طالبان جمع‌آوری عشر از مردم را یکی از منابع اصلی عایداتی خود می‌دانند و از زمان به قدرت رسیدن در ماه آگست سال گذشته به صورت پیوسته از دهقانان، تاجران و کسبه‌کاران عشر جمع‌آوری می‌کنند.

طالبان براساس فقه اهل سنت عشر جمع‌آوری می‌کنند، اما از پیروان مذهب جعفری که برخی شرایط و اصول متفاوت در فرایض مالی دینی دارند، نیز عشر جمع‌آوری می‌کنند. این در حالی است که مقام‌های طالبان همواره گفته اند که پیروان مذاهب مختلف می‌توانند آداب و رسوم مذهبی شان را آزادانه انجام دهند.

از سوی دیگر در حالی که عشر در فقه حنفی و خمس و زکات در فقه جعفری با مقدار دارایی و حاصلات بستگی دارد، طالبان در ولایت‌های بامیان و دایکندی به صورت کلی مبلغی را برای هر شورای محل تعیین کرده اند.

بیشتر بخوانید: مراسم حمایت از طالبان در بامیان چگونه از سوی دختران مختل شد؟

رئیس یک شورای محلی در ولسوالی میرامور ولایت دایکندی که نخواست نامش در گزارش ذکر شود، به دویچه وله گفت که طالبان از هر شورای محل تا ۱۱ هزار افغانی عشر جمع‌آوری نموده اند.

او گفت: «طالبان رؤسای شوراهای محل را در بازار رباط طلب کردند و از هر شورای محل مبلغ ۵ هزار الی ۱۱ هزار افغانی عشر جمع نمودند. اما مردم راضی نیستند، چونکه مردم زکات و خمس خود را [طبق قواعد مذهبی شان] به مردم فقیر و بی‌بضاعت می‌دهند.»

به گفته این رئیس شورای محل، باشنده‌های محل مطابق به قواعد مذهب شیعه خمس را به سادات و زکات را جداگانه به فقرا و یتیمان داده اند، اما طالبان با زور از مردم عشر جمع‌آوری نموده اند که خلاف مذهب مردم اهل تشیع می‌باشد. به گفته او پرداخت دوباره فرایض مالی دینی برای مردم این ولایت که اغلباً فقیر و زراعت‌پیشه اند، یک بار سنگین است.

بیشتر بخوانید: طالبان به چه هدفی ۱۵۰۰ نیروی جدید به بامیان فرستاده اند؟

مسئولان اداره مستوفیت ولایت دایکندی می‌گویند که در سال گدشته خورشیدی ۷۹ میلیون افغانی عواید جمع آوری شده بود که از این میان ۶۰ میلیون در زمان جمهوریت و ۱۹ میلیون در حکومت طالبان جمع‌آوری شده، و از آغاز امسال تاکنون ۴۹ میلیون افغانی دیگر نیز عواید جمع‌آوری شده است.

صمیم سعیدی، مدیر عواید اداره مستوفیت ولایت دایکندی به دویچه وله گفت که سال گذشته از مردم دایکندی ۱۱ میلیون افغانی عشر جمع‌آوری شده است. او افزود: «اداره زراعت مبلغ سه میلیون افغانی را به مستوفیت تسلیم داده است و دیگر پول‌ها را والی قبلی طالبان در دایکندی با خود برده و به مستوفیت یک کاغذ اسناد داده است».

در ولایت بامیان نیز بیش از ۸۰ درصد مردم مصروف زراعت و مالداری اند. آن‌ها از فقر، بیکاری و مشکلات اقتصادی شاکی اند و می‌گویند که طالبان با زور از آنان عشر جمع‌آوری می‌کنند.

بیشتر بخوانید: باشندگان پکتیکا: مردم از گرسنگی می‌میرند، طالبان عشر و زکات می‌خواهند

مسئولان محلی طالبان در ولایت بامیان می‌گویند که اداره زراعت ۹ میلیون افغانی از دهاقین این ولایت عشر جمع‌آوری نموده است.

محمد امیر فیضانی، مستوفی طالبان در ولایت بامیان می‌گوید که از زمان به قدرت رسیدن طالبان تاکنون ۱۱۲ میلیون افغانی از تمام بخش‌ها در این ولایت عواید جمع‌آوری شده است. او افزود: «ما از اول سنبله الی آخر عقرب ۳۲ میلیون عواید داشتیم و از ماه قوس ۱۴۰۰ الی آخر ماه حمل ۱۴۰۱ مبلغ ۸۰ میلیون افغانی عواید داشتیم.»

محمد سجاد محسنی، عالم دین در بامیان، جمع آوری عشر از سوی طالبان را انتقاد می‌کند و می‌گوید که این کار خلاف فقه جعفری می‌باشد.

به گفته علمای دینی شیعه، آن‌هایی که اموال، دارایی و محصولات شان به حد نصاب تعیین شده در فقه برسد، مکلف به پرداخت خمس و زکات اند، اما از نظر فقه جعفری خمس و زکات به حکومت داده نمی‌شود، بلکه مستقیماً به سادات، فقرا و مصالح عمومی پرداخت می‌گردد.

بیشتر بخوانید: مردم محل و طالبان در غزنی بر سر جمع‌آوری عشر و زکات درگیر شدند

محمد سجاد محسنی، یکی از علمای بامیان به عنوان مثال می‌گوید هر خانواده‌ای که حاصل غلات‌اش بالاتر از ۱۲۰ سیر هفت کیلویی شود، مکلف به پرداخت زکات می‌شود و باید یک دهم آن را به فقرا بدهد. این عالم دینی می‌افزاید: «در فقه جعفری پرداخت زکات به فقیران، اجباری است. اما فقرا از سوی خود خانواده‌ها تشخیص و برای شان زکات پرداخت می‌گردد.»

بخش دیگری از فرایض مالی در فقه جعفری «خمس» است که از آن به نام سهم سادات نیز یاد می‌کنند و کسانی باید از اموال خود خمس پرداخت کنند که بیشتر از حد مصرف سالانه شان باشد.

محسنی گفت:«خمس به دو قسم تقسیم می‌شود. نیمى از آن، سهم امام است که در مراکز علمیه مصرف می‌شود و نیم دیگر آن، سهم سادات فقیر است که به آن‌ها پرداخت می‌گردد.»