هلمند در جنوب افغانستان ولایتی ناامن است که همواره صحنه نبردهای سنگین میان نیروهای دولتی و شورشیان بوده است. وقتی که فشار از سوی نیروهای دولتی زیاد می شود، شورشیان مناطق اطراف شان را ماین گذاری کرده و عقب نشینی می کنند.

حملات چریکی شورشیان با موترهای بمبگذاری شده، حملات انتحاری و جاسازی بمب های دست ساز بیشترین تلفات را به نیروهای امنیتی و همچنان افراد ملکی وارد می کند. سازمان ملل بارها اعلام کرده که بیشترین افراد ملکی بر اثر انفجارهای ناشی از ماین ها و بمب های جاسازی شده طالبان به میان می آید.

اینجاست که نقش عبدالغفور افغانیار برجسته می شود. او در تیم انجنیری پولیس هلمند در بخش خنثی سازی ماین و مواد انفجاری کار می کند. وقتی که گزارشی از کشف ماین یا بمب برسد، او باید هرچه زودتر آماده شود و خودش را به محل برساند، مخصوصا اگر بمب ساعتی باشد.

او باید با تمام دلهره، اضطراب و نگرانی به کارش تمرکز کرده و بمب را خنثی کند. او می گوید: «این کار ساده ای نیست و برخی اوقات ساعت ها را در بر می گیرد.» وی در طول خنثی سازی بمب فقط به این تمرکز می کند که در حال نجات جان انسان ها است و دلیل موفقیت اش را هم همین عنوان می کند.

«هنوز هم زخمی ام»

افغانیار تاکنون سه بار در جریان خنثی سازی ماین ها و بمب ها بر اثر انفجار زخمی شده است. همین یک ماه پیش زمانی که عبدالغفور و همکارش در حال خنثی سازی یک ماین مقناطیسی جاسازی شده در یک بازار بودند، عملیات موفقانه انجام نشد و بمب انفجار کرد. عبدالغفور زخمی شد و همکارش جان باخت.

وی می گوید روزهای سختی را سپری کرده است و آن روز هم یکی از آن روزها بود: «محمد نبی دوست و همسنگرم بود. خودم او را یک ماه در بخش خنثی سازی آموزش داده بودم. یک ماه قبل که انفجار صورت گرفت، او شهید شد و من زخمی شدم.»

در انفجاری که رخ داد سمت چپ بدن عبالغفور آسیب دید و او را از شفاخانه هلمند برای تداوی به کابل پایتخت افغانستان منتقل کردند: «دست و پای چپم زخمی شده بود که خوب شد، اما گوش چپم کار نمی کند و کر است».

هنوز زخم های بدن عبدالغفور خوب نشده که دوباره به گفته خودش "به سنگرش، ولایت هلمند" بازگشته است. او در کابل از سوی وزارت داخله افغانستان به عنوان پولیس قهرمان معرفی شد و مورد تقدیر قرار گرفت. وزارت داخله به وی یک رتبه نظامی داد و حالا "اول ساتنمن" شده است.

مکافات و مجازات

جنرال ایوب سالنگی، معین امنیتی وزارت داخله افغانستان که به عبدالغفور تقدیرنامه و ترفیع رتبه داده است، می گوید که این گونه افراد در چهارچوب پولیس این کشور نقش مهمی دارند: «افغانیار و جوانان زیادی در نیروهای امنیتی افغانستان به خصوص پولیس افغانستان هستند که با وصف خطر سطح بالایی که زندگی شان را تهدید می کند، باز هم به خاطر انسان دوستی و وطن دوستی برای نجات جان انسان های بی گناه تلاش شبانه روزی می کنند.»

سالنگی می گوید در سال های اخیر این وزارت فعالیت هایش را برای "مکافات و مجازات" منسوبین پولیس افغانستان بیشتر کرده است. از آنجایی که نیروی پولیس بیشتر با مردم سر و کار دارد، این وزارت علمکرد خوب پولیس را تقدیر و عملکرد بد را مجازات می کند.

سالنگی در این رابطه می افزاید: «به خاطر روحیه دادن به نیروهای پولیس کسانی که فداکاری می کنند و کار خوب انجام می دهند باید تقدیر مادی و معنوی شوند و به خاطر اصلاحات در نیروهای امنیتی، منسوبانی که عملکرد بد داشته و باعث آزار و اذیت مردم شوند باید مطابق با قانون مجازات شوند.»

معین امنیتی وزارت داخله به دوست نزدیک افغانیار اشاره می کند که در جریان خنثی سازی ماین جان باخت. او از حمایت بیشتر از خانواده های افراد پولیس خبر می دهد که هنگام انجام وظیفه جان می دهند.

حمایت مردم

افغانیار تنها از سوی وزارت داخله تقدیر نمی شود، بلکه مردم ولایت هلمند هم که بیشتر از هر کس دیگری از جنگ رنج دیده اند وی را به چشم یک "قهرمان" می نگرند. تاکنون چندین بار موترهای حامل افراد ملکی در ولایت هلمند با بمب های جاسازی شده از سوی طالبان برخورد کرده و شمار زیادی قربانی برجای گذاشته است.

عبدالعظیم یکی از باشندگان لشکرگاه مرکز این ولایت می گوید که ماین ها خطرناکتر از جنگ های رو در رو هستند؛ چرا که ماین دشمن کور است: «به راه خودت می روی و انفجار می شود. نمی دانی که طالب ماین را کجا گذاشته است. مردم زیاد کشته و معیوب شده اند».

او به یک مورد دردناک اشارت می کند که بمبی مراسم عروسی را به عزا تبدیل کرد: «یک بار موتر شاه و عروس و خانواده های شان را بمب بالا کرد و خوشی مردم را به غم تبدیل کرد. اطفال، زنان و موی سفیدان کشته شدند و محفل خوشی به فاتحه خوانی تبدیل شد». عبدالعظیم به افغانیار به چشم یک ناجی و قهرمان می نگرد و می افزاید: «خدا او را از بلا دور داشته باشد».

خنثی کردن بمب با دست خالی

عبدالغفور افغانیار علاوه بر ماین ها و بمب های دست ساز طالبان باید موترهای بمبگذاری شده و عوامل بازداشت شده انتحاری را هم خنثی کند: «یک بار پولیس هلمند سه حمله کننده انتحاری را داخل یک موتر کشت که من باید واسکت های شان را خنثی می کردم. آنها داخل یک موتر دیگر هم بمب ساعتی گذاشته بودند که باید در زمان معین در مقابل دروازه پایگاه پولیس منفجر می شد».

او می گوید قبلا امکاناتی در دست نداشت، اما حالا وزارت داخله افغانستان امکاناتی را برای خنثی سازی بمب ها در اختیارش گذاشته است: «از هشت ماه پیش روبات های خنثی سازی، لباس ضد انفجار و برخی امکانات جدید در دستم قرار گرفته است؛ اما قبلا با دستان خالی ماین ها و بمب ها را خنثی می کردم.»

این عضو پولیس افغانستان می گوید تاکتیک های شورشیان طالبان تغییر کرده و حالا بمب هایی را با دست می سازند که حتی توسط آله های ماین روبی قابل شناسایی نیستند: «بمب های بشکه ای را نمی شود با دستگاه پیدا کرد. سگ های تعلیم یافته هم نداریم. من از بس که ماین و بمب خنثی کرده ام، با چشمانم محل بمبگذاری شده را پیدا می کنم و با دستانم لمس می کنم و می توانم پیدای شان کنم.»

او در سال 1389 هجری شمسی به پولیس افغانستان پیوست و تنها دو ماه آموزش های عمومی استفاده از اسلحه و رفتار پولیس را فرا گرفت. سپس به بخش خنثی سازی پولیس هلمند پیوست و یک ماه از سوی نیروهای ناتو در این بخش آموزش دید.

بنا بر آماری که ایوب سالنگی معین امنیتی وزارت داخله ارائه می کند، عبدالغفور افغانیار توانسته است از زمان آغاز کارش در بخش خنثی سازی 6000 حلقه ماین و بمب را خنثی کند و جان انسان های زیادی را نجات بدهد؛ بمب هایی که هرکدام می توانست جان چندین انسان را بگیرد.

فقط به خاطر مردم

معاش ماهانه این پولیس 15 هزار افغانی است و می گوید که این کار را به خاطر پول انجام نمی دهد: «وقتی به پولیس پیوستم و دیدم که انفجارها چقدر مردم را می کشد تصمیم گرفتم که به بخش خنثی سازی بروم. این از جنگ رو در رو برای حفظ جان مردم ملکی و همچنان نیروهای امنیتی تاثیرگذارتر است.»

عبدالغفور افغانیار سه سال پیش ازدواج کرده و در هلمند زندگی می کند. او می گوید: "رخصت نمی گیرم، بلکه می مانم تا به مردم خدمت کنم، مبادا من نباشم و ماین و یا بمبی انفجار کند". اما او که غالباً شاهد مرگ مردم در اثر انفجارهاست، نگران است که فردا فرزند خودش یتیم نشود. تنها ماین و بمب نیستند که جان عبدالغفور را تهدید می کنند، بلکه شورشیان طالبان نیز وی را بارها تهدید کرده اند و در کمینش هستند؛ چرا که او نقشه های شان را نقش بر آب می کند.