گروه طالبان که در زمان حاکمیتاش بر افغانستان کشت کوکنار را منع کرده بود، حالا به نظر میرسد که کنترول عظیمی بر تولید هیروئین در این کشور جنگزده دارد و میلیاردها دالر از این راه به دست میآورد.
اعلانات بازرگانی
به گزارش ملل متحد، در سال ۲۰۱۶ میلادی افغانستان ۸۰ درصد تریاک جهان را تولید کرد که مجموعاَ حدود ۴۸۰۰ تُن میشد و ارزش آن سه میلیارد دالر ارزیابی شده است.
طالبان از مدتهای طولانی از دهقانانی که کوکنار کشت میکنند عشر میگیرند تا شورشگری طولانی مدت خود را تمویل کنند، اما مقامهای غربی نگران اند که این گروه حالا کارخانههای مواد مخدر را گردانندگی میکند و تریاک را به مورفین و هیروئین تبدیل کرده و به خارج صادر میکند.
ویلیام براونفیلد یک مقام اداره مبارزه با مواد مخدر و تنفیذ قانون ایالات متحده امریکا گفت: «من احساس میکنم که آنها همه حاصلات (کوکنار) را پروسس میکنند. همه حاصلات را آنها در داخل کشور پروسس میکنند. آنها اگر این مواد را پیش از فرستادن از افغانستان پروسس کنند، درآمد بیشتری به دست میآورند.»
این مقام امریکایی افزود که ارزش تجارت مواد مخدر سالانه به میلیاردها دالر میرسد و طالبان یک درصدی قابل توجه آن را به دست میآورند.
تصویر: زنان و کودکان قربانی موادمخدر در افغانستان
افزایش شمار معتادان در افغانستان یک زنگ خطر جدی را در سطح ملی و بین المللی به صدا درآورده است. بیش از سه میلیون انسان در این کشور جنگزده به موادمخدر اعتیاد دارند که هزاران زن و کودک نیز شامل آنان می باشند.
عکس: DW/S.Tanha
"کمیته امداد افغان ها"
این کلینیک در سال ۲۰۰۹ میلادی به منظور تداوی زنان و اطفال معتاد در هرات ایجاد شده است.
عکس: DW/S.Tanha
گردهمایی های ندامت
زنانی که در این مرکز ثبت نام شده اند، هرازگاهی در گردهمایی ندامت و آکاهی دهی شرکت کرده و از گذشته شان صحبت می کنند. یک داکتر نیز برای آنان مشوره های روانی می دهد و آنان را در روند ترک اعتیاد حمایت می کند.
عکس: DW/S.Tanha
مشوره های فردی
زنان معتاد به موادمخدر در این مرکز همچنان به صورت فردی مشوره دریافت می کنند. داکتران این کلینیک پیرامون اضرار مواد مخدر برای زنان معتاد آگاهی دهی می نمایند.
عکس: DW/S.Tanha
درمان
درمان این زنان کاری است دشوار و به تلاش و جدیت کارمندان صحی و تحمل، پشتکار و اعتماد به نفس این زنان بستگی دارد. دفتر مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد (UNODC) یکی از تمویل کننده گان اصلی کلینیک تداوی زنان و اطفال معتاد در هرات می باشد.
عکس: DW/S.Tanha
زنان و کودکان
کلینیک دارای ۵۵ بستر می باشد که در حال حاضر۳۰ خانم و ۲۵ طفل در این مکان تحت درمان قرار دارند. بیشتر این کودکان به خاطر والدین شان ناخواسته به موادمخدر معتاد شده اند.
عکس: DW/S.Tanha
سرگرمی برای کودکان
هرچند کودکان در این مرکز ترک اعتیاد و بازتوانی مانند دیگر کودکان به همه امکانات دسترسی ندارند، اما هفته ای دو بار برنامه تفریحی دارند. یا با گُدی بازی می کنند، یا ورزش می نمایند و یا هم به خارج از کلینیک به مناطق تفریحی برده می شوند.
عکس: DW/S.Tanha
کنترول داروها
این زنان می گویند در جریان ۴۵ روز تداوی با این محیط عادت می کنند و قول می دهند که بعد از مرخص شدن به حرفه ای که در این مکان آموخته اند روی بیاورند و از این طریق کسب معاش نمایند.
عکس: DW/S.Tanha
دوره های کارآموزی
برای زنان در این مرکز دوره های کارآموزی برگزار می شود تا پس از تمام شدن دوره درمان شان بتوانند خودکفا شده و شغلی داشته باشند. کارآموزی همچنان به عنوان وسیله ای برای مشغول ساختن ذهن معتادان استفاده می شود تا میزان مصرف شان کم کم کاهش داده شود.
عکس: DW/S.Tanha
سوادآموزی
علاوه بر دوره های کارآموزی، برای این زنان دوره های سوادآموزی و همچنان ادامه تحصیل در سطوح مختلف فراهم می گردد. آنان معلم دارند و می توانند درس بخوانند.
عکس: DW/S.Tanha
تفریح و سرگرمی
زنان معتاد به موادمخدر همانند دیگر انسان ها نیاز به تفریح دارند؛ از این جهت هرازگاهی برای خودشان سرگرمی می سازند. یکی از سرگرمی های آنان نواختن دف و دایره و آوارخواندن دست جمعی است. کودکان نیز از این مراسم لذت می برند.
عکس: DW/S.Tanha
10 عکس1 | 10
کوکنار تقریباَ نصف کل حاصلات زراعتی افغانستان را تشکیل میدهد. دهقانان در بدل هر کیلو شیره سیاه کوکنار که پس از نشتر زدن جمع آوری میکنند، ۱۶۳ دالر به دست میآورند.
مقامها گفته اند که طالبان بعد از تبدیل تریاک به هیروئین آن را فی کیلو ۲۳۰۰ دالر در بازارهای منطقه به فروش میرسانند. به گفته یک کارشناس غربی که به اداره مبارزه علیه مواد مخدر افغانستان مشورت میدهند، این مواد تا به اروپا میرسد هر کیلوی آن به مبلغ ۴۵ هزار دالر به فروش میرسد.
این کارشناس غربی که نخواست نامش ذکر شود، گفت که افزایش مصادره مواد کیمیایی که برای تبدیل تریاک به هیروئین به کار برده میشود، نشاندهنده افزایش فعالیت طالبان در عرصه مواد مخدر است.
این کارشناس گفت که در سال گذشته میلادی ۶۶ تن از این مواد کیمیایی ضبط شد در حالی که در شش ماه نخست سال جاری ۵۰ تن از این مواد مصادره شده است.
او گفت که در اوایل ماه جولای ۱۵ تن از این مواد کیمیایی که برای تبدیل تریاک به هیروئین به کار برده میشود، در ولایت هرات در نزدیکی مرز ایران کشف و ضبط شد؛ محلهای که شروع مسیر قاچاق از طریق ترکیه به اروپا است.
همچنین کشف و ضبط مورفین نیز بیشتر شده است. کارشناس یاد شده گفت که در نیمه نخست سال جاری ۵۷ تن مورفین ضبط شده است در حالی که این رقم در کل سال ۲۰۱۶ میلادی ۴۳ تن بود. به گفته او، این تنها ۱۰ درصد تولیدات واقعی مواد مخدر است.
این منبع غربی به فرانس پرس گفت که شورشیان به آسانی یک لابراتوار ابتدایی را میسازند و بعد از این که کار شان تمام شد، آن را ترک میکنند.
وزارت داخله افغانستان گفته است که میان ماههای جنوری و جون (پنج ماه) ۴۶ فابریکه غیرقانونی و مخفی مواد مخدر توسط مقامهای مبارزه با مواد مخدر مسدود شده است، در حالی که این تعداد در نیمه نخست سال گذشته ۱۶ فابریکه بود.
یک مقام ارشد غربی که خواست نامش فاش نشود، گفت شکی ندارد که طالبان لابراتوارهای مواد مخدر خود را دارند. او ولایت جنوبی هلمند را که ۸۰ درصد تریاک افغانستان در آن تولید میشود، «کارخانه بزرگ مواد مخدر» یاد کرد.
تولید رو به افزایش تریاک
در آستانه خروج نیروهای بین المللی، تولید تریاک در افغانستان افزایش چشم گیری داشته است. ممکن است که این دو مساله باهم ارتباط داشته باشند.
عکس: AP
پیشگام در سطح جهان
در هیچ کشور دیگری در دنیا به اندازه افغانستان تریاک تولید نمی شود. در سال 2013 در حدود 209 هزار هکتار زمین زراعتی، کوکنار کشت شده بود. به این ترتیب افغانستان 90 درصد مواد مخدر سراسر جهان را تولید می کند.
عکس: picture alliance/AP Photo
زمین بیشتر، محصول بیشتر
روند هشدار دهنده در سال 2013: اداره مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل در گزارش سالانه خود گفته است که مقدار تریاک تولیدی در مقایسه با سال پیش از آن افزایش یافته و در مجموع به 5500 تن رسیده است.
عکس: picture-alliance/ dpa/dpaweb
ارتباط با خروج نیروهای بین المللی؟
سازمان ملل گمان می کند که میان کشت مواد مخدر و خروج نیروهای خارجی از افغانستان ارتباطی وجود داشته باشد: آیا دهقانان تولید تریاک را افزایش می دهند تا برای زمان ناامنی سیاسی و اقتصادی آمادگی داشته باشند؟
عکس: AP
حدود یک میلیارد
طبق ارزیابی های اداره مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل، در سال گذشته به ارزش 950 میلیون دالر امریکایی تریاک در افغانستان تولید شده است. این رقم برابر با چهاردرصد تولید ناخالص ملی کشور می باشد.
عکس: AP
وسوسه پول
برای دهقانان افغان، وسوسه کشت کوکنار بسیار بزرگ است. قیمت یک کیلوگرم کوکنار 150 دالر امریکایی است که کشت آن را برای دهقانان بسیار جذاب می سازد، حتی اگر هم که این کار غیرقانونی باشد.
عکس: picture-alliance/dpa
هلمند، ولایتی با مشکلات متعدد
تقریبا نیمی از کوکنار کشت شده در سال 2013 در ولایت هلمند بوده که از مراکز اصلی فعالیت طالبان می باشد. این در حالی است که از سوی حکومت محلی کمپین های مبارزه با مواد مخدر راه اندازی شده بودند.
عکس: DW
مبارزه بی فایده؟
افغانستان از واشنگتن نیز برای مبارزه با مواد مخدر حمایت مالی دریافت می کند. حکومت افغانستان می گوید که در سال 2011، درآمد تقریبا 200 هزار خانوار افغان از راه کشت مواد مخدر بوده است.
عکس: AP
منبع درآمد برای طالبان
اسلام گرایان افراطی نیز از خرید و فروش مواد مخدر سود می برند. دهقانان سهمی از درآمد شان را به طالبان می دهند. آن ها با این پول شورشگری شان را علیه حکومت و نیروهای آیساف تمویل می کنند.
عکس: AP
اطفال معتاد به مواد مخدر
افغانستان تولیدکنندگان و معتادان بسیار دارد. سازمان ملل ارزیابی می کند که تقریبا یک و نیم میلیون تن در افغانستان به مواد مخدر معتاد هستند که در میان آن ها 300 هزار کودک نیز می باشند.
عکس: Getty Images
9 عکس1 | 9
او به خبرگزاری فرانس پرس گفت: «در هلمند همه قضیه در مورد مواد مخدر، کوکنار و طالبان است. اکثریت منابع مالی آنها از درک کوکنار، لابراتوارهای مورفین و هیروئین به دست میآید. البته که آنها لابراتوارهای خود را دارند.»
به گزارش اداره مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل، تولید تریاک نصف درآمد طالبان را در سال ۲۰۱۶ تشکیل میداد. سخنگوی این اداره گفت هرچند شواهدی مبنی بر شمولیت فرماندهان طالبان در پروسس مواد مخدر وجود دارد، اما این شواهد کافی نیست تا بگوییم که طالبان برنامههای سیستماتیک برای اداره کارخانههای مواد مخدر دارند.
اما برای وزارت داخله افغانستان قضیه واضح است. سید مهدی کاظمی، سخنگوی ریاست مبارزه علیه مواد مخدر در این وزارت گفت: «طالبان نیاز به پول دارند تا ماشین جنگی خود را فعال نگهدارند و اسلحه بخرند. به این دلیل آنها کنترول کارخانههای مواد مخدر را به دست گرفته اند.»