مرتس از اظهاراتش در مورد «چهره شهرها» تا حدی عقب‌نشینی کرد
۱۴۰۴ آبان ۴, یکشنبه
فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان در جریان یک سفر خود به شهر لندن در بریتانیا در روز پنجشنبه، ظاهراً برای نخستین بار توانست اندکی از موضوع جنجالی روزهای اخیر در داخل آلمان فاصله بگیرد: از بحث بر سر وضعیت مناطق مرکزی شهرهای آلمان، موضوعی که خود او آن را مطرح کرده بود.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
مرتس تقریبا ده روز قبل چندین بار گفته بود که «چهره شهرها» در آلمان نشان‌دهنده کاستی‌های سیاست مهاجرتی لیبرال حکومت های پیشین است. به گفته او، به همین دلیل بسیاری از مردم در شهرها دیگر احساس آرامش نمی‌کنند و از افزایش جرایم، مصرف مواد مخدر، زباله ها و بی‌نظمی شکایت دارند.
اما آیا «چهره شهرها» در آلمان واقعاً به دلیل مهاجران در سال‌های اخیر بدتر شده است؟
مرتس به‌دلیل همین سخنان با موجی از انتقاد شدید روبه‌رو شد، نه‌تنها از سوی مخالفان سیاسی، بلکه حتی از درون حزب محافظه‌کار خودش، حزب دموکرات مسیحی (سی دی یو). افزون بر این، حزب هم‌پیمان او در ائتلاف حکومتی، سوسیال‌دموکرات‌ها، و هزاران معترضی علیه دیدگاه‌های او درباره «چهره شهرها» تظاهرات کردند. صدها هزار نفر دیگر نیز در شبکه‌های اجتماعی و از طریق درخواست‌نامه‌های آنلاین، انتقادات خود را ابراز کردند.
مرتس: ما به مهاجرت برای بازار کار نیاز داریم
به همین دلیل، مرتس از فرصت سفر کوتاه خود به لندن برای شرکت در نشست سران بالقان غربی استفاده کرد تا موضع خود را روشن‌تر بیان کند. او در برابر خبرنگاران گفت: «ما در آینده نیز به مهاجرت نیاز داریم. این موضوع نه‌تنها برای آلمان، بلکه برای تمام کشورهای اتحادیه اروپا صدق می‌کند. ما به ویژه برای بازار کار خود به مهاجران نیازمندیم. زیرا در حال حاضر نیز بسیاری از کسانی که ما آن‌ها را دارای پیشینه مهاجرت می‌نامیم، بخش جدایی‌ناپذیر نیروی کار کشور ما هستند.»
او افزود: «آلمان دیگر نمی‌تواند در بخش‌هایی چون خانه‌های سالمندان یا دانشگاه‌ها بدون نیروی کار خارجی به کار خود ادامه دهد.»
همین توضیح، دقیق همان چیزی بود که بسیاری از منتقدان صدراعظم در روزهای اخیر انتظارش را داشتند و حالا به نظر می‌رسد که مرتس و مشاورانش متوجه این نارضایتی عمومی شده‌اند. برخلاف سخنان قبلی‌اش، او در لندن بیانیه‌اش را با دقت از روی ورق خواند و هر واژه را با احتیاط انتخاب کرد تا پیامش روشن و حساب‌شده باشد.
«از دخترانتان بپرسید!»
این جمله‌ای بود که فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، دوشنبه گذشته در یک نشست خبری در برلین گفت. او اظهار داشت: «کسانی که دقیقاً متوجه منظور من نمی‌شوند، می‌توانند از دختران خود بپرسند.» به گفته او، دختران در شهرهای آلمان اکنون احساس ترس می‌کنند، به‌ویژه پس از تاریک شدن هوا. مرتس این سخنان را بدون خواندن از روی کاغذ، بیان کرد.
بیشتر بخوانید: اظهارات صدراعظم آلمان اعتراض «دختران» را برانگیخت
اما اکنون در لندن، او در عین حال که لحنش سنجیده‌تر بود، انتقاد خود را تکرار کرد و گفت که چهره ناخوشایند برخی از شهرهای آلمان، به‌ویژه نتیجه رفتار گروه‌های خاصی از مهاجران است. او افزود: «مشکل ما با کسانی است که اقامت دایمی ندارند، کار نمی‌کنند و به قوانین ما احترام نمی‌گذارند. بسیاری از همین افراد چهره عمومی شهرهای آلمان را تعیین می‌کنند. به همین دلیل، اکنون بسیاری از مردم در آلمان و دیگر کشورهای اتحادیه اروپا از حضور در فضاهای عمومی می‌ترسند، از جمله در ایستگاه‌های قطار و برخی پارک‌ها.»
تحلیل کارشناسان از سخنان مرتس
اولیور دِکر، پژوهشگر مسائل دموکراسی در دانشگاه لایپزیگ آلمان، اظهارات مرتس را بررسی کرده و می‌گوید این سخنان لغزش زبانی یا اشتباه نبود، بلکه حرکت حساب‌شده است. او به خبرگزاری آلمانی (دی پی ای) گفت: «آقای مرتس آگاهانه در مرز یک خط قرمز حرکت می‌کند. او خود مستقیماً پیش‌داوری‌ها را بیان نمی‌کند، اما می‌داند که مخاطبان اشاره‌های او را درک می‌کنند و از این طریق همان تعصبات را تقویت می‌کند، بدون آن‌که بخش‌های میانه‌رو حزب اش (سی دی یو) را آزرده سازد.»
هدف مرتس: اتحاد جناح‌های متضاد یا رقابت با راست افراطی؟
این پرسش مطرح است که آیا مرتس می‌خواهد با چنین سخنانی جناح‌های مختلف حزب محافظه‌کار خود را راضی نگه دارد و متحد کند؟
آنچه روشن است این‌که مرتس حزب راست‌افراطی «بدیل برای آلمان» را در انتخابات پنج ایالت در سال آینده، به‌عنوان رقیب اصلی خود معرفی کرده است. او ظاهراً می‌کوشد با اظهارات انتقادی درباره مهاجرت، رأی‌دهندگان پیشین (ای اف دی) را به‌سوی خود جلب کند. اما در عین حال، این سخنان گروه‌های دیگری در جامعه را ناراضی ساخته است.
دانشمند جامعه‌شناسی، دانیل کوبیاک از دانشگاه هومبولت برلین نیز معتقد است که سخنان مرتس بیشتر باعث شکاف اجتماعی می‌شود تا همبستگی. او به دویچه‌وله گفت: «این نوع اظهارات اثر تفرقه‌افکن دارد و باعث افزایش احساس ناامنی در فضاهای عمومی می‌شود. از سوی دیگر، هدف اصلی مرتس، یعنی بازگرداندن بیشتر مهاجران، به این سادگی که او وانمود می‌کند، قابل اجرا نیست.»
بیشتر بخوانید: صدراعظم آلمان خواستار اصلاح سیستم رفاه اجتماعی است
بر اساس آمار رسمی، آلمان در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ حدود ۱۱ هزار مهاجر غیرقانونی را به کشورهای شان بازگردانده است. در کل سال گذشته، این رقم نزدیک به ۲۰ هزار نفر بود. بنابراین، هنوز افزایش چشم‌گیری در روند اخراج‌ها دیده نمی‌شود.
نظرسنجی: حمایت اکثریت از مرتس
در حال حاضر، بحث پیرامون «چهره شهرها» اندکی فروکش کرده است. اما بر اساس تازه‌ترین نظرسنجی «پولیت‌بارومتر» شبکه رادیو تلویزیون دوم آلمان (زید دی اف) که توسط «گروه پژوهشی انتخابات» انجام شده، ۶۳ درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند که در اصل با دیدگاه‌های مرتس موافق‌اند. ۳۳ درصد از مردم گفته‌اند که در فضاهای عمومی احساس ناامنی می‌کنند، در حالی‌که ۶۶ درصد چنین احساسی ندارند. زنان بیش از مردان احساس ناامنی دارند و افراد مسن بیش از جوانان نگران وضعیت «چهره شهرها» هستند.
از جمله کسانی که از اظهارات صدراعظم حمایت کرده‌اند، میشایل کرچمر، نخست‌وزیر ایالت زاکسن و از اعضای حزب دموکرات مسیحی (سی دی یو) است. او در اوج جنجال گفت: «تعداد زیاد پناهجویانی که پس از سال ۲۰۱۵ به آلمان آمده‌اند، به‌منزله مواد سوخت برای رشد حزب بدیل برای آلمان بوده‌اند.»
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
او افزود که الکساندر دوبرینت وزیر داخله آلمان که از حزب اتحادیه سوسیال مسیحی بایرن (سی اس یو) است، اکنون «با قدرت فوق‌العاده‌ای» در حال پیشبرد امور است.
روز سه‌شنبه آینده، مرتس و کرچمر بار دیگر در ایالت زاکسن با یکدیگر دیدار خواهند کرد و بی‌تردید بار دیگر در آنجا از آن‌ها در مورد مناقشه بر سر «چهره شهرها» پرسش خواهد شد.