صحت و ثقم اطلاعاتی که توسط طالبان نشر می شوند، همواره مورد سوال قرار دارند؛ چراکه گفته می شود این گروه از اخبار به عنوان یک ابزار جنگ روانی استفاده می کند. 

رسانه های انترنتی و پیام رسان طالبان اخیرا حتی از رسانه های حکومت و حامیان بین المللی اش سرعت عمل بیشتری دارند. طالبان شمار گزارشگران شان را در میان جنگجویان شان به دو برابر افزایش داده اند.

خبرگزاری رویترز نوشته که ذبیح الله مجاهد، کسی که خودش را سردبیر روزنامه انترنتی طالبان و رئیس سخنگویان این گروه می خواند، هر روز صبح اطلاعاتی را در مورد حملات و درگیری های شبانه شورشیان این گروه با نیروهای امریکایی و افغان گردآوری می کند.

مجاهد در یک مصاحبه تلفنی به این خبرگزاری گفته که او و تیم نویسندگانش موثق بودن اخباری را که گزارشگران شان می فرستند مورد بررسی قرار می دهند. مجاهد تایید کرده که شمار جنگجویانی که در میان طالبان به عنوان گزارشگر جنگی کار می کنند، در ۳۴ ولایت افغانستان به دو برابر افزایش یافته است.

گزارشگران این گروه اعلامیه های خبری را به پنج زبان می نویسند و عکس ها و فیلم هایی را با تلفن همراه شان از مناطق جنگی گردآوری می کنند. 

ذبیج الله مجاهد به عنوان ویراستار تمامی گزارش های ارسالی جنگجویان خبری را قبل از اینکه توسط کارشناسان تکنالوژی معلوماتی در خارج از افغانستان به نشر برسند، بازنگری کرده و گزینش می کند. طالبان در این اخبار همواره پیروزی در جنگ علیه نیروهای امنیتی افغانستان را ادعا می کنند که حمایت ایالات متحده امریکا را با خود دارند.

برخی از خبرنگاران افغان معلومات منتشر شده از سوی طالبان را دقیق می خوانند، اما برخی نیز آن را فقط "اخبار جعلی" و تبلیغات به عنوان یک ابزار کلیدی در جنگ اطلاعاتی می خوانند. حکومت افغانستان و حامیان غربی اش همواره در حال مبارزه با این نحوه از جنگ روانی طالبان هستند، اما به نظر نمی رسد چندان موفق بوده باشند.

مثلا ماه گذشته و در جریان تهاجم گروهی انتحار کنندگان به ساختمان وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی افغانستان، طالبان خیلی سریعتر از حکومت این کشور واکنش نشان داده و با نشر اعلامیه ای گفتند که آن حمله کار این گروه نیست.

سخنگوی طالبان می گوید که شمار مخاطبان رسانه های این گروه با آغاز گفتگوهای صلح میان طالبان و ایالات متحده امریکا، بسیار بیشتر شده است. انتظار می رود این گفتگوهای مستقیم میان طالبان و امریکا بالاخره به جنگ افغانستان نقطه پایان بگذارد. طالبان حتی در قسمت نشر سخنان شان در مورد هر شش دور گفتگوهای صلح در شهر دوحه در قطر؛ از مقامات امریکایی نیز سریعتر عمل کرده اند. 

ذبیح الله مجاهد اضافه می کند که مخاطبان اخبار آنان داخلی و بین المللی می باشند: «هر پیشرفتی که در جریان گفتگوهای دوحه به دست آید، ما با خبرنگاران به اشتراک می گذاریم».

حضور آنلاین

ذبیح الله مجاهد و قاری یوسف احمدی، دو سخنگوی طالبان هستند که گفته می شود در افغاسنتان هستند و می گویند اجازه دارند با خبرنگاران صحبت کرده، اعلامیه ها را تنظیم نموده و اخبار را در شبکه های اجتماعی مثلا تویتر نشر کنند.

آنها معمولا به پیام های کتبی و صوتی خبرگزاری رویترز در جریان یک ساعت پاسخ می دهند. هرچند موقعیت آنان مشخص نمی شود، اما آنها برای استفاده از شبکه پیام رسان واتس آپ از شماره تلفن های افغانستان استفاده می کنند.

اسم هایی که آنها استفاده می کنند نیز نام های مستعاری است که رهبران طالبان به آنان داده اند. مجاهد که در شبکه اجتماعی تویتر ۴۲ هزار دنبال کننده دارد، می گوید: «ما اجازه نداریم نام های اصلی مان را نشر کنیم. این دو اسم مستعار برای حفظ پوشش مان استفاده می شود».

در سال ۲۰۱۱ رهبری طالبان انتشار اخبار مربوط به این گروه در شبکه تویتر را به صورت منظم آغاز کردند. این کار توسط گروهی که زمانی رژیم حاکمش در افغانستان رسانه های مدرن را حرام می خواند و ممنوع کرده بود، اتفاقی عجیب بود.

نه تنها گروه رسانه ای و خبرنگاران طالبان، بلکه بسیاری از جنگجویان این گروه نیز در حال حاضر از شبکه های اجتماعی مثل فیس بوک، تویتر، اینستاگرام و اپلیکشن های پیام رسان واتس آپ، وایبر و تلگرام به زبان های انگلیسی، پشتو، دری، عربی و اردو استفاده می کنند.

مجاهد در این مورد به خبرگزاری رویترز می افزاید: «ما به اهمیت گسترش اطلاعات در مورد جهادمان و برقراری حاکمیت مجدد امارت در افغانستان پی بردیم». وی ادعا می کند که برای کار تبلیغاتی اش ۱۸۰ دالر امریکایی (۱۴ هزار افغانی) حقوق ماهانه به علاوه ۱۲۸ دالر هزینه انترنت و تلفن همراه دریافت می کند.

 این نام مستعار که در سال های اخیر در رسانه های جهانی به مراتب ذکر شده به خبرگزاری رویترز اضافه می کند: «اکنون بسیاری از دیپلومات های کشورهای مختلف به مخاطبان ما اضافه شده اند و ما را در رسانه های اجتماعی دنبال می کنند». وی می افزاید: «پس از ۱۷ سال نبرد، ما در جنگ فیزیکی و دیجیتالی فعلی علیه کفار و حکومت دست نشانده امریکایی ها در افغانستان پیروز می شویم».

مقامات افغان و غربی ها این ادعای طالبان را رد می کنند. آنها می گویند که نیروهای حکومتی افغانستان و متحدان نظامی خارجی شان، تلفات سنگینی را بر طالبان در میدان نبرد وارد می کنند و همچنان به راه اندازی حملات هوایی برای نابودی پناهگاه های آنان ادامه می دهند.

آنها اخبار رسانه های عملیاتی طالبان را به عنوان "اطلاعاتی نادرست" رد می کنند. سمونوال کنوت پیترس، سخنگوی ماموریت "حمایت قاطع" ناتو در افغانستان که اعلامیه های طالبان را به دقت دنبال می کند، در این مورد می گوید: «ادعاهای دروغین و اخبار هیجان انگیز آنان به سطحی فراتر از پوچ رسیده اند». وی اضافه می کند: «در حقیقت آنها می خواهند اعتماد به نفس شان را بالا ببرند؛ چراکه جنگجویان شان در ارقامی بسیار بالا کشته می شوند».

از ماه اکتوبر، مقامات امریکایی و نمایندگان طالبان گفتگوهای مستقیم را آغاز کرده اند؛ برای زمینه سازی خروج نیروهای امریکایی از افغانستان و ضمانت طالبان به اینکه این کشور به عنوان پایگاهی برای حمله به دیگر مناطق استفاده نمی شود.

در ماه های اخیر طالبان مکرراً پیشنهاد آتش بس را رد کرده اند و برعکس حملات شان را بر نیروهای افغان و دفاتر حکومتی افزایش داده اند.

اتاق خبر طالبان

خبرنگاران افغانستان که از دهه ۱۹۹۰ اخبار طالبان را تحت پوشش قرار می دهند، می گویند که قبل از ظهور رسانه های اجتماعی انترنتی، این گروه اعلامیه های دست نویسی را به گزارشگران در افغانستان و پاکستان ارسال می کردند. پس از به میان آمدن تلفن های همراه، این گروه پیامک های کتبی را به شماره خبرنگاران ارسال می نمود و هنوز هم هرازگاهی از این طریقه استفاده می کند.

جاوید حمیم کاکر، یک ویراستار ارشد "خبرگزاری پژواک" در افغانستان که قدیمی ترین خبرگزاری خصوصی در این کشور می باشد، می گوید که این گروه شورشی از آن زمان به بعد یک شبکه پیچیده را برای پخش اخبارش ایجاد کرده است. وی می افزاید که اغراق در شمار تلفات نیروهای حکومتی در حملات طالبان، موجب تضعیف اعتبار فعالیت های اتاق خبر طالبان می شود.

به عنوان مثال، در ماه اپریل، طالبان گزارش دادند که جنگجویان شان حمله موفقیت آمیزی به بگرام، بزرگترین پایگاه هوایی ایالات متحده در افغانستان را در حدود ۵۰ کیلومتری شمال کابل انجام داده اند. خبرگزاری این گروه ادعا کرد که در آن حمله ده ها تن از پرسونل خدماتی و نیروهای خارجی کشته و مجروح شدند؛ اما مقامات ایالات متحده در کابل وقوع چنین حمله ای را رد کردند.

کاکر در زمینه فعالیت بخش رسانه ای طالبان می گوید: «اگر شما یک پرسشنامه به آنها ارسال می کنید، آنها خیلی سریع پاسخ می دهند، اما دقت همیشه یک سوال مهم است. تبلیغات بخشی از جنگ است و طالبان از آن بسیار خوب استفاده می کنند».

مجاهد و احمدی قبول کرده اند که موارد بسیاری از ادعاهای ناخواسته ای از حملات منتشر شده اند و گاهی اوقات هم جنگجویان نسخه های خبری اغراق آمیزی به آنان ارائه داده اند.

قاری یوسف احمدی به خبرگزاری رویترز می گوید: «ادعاهایی وجود دارد که بخش ارتباطات ما با حساسیت و گرایش به نفع خود ماست، اما هرگز حقیقت را رد نمی کنیم. ما بلافاصله اشتباه مان را تصحیح می کنیم».

دولت نیز اغلب متهم به نشر غیرحقیقی شمار تلفات طالبان در جریان عملیات های نیروهایش شده است.

 یکی از مقامات ارشد دفاعی که با این وضعیت آشناست، می گوید که حکومت اغلب در گزارش های جنگی تلفاتی نیروهای افغان را نشر نمی کند و یا کمتر جلوه می دهد؛ در حالی که به راحتی تعداد ستیزه جویان طالبان را که می گویند کشته شده اند، به دقت ارائه می کند.

هیچ تایید مستقلی از ارقام ارائه شده توسط هر دو طرف درگیر وجود ندارد و این باعث می شود که وضعیت تلفات به طور کاملا تقریبی ارزیابی شود.

بخش عملیات اطلاعات و ارتباطات طالبان که در حال حاضر با هزینه سالیانه ۲۵ میلیون افغانی (۳۲۳ هزار دالر) انجام می شود، زمانی که اسلامگرایان بر این کشور در میانه سال های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ حکومت می کردند، به عنوان یک دفتر کوچک در کابل شروع به کار کرد. پس از فروپاشی حاکمیت طالبان در افغانستان، این گروه شورشی فعالیت های این گروه تبلیغاتی اش را به شدت گسترش داده است.

قاری یوسف احمدی که یک فارغ التحصیل رشته شرعیات است، می گوید: «علی رغم تهدیدها، ما در حال حاضر اداره کارآمد رسانه ها را گردانندگی می کنیم. اما فعلا حفظ هویت ما بسیار مهم است؛ زیرا ما در حال پیروزی هستیم و دشمن به طور فزاینده ای ناامید می شود».

در حال حاضر دفتر رسانه ای و تبلیغاتی طالبان شش مجله را به زبان های پشتو، دری، اردو و عربی منتشر می كند و اخبار را در ۱۰ وبسايت انترنتی به پنج زبان منتشر می نماید. همچنين وب سايت های كوچكتری نیز از سوی این گروه گردانندگی می شوند كه راهنماهای كلامی، عکس ها و فيلم ها و شعارهای تبلیغاتی و جنگی نوشته شده توسط جنگجويان این گروه را ارائه می دهند.

خبرگزاری رویترز/ر.ش