهانی و مردم انتظار بازگشایی مکاتب به روی دختران بالاتر از صنف ششم از سوی طالبان بودند، طالبان در یک اقدام غافلگیر کننده در اواخر سال ۲۰۲۲ میلادی با صدور فرمانی تحصیل زنان و دختران را در این کشور منع کردند.
این اقدام طالبان واکنش ها و انتقاد های تند ملی و بین المللی را بر انگیخت، اما طالبان به این واکنش ها هیچ اعتنایی نکرده اند.
این فرمان تازه طالبان در باره ممنوعیت اخذ امتحان کانکور از دختران، امید های باقی مانده را برای بازگشایی دانشگاه ها در سال جدید تحصیلی به روی دختران در افغانستان کاملاً به یاس مبدل می سازد.
ممنوعیت تحصیل؛ زنان افغان از حقوق شهروندی محروم شده اند
طالبان از زمان تصرف قدرت در ماه آگست ۲۰۲۱ به صورت پیوسته و فزاینده حقوق زنان و دختران را محدود کرده اند. در تازهترین مورد، این گروه تندرو اسلامگرا دروازههای دانشگاهها را به روی زنان و دختران بسته اند.
عکس: AFP
ترک دانشگاه
این زن حتی حاضر شده بود که پوشیدن برقع را قبول کند و به دانشگاه برود. اما او دیگر نمیتواند به دانشگاه برگردد. اداره اسلامگرای طالبان روز سه شنبه اعلام کرد که دختران و زنان نمیتوانند تا اطلاع ثانی به دانشگاهها حضور یابند و درس بخوانند. به این ترتیب، تحصیل دختران و زنان در دانشگاهها متوقف شد.
عکس: AFP
زنان تجرید شده اند
افراد مسلح طالبان یک روز بعد از اعلام این ممنوعیت، در دروازههای دانشگاهها حضور یافتند و نگذاشتند دختران وارد دانشگاهها شوند. شماری از زنان و همچنین دانشجویان پسر به این تصمیم طالبان اعتراض کردند. در ننگرهار، دانشجویان رشته طب به عنوان یک اقدام اعتراضی امتحان را ترک کردند.
عکس: WAKIL KOHSAR/AFP/Getty Images
تحصیلات عالی تنها برای مردان
پیش از این محدودیتهای شدیدی در دانشگاهها وضع شده بود. در ماههای نخست تصرف قدرت توسط طالبان، دانشگاهها مجبور شدند که صنفهای درسی دخترانه و پسرانه را جدا کنند. دانشجویان دختر باید توسط استادان زن و دانشجویان پسر توسط استادان مرد تدریس میشدند. این عکس نشاندهنده جدایی جنسیتی در صنف درسی در دانشگاه قندهار است.
عکس: AFP/Getty Images
آخرین فارغالتحصیلی در نوع خود
این زنان خوشبخت بودند که توانستند در ماه مارچ از دانشگاه بینوا در قندهار فارغ شوند. محدودیتهای جدید وضع شده بر زنان و دختران موجی از انتقادهای بینالمللی را در پی داشته است. سازمان دیدهبان حقوق بشر ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاهها را «شرمآور» خوانده است. ملل متحد گفته است که این تصمیم نقضکننده حقوق زنان است.
عکس: JAVED TANVEER/AFP
«پیامد ویرانگر برای آینده کشور»
در همین ماه اکتوبر بود که هزاران دختر و زن به امید راه یابی به دانشگاه در امتحان کانکور شرکت کردند. بسیاری از آنها میخواستند داکتر یا معلم شوند و به جامعه شان خدمت کنند. انتونیو گوترش، دبیرکل ملل متحد گفته است که تصمیم اخیر طالبان «نه تنها حقوق مساوی برای زنان و دختران را نقض میکند، بلکه تاثیر ویرانگر برای آینده کشور دارد.»
عکس: WAKIL KOHSAR/AFP/Getty Images
فرصتی برای تعلیم و تحصیل زنان وجود ندارد
پیش از ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاهها، محدودیتهای تحصیلی دیگری نیز وضع شده بود. به گونه مثال، دختران نمیتوانند بالاتر از صنف ششم در مکتبها درس بخوانند. تنها مکتبهای محدودی در برخی نقاط افغانستان به روی دختران بالاتر از صنف ششم باز بوده است.
عکس: AFP
کشوری که زنان آن نامرئی اند
دختران و زنان از بسیاری عرصههای زندگی عمومی محروم شده اند. آنها حتی اجازه ندارند به پارکهای تفریحی و کلبهای ورزشی بروند. حمامهای عمومی زنانه نیز مسدود شده اند. زنان نمیتوانند به تنهایی و بدون داشتن محرم شرعی مسافرت کنند و مجبورند سراپای خود را در بیرون از خانه بپوشانند.
عکس: WAKIL KOHSAR/AFP/Getty Images
واقعیت تلخ
این زنان در ولایت هرات مصروف زعفران کاری اند. برخلاف بسیاری عرصههای دیگر، این کار برای زنان منع نشده است. بسیاری دختران محروم از مکتب یا به ازدواج پیش از وقت داده میشوند و یا به این گونه کارها روی میآورند.
عکس: MOHSEN KARIMI/AFP
«مایه شرمساری برای جهان»
بسیاری زنان افغان به محو حقوق شان توسط طالبان تن نمیدهند. این زنان در اعتراضی در ماه نوامبر در شهر کابل بنری را با خود حمل میکردند که روی آن نوشته شده بود: «وضعیت وحشتناک زنان افغان مایه شرم برای وجدان جهان است.» آنهایی که اعتراض میکنند، شجاعت بینظیری به خرج میدهند. آنها با این کار شان خطر لت و کوب، بازداشت و شکنجه را به جان میخرند.