سازمان عفو بین الملل گزارش داده است که اجرای مجازات اعدام در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته، اما نشانه هایی از خودداری از این مجازات در شماری از کشورها وجود داشته است.
اعلانات بازرگانی
عفو بین الملل روز سه شنبه در گزارش سالانه خود در باره مجازات اعدام اعلام کرد که اعدام ها در سراسر جهان در سال ۲۰۲۱ در مقایسه با سال قبل آن افزایش یافته است. این سازمان حقوق بشری گفته که با توجه به کاهش محدودیت های کووید-۱۹، مجازات اعدام افزایش یافته است. با این حال، این سازمان خاطر نشان کرده که نشانه هایی از خودداری از اعدام وجود دارند.
کدام کشورها بیشترین اعدام را در ۲۰۲۱ اجرا کرده اند ؟
براساس این گزارش، در مجموع ۵۷۹ نفر در سال ۲۰۲۱ اعدام شده اند. این نشاندهنده ۲۰ درصد افزایش نسبت به یک سال قبل است، اما این آمار شامل تمام اعدامها در سراسر جهان نیست.
عفو بین الملل هشدار داده است که چین، ویتنام و کوریای شمالی هزاران مجازات اعدام را اجرا کرده اند ولی به دلیل سانسور حکومتی، معلومات اندکی در مورد آمار اعدام در این کشورها وجود دارد.
اگنس کالامارد رئیس عمومی عفو بین الملل در یک بیانیه گفته است: «چین، کوریای شمالی و ویتنام همچنان به استفاده از مجازات اعدام به شکل پنهانی ادامه می دهند؛ اما مانند همیشه، مسایل اندکی که ما دیدیم، مایه نگرانی بزرگ است.»
از میان کشورهایی که اعدام ها را گزارش می دهند، موارد برجسته ای وجود دارد. ایران حداقل ۳۱۴ نفر را اعدام کرده، یعنی بیش از سال ۲۰۲۰ که آمار اعدام در آن کشور به ۲۴۶ نفر رسیده بود. براساس این گزارش عربستان سعودی ۶۵ نفر را اعدام کرده، و این رقم دو برابر بیشتر از شمار اعدام شدگان در ۲۰۲۰ می باشد.
کالامارد گفت: «ایران و عربستان سعودی پس از کاهش تعداد اعدام ها در سال ۲۰۲۰، بار دیگر استفاده از مجازات اعدام را در سال گذشته افزایش دادند، از جمله با نقض شرم آور ممنوعیت های وضع شده براساس قوانین بین المللی حقوق بشر. هیچ نشانه ای از کاهش این مجازات در ماه های اول سال ۲۰۲۲ وجود ندارد.»
سیستم ضد جاسوسی ملاها
در ایران جاسوسان را مجازات اعدام تهدید می کند. دو هفته پیش یک تن به اتهام جاسوسی برای ایالات متحده امریکا به دار آویخته شد. بسیاری از موارد محکومیت به مرگ و اعدام در این کشور انگیزههای سیاسی دارد.
عکس: FARS
"نابود کردن یک شبکه جاسوسی"
فقط چند روز بعد از آنکه ایران از نابودی "یک شبکه جاسوسی" مرتبط با سازمان استخبارات مرکزی امریکا "سی آی ای" خبر داد، اعدام یک تن به جرم جاسوسی در زندان رجایی شهر تائید شد. براساس گزارش های رسمی، فرد اعدام شده سید جمال حاجی زواره، کارمند پیشین بخش هوافضای وزارت دفاع ایران بود.
عکس: hra-news.org
زندانی بعد از سپتمبر سال ۲۰۱۷
برعکس فعالان حقوق بشر گزارش می دهند که زواره ۴۷ ساله کارمند پیشین نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب ایران بوده است و مدت ها پیش در سپتمبر ۲۰۱۷ زندانی شده و شدیداً مورد شکنجه قرار گرفته بود.
عکس: Imago/ZUMA Press
"موساد" فعال است
مسئولیت اصلی مبارزه با جاسوسی را سپاه پاسداران انقلاب ایران به عهده دارد. اما از قرار معلوم سپاه پاسداران مصروف مبارزه با خائیان در صفوف خود است. در ماه می ۲۰۱۸ بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل جزئیاتی را در باره برنامه اتومی ایران معرفی کرد. پیش از آن "موساد"، سازمان استخبارات اسرائیل، به اسناد استخباراتی ۵۵ هزار صفحه ای ایران دست یافته بود.
عکس: Reuters/A. Cohen
عملیات موساد با اطلاعاتی از درون
ظاهراَ جاسوسان "موساد" با ابزارهای مخصوص جعبههای متعددی را در یک انبارخانه باز کرده بودند. بدون اطلاعات از داخل این سازمان، شناسایی این اسناد ممکن نبوده است. چگونگی این قضیه تا امروز روشن نشده است. نتانیاهو در مجمع سازمان ملل در سال ۲۰۱۸ این اطلاعات را نشان داد.
عکس: Getty Images/AFP/T. A. Clary
فعالان محیط زیست زیر فشار قرار دارند
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در مقابل هشت فعال محیط زیست را بازداشت کرد که ادعا شده است در حوالی انبارخانه نامبرده در یک بیابان دیده شده بودند. آنها از سال ها به این سو به اتهام جاسوسی در بازداشت موقت به سر می برند. اما حکومت ایران می گوید که اسناد و دلایل کافی در دست ندارد و شروع جریان بررسیها ممکن نیست.
افشای اسرار دولتی به امریکا و اسرائیل
ظاهراَ "اسناد" علیه خروش احمدی (تصویر) برای حکومت کافی بوده است تا او با یک همدستش، محمد حیدری، در سال ۲۰۱۳ اعدام شوند. گزارش شد که خروش احمدی اطلاعات را در اختیار "سی آی ای" قرار داده بود و حیدری "اسناد در باره مسایل امنیتی و اسرار دولتی" را به جاسوسان موساد تحویل کرده بود.
عکس: Youtube
همکاری با موساد
ادعا شده است که علی اشتری (تصویر) نیز اسرار محرمانه داخلی در اختیار داشته است. این مرد تاجر پیشه ۴۳ ساله به حلقات امنیتی سپاه پاسداران دسترسی داشته و به آنها تجهیزت امنیتی و ارتباطی می فروخته است. محکمه به این نتیجه رسید که او سه سال با موساد همکاری کرده است و به این دلیل در سال ۲۰۰۸ به جرم جاسوسی اعدام شد.
عکس: FARS
ظاهراَ پژوهشگر اتومی نیز جاسوسی کرده است
شهرام امیری (نفر چهارم سمت چپ) نیز به اتهام افشای "اطلاعات محرمانه" محکوم شد. این پژوهشگر اتومی به "جرم جاسوسی" برای ایالات متحده امریکا در ماه آگست ۲۰۱۶ اعدام شد. ایران ایالات متحده امریکا را متهم کرد که این دانشمند فزیک را در یک سفر زیارتی ربوده و "سی آی ای" او را جذب کرده است. امریکا این اتهام را رد کرده است.
عکس: AP
رهایی به دلیل فقدان اسناد
علیه نزار ذکا هرگز اسنادی در مورد اتهام جاسوسی برای امریکا ارایه نشد. این شهروند لبنانی-امریکایی در سال ۲۰۱۵ بعد از اشتراک در یک همایش سیاسی در تهران بازداشت شد. سازمان شیعی لبنانی حزب الله درخواست آزادی او را به مقامات ایرانی ارایه کرد و ایران در ماه جون سال ۲۰۱۹ آن را پذیرفت.
عکس: picture-alliance/H. Malla
اشاره به واشنگتن
گروه ملیشهای حزب الله به عنوان یکی از متحدین سپاه پاسداران انقلاب ایران شهرت دارد. نزار ذکا یک سازمان غیرانتفاعی را پیش می برد و به حکومت در واشنگتن نیز مشوره می دهد. رهایی او در زمان افزایش تشنج ها میان ایران و امریکا، از جانب رسانه ها به عنوان اشاره ای به آدرس واشنگتن تفسیر شده است.
عکس: picture-alliance/AA
خبرنگار به عنوان گروگان
دستگیری جیسون رضاییان، خبرنگار امریکایی – ایرانی روزنامه "واشنگتن پست" نیز ظاهراً با انگیزه سیاسی صورت گرفته است. او به اتهام جاسوسی مدت از سال ۲۰۱۴ به بعد برای ۱۸ ماه در زندان به سر برد. بعد از پایان موفقیت آمیز مذاکرات اتومی، او در جنوری سال ۲۰۱۶ رها شد. او بعد علیه حکومت ایران دعوا کرد که او را به عنوان گروگان نگهداشته و شکنجه روانی کرده است.
عکس: Reuters/Zoeann Murphy/The Washington Post
سقوط رژیم "با آموزش خبرنگاری"
نازنین زاغری-رتکلیف، کارمند بنیاد انگلیسی تامسون رویترز در سال ۲۰۱۶ در سفری در ایران بازداشت شد. محکمه به این باور بود که زاغری از طریق آموزش خبرنگاری، سقوط رژیم را برنامه ریزی کرده است. او این اتهام را رد کرد و محکمه او را به پنج سال زندان محکوم کرد.
عکس: Iran-Emrooz/HRANA
لوحه هشداری
شوهر او ریچارد راتکلیف، یک شهروند بریتانیایی در مصاحبه با دویچه وله گفت که سپاه پاسداران به او یک زیگنال قوی را صادر کرد که به روشنی نشان می دهد که حکم علیه همسرش دلیل سیاسی دارد. راتکلیف دو هفته پیش دست به اعتصاب غذایی زد و به صورت منظم یک لوحه هشداری را در برابر سفارت ایران در لندن حمل می کند.
عکس: Imago Images/ZUMA Press/D. Haria
13 عکس1 | 13
مجازات اعدام اقلیت ها را هدف قرار می دهد
عفو بین الملل از چندین کشور به دلیل استفاده از مجازات اعدام به عنوان ابزاری برای سرکوب دولتی انتقاد کرده است. در میانمار نزدیک به ۹۰ نفر به اعدم محکوم شدند، در حالی که عفو بین الملل این اعدام ها را کمپاین هدفمند علیه معترضان و روزنامه نگاران عنوان می کند. در ایران ۱۹ درصد از اعدام شدگان متعلق به اقلیت بلوچ بودند که تنها ۵ درصد از جمعیت را تشکیل می دهند.
هجده کشور در سال ۲۰۲۱ مجازات اعدام را اجرا کرده اند که کمترین تعداد از زمانی است که عفو بین الملل شروع به ثبت اسناد کرده است. سرالئون و قزاقستان هردو قوانینی را برای خودداری از مجازات اعدام تصویب کردند. در ایالات متحده، ویرجنیا بیست و سومین ایالتی شد که مجازات اعدام را لغو کرد.