«نیروهای ایران و ترکیه با خشونت مانع ورود افغانها میشوند»
۱۴۰۱ شهریور ۹, چهارشنبه
سازمان عفو بینالملل نیروهای مرزی ایران و ترکیه را به قتل ۱۴ مهاجر افغان در یک سال اخیر متهم کرده است. این سازمان گفته است که نیروهای مرزی دو کشور مهاجران افغان را با خشونت عقب میزنند.
اعلانات بازرگانی
بر اساس گزارش این سازمان حقوق بشری که روز چهارشنبه منتشر شد، مهاجرانی که بتوانند خود را به ایران یا ترکیه برسانند، در این کشورها در معرض خطر "بازداشت خودسرانه، شکنجه و دیگر اشکال بدرفتاری قرار میگیرند".
در این گزارش آمده است که مواردی هم وجود دارد که مرزبانان ترک یا ایرانی مستقیماً به سمت مهاجران شلیک کرده اند.
به گفته سازمان عفو بینالملل، حداقل ۱۲ مهاجر افغان از ماه آگست سال ۲۰۲۱ به این طرف کشته و دهها نفر دیگر زخمی شده اند، زیرا نیروهای امنیتی ایران مکرراً به سمت موترهای مملو از مهاجران شلیک کرده اند. در این گزارش آمده که مرزبانان ترکیه نیز علیه مهاجران افغان از سلاح گرم استفاده کرده اند که در نتیجه سه نفر کشته شده اند.
هیچ یک از ۷۴ افغان که سازمان عفو بین الملل برای تهیه این گزارش با آنها مصاحبه کرده است، نتوانسته در یکی از این دو کشور درخواست پناهندگی بدهد. تقریباً همه پاسخدهندگان گفته اند که روزها و گاهی ماهها در بازداشت خودسرانه نیروهای ایرانی و ترکی بوده اند.
بسیاری از این مهاجران از شکنجه و سایر بدرفتاریها گزارش داده اند. بیشتر آنها در نهایت به افغانستان اخراج شده اند. به گفته سازمان عفو بین الملل، ۱۱ نفر از افغانهایی که توسط مقامات ترکیه به افغانستان بازگردانده شده اند، قبلاً در یکی از شش مرکز اخراج در ترکیه نگهداری میشدند که اتحادیه اروپا برای ساخت آن کمک مالی کرده است.
فرانسیسکا ویلمار، کارشناس سیاست پناهندگی در بخش آلمانی سازمان عفو بینالملل میگوید: «اتحادیه اروپا نباید مراکز اخراج را که اتباع افغان در آنها نگهداری میشوند تمویل کند، در غیر این صورت خطر شریک بودن در این نقض جدی حقوق بشر را به دنبال دارد.«
سازمان عفو بین الملل از حکومتهای ترکیه و ایران خواسته است تا فوراً به عقب راندن خشونتآمیز مهاجران افغان پایان دهند. ویلمار توضیح داد که نیروهای امنیتی دو کشور باید "فورا به استفاده غیرقانونی از سلاح گرم در مرزها پایان دهند." این کارشناس سازمان عفو بینالملل از حکومت آلمان فدرال درخواست کرد که "به زودی ممکن برنامهای را برای پذیرش پناهجویان افغان آغاز کند".
روایتی تصویری از پناهجویان افغان در مرزهای ایران و ترکیه
درحالی که نگاه جهان به خروج همکاران محلی نیروهای ائتلاف از فرودگاه کابل معطوف است، فشار بر مرزهای ایران و ترکیه برای خروج افزایش مییابد. مقام ناتو از همسایگان افغانستان خواست مرزها را باز کنند.
عکس: ISNA
پناهجویان افغان در مرز ایران
با آغاز فروپاشی دولت مرکزی در افغانستان بسیاری از شهروندان افغان این کشور را به مقاصد مختلف ترک کردند. آنانی که پاسپورت، ویزا و امکانات مالی داشتند از طریق مرزهای هوایی خارج شده و بسیاری به مشهد رفتند. بسیاری نیز در روزهای اخیر تلاش کردند به صورت غیر قانونی از مرز وارد خاک ایران شوند که توسط نیروهای مرزی جمعآوری شدند.
عکس: ISNA
فرار ارتشیان به سوی ایران
با پیشروی طالبان، ارتش افغانستان بدون مقاومت تسلیم شد. شماری از نظامیان افغان از طریق مرز میلک وارد ایران شدند. در نتیجه نشستی که مسئولان جمهوری اسلامی ایران با طالبان برگزار کردند، این افراد به افغانستان بازگشت داده شدند. از سرنوشت این افراد اطلاعی در دست نیست، معلوم نیست آیا این نظامیان به صفوف طالبان پیوستهاند یا به زندگی "عادی" خود بازگشتهاند؟
عکس: FARS
بازگرداندن هزاران پناهجو
به گزارش خبرگزاریهای ایران پناهجویان افغان بعد از ورود به خاک ایران توسط نیروهای مرزی ایران در پاسگاه ملاشریف جمع آوری میشوند و بعد از یک "پذیرایی مختصر" توسط نیروهای هلال احمر، به فاصله ۲۴ ساعت توسط نیروهای انتظامی ایران از طریق مرز میلک دوباره به افغانستان برگردانده میشوند.
عکس: ISNA
"موجی در راه نیست"، "اردوگاه هم فراهم نشده"
اخیرا مهدی محمودی، مدیرکل امور اتباع وزارت کشور یک بار دیگر تاکید کرد که ایران برای پذیرش مهاجران و آوارگان جدید اردوگاه فراهم نکرده است. به گفته او اصولا به نظر نمیرسد که فضای افغانستان طوری باشد که موج آوارگی و مهاجران جدید به سمت ایران حرکت کنند بنابراین نیازی به تمهیدات در اینباره وجود ندارد.
عکس: ISNA
وقتی پنجره کابل بسته شود
شبهنظامیان طالبان بر شدت برخورد با شهروندان خواستار مهاجرت در اطراف فرودگاه کابل افزودهاند و تاکید میکنند که عملیات تخلیه نیروهای خارجی و همکاران محلی آنها باید طبق توافق با آمریکا در روز سهشنبه ۳۱ آگست خاتمه یابد. ناظران معتقدند با بسته شدن فرودگاه کابل فشار برای خروج در مزهای زمینی افزایش خواهد یافت.
عکس: ISNA
"همسایگان مرزها را باز کنند"
یک مقام ارشد ناتو که در افغانستان مستقر است روز چهارشنبه ۲۵ آگست در گفتگو باخبرگزاری رویترز ازهمسایگان افغانستان خواست مرزها را باز کنند. او گفت: «ایران، پاکستان و تاجیکستان باید اجازه ورود افراد بیشتری را از طریق مرز زمینی یا هوایی بدهند.»
عکس: ISNA
پناهجویان افغان در مرز ترکیه
ترکیه از ماهها پیش با سرعت بخشیدن به احداث دیوار مرزی به رویدادهای افغانستان واکنش نشان داد. با این حال این کشور نیز در مرزهای شرقی خود شاهد ورود روزافزون پناهجویان افغان است.
عکس: Necmettin Karaca/picture alliance/AA
افزایش گشتهای مرزی
مرزبانی ترکیه در روزهای اخیر گشتهای هوایی و زمینی خود را در مرزهای مشترک با ایران افزایش داده است. مقامهای ترک گفتهاند که حدود ۱۸۲ هزار مهاجر ثبت شده افغان و حدود ۱۲۰ هزار مهاجر ثبت نشده این کشور در ترکیه به سر میبرند.
عکس: Ali Ihsan Ozturk/Demiroren Visual Media/abaca/picture alliance
رسیدن موج مهاجران به ترکیه در هفتههای آتی؟
مرزبانی ترکیه برای کنترل مرزها برجهای نظارتی ایجاد کرده و از پهپادها و دوربینهای مخصوص شب استفاده میکند. مقامهای ترکیه گفتهاند که بعد از پیروزی طالبان شاهد افزایش مهاجرت افغانها نبودهاند، اما بعد از بسته شدن امکان خروج از فرودگاه کابل، رسیدن مهاجران تازه به ترکیه به دلیل دوری این کشور از افغانستان هفتهها وقت خواهد گرفت.
عکس: Ozkan Bilgin/picture alliance/AA
بازگشت به ایران
پلیس در شهر مرزی وان ۲۵ مهاجر را که اکثرشان افغان بودند، در یک ساختمان متروکه گرفتار کرد. آنها گفتهاند که بعد از روزها پیادهروی خود را به ترکیه رساندهاند. مقامات ترک گفتهاند افرادی که در امتداد مرز بازداشت شوند به سمت ایرانی مرز فرستاده خواهند شد.
عکس: Emrah Gurel/picture alliance/AP
بررسی امنیتی
آنهایی که به دست پولیس میافتند برای بررسی امنیتی، انگشتنگاری و عکسبرداری به یک مرکز منتقل میشوند. یکی از این مهاجران در این مرکز گفته است. «یک ماه پیش خانهاش را در کابل ترک کرد و ترس داشت که به دلیل کار کردن با امریکاییها و ترکها به عنوان راننده، مورد انتقامجویی طالبان قرار بگیرد.
عکس: Emrah Gurel/picture alliance/AP
توقف بازگشت به افغانستان
پناهجویان افغان بعداً به مرکز بازگشت در شهر وان در شرق ترکیه منتقل میشوند و میتوانند پیش از این که به کشورشان بازگشت داده شوند تا ۱۲ ماه در آنجا بمانند. فعلاً بازگشت دادن این پناهجویان به افغانستان متوقف شده است و حدود ۷۵۰۰ تن در این مراکز نگهداری میشوند.
عکس: Emrah Gurel/picture alliance/AP
آنها که نیاز به محافظت دارند
رمضان سچیلمیش، معاون اداره مهاجرت ترکیه گفته که این نهاد تلاش میکند، آنانی را که نیازمند محافظت در برابر تهدیدات طالبان هستند شناسایی کرده و به کشور سومی منتقل کند. او افزود: «آنانی که نیاز به محافظت دارند از آنهایی که به دلیل اقتصادی به کشور ما آمدهاند، باید جدا شوند. ما نمیتوانیم همه را فقط به این خاطر که تابعیت افغانستان را دارند به صورت خودکار اخراج کنیم.»
عکس: Emrah Gurel/picture alliance/AP
آرزوی یک فرماندار
در میان پناهجویانی که خود را به ترکیه میرسانند، بیش از پیش زنان و کودکان نیز دیده میشوند. ایران و ترکیه تنها کشورهایی نیستند که مانع از ورود پناهجویان افغان میشوند. یونان نیز حصار مرزی ۴۰ کیلومتری و نصب سیستمهای نظارتی را تکمیل کرده تا مانع از ورود پناهجویان به اروپا شود. مهمت امین بیلمز، فرماندار استان مرزی وان میگوید: «بزرگترین آرزوی ما این است که موج مهاجرت افغانها به وجود نیاید.»