حکومت فایز مصطفی السراج، نخست وزیر لیبیا  در جنگ داخلی با جنرال خلیفه حفتر، از ترکیه حمایت نظامی به دست می آورد. حفتر به قول او با اردوی ملی اش (LNA) سعی می کند طرابلس پایتخت لیبیا را تصرف کند.

حکومت ترکیه چگونه اقدام نظامی اش را توجیه می کند؟

ترکیه از تابستان سال ۲۰۱۸ به این طرف بحران اقتصادی دست و پنجه نرم می کند. اینکه چرا حکومت ترکیه می خواهد بعد از استقرار سربازان اش در شمال سوریه دومین عملیات نظامی پرهزینه را در این زمان  بحرانی آغاز کند، در ترکیه گمانه زنی های زیادی وجود دارد.

برای رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، به قول خودش، در درجه اول دفاع از "حکومت منتخب لیبیا" در برابر "جنگ داخلی"، حفتر مطرح است. او می گوید که انقره به دعوت السراج که در ماه نوامبر سال ۲۰۱۹ بر همکاری نظامی با حکومت ترکیه توافق کرده است، عمل می کند. اما به صورت آشکارا، برای اردوغان مسائلی بیشتر از این مطرح است.

خواست حکومت ترکیه چه است؟

محبوبیت رئیس جمهور ترکیه در حال کاهش است. به دلیل بحران های که در بخش سهام و اقتصاد این کشور حاکم گردیده، اردوغان به مقایسه گذشته، کمتر از حمایت مردم اش برخوردار است. در انتخابات محلی ماه مارچ سال ۲۰۱۹، او با شکست های انتخاباتی در بسیاری از شهرهای ترکیه روبرو گردید. این اولین شکست بزرگ برای رئیس جمهور ترکیه که حمایت گسترده مردم را با خود داشت، به شمار می رود.

برای مقابله با این روند، اردوغان به یک روش که از قبل امتحان شده است، اعتماد کرده: این روش عبارت است از برانگیختن احساسات ناسیونالیستی در بین مردم ترکیه. حکومت ترکیه با حضور اش به عنوان یک قدرت منطقه ای در مناطق بحرانی، می تواند به طور فزاینده در بین مردم به ویژه در محافل مذهبی و محافظه کار امتیاز کسب کند. کمال مصطفی آتاتورک بنیانگذار ترکیه، در زمان امپراتوری عثمانی در لیبیا جنگید و اردوغان شدیدا تحت تاثیر این امر است. این واقعیت که عملیات نظامی در شمال سوریه و لیبیا در قلمرو امپراتوری سابق عثمانی است، آرزوهایی از شکوه و عظمت قدیمی در بین برخی از رای دهندگان ترکی را برانگیخته است. گمان می رود که اردوغان می خواهد برای انتخابات ریاست جمهوری که در واقع برای ۲۰۲۳ برنامه ریزی شده است، آرای مردم را از همین اکنون به خود جلب کند. با لفاظی ناسیونالیستی، او سعی می کند طیف وسعی از مردم را در پشت سر خود داشته باشد.

عملیات نظامی لیبیا با گاز طبیعی در شرق دریای مدیترانه چه ارتباطی دارد؟

حکومت ترکیه همچنین با عملیات نظامی منافع اقتصادی اش را هم دنبال می کند. توافقنامه ای که اردوغان در ماه نوامبر با حکومت لیبیا که در سطح بین المللی به رسمیت شناخته شده است، به امضا رساند، فقط مربوط به پشتیبانی نظامی انقره نیست. همچنین با لیبیا توافق شد كه مرزهای بین المللی دریایی را به نفع ترکیه ایجاد كند تا انقره بتواند به ذخایر غنی گاز طبیعی در سواحل قبرس دسترسی داشته باشد.

منابع بزرگ گاز طبیعی در سواحل جنوبی قبرس حدود ده سال پیش کشف شد. این کار کشمکش هایی را نیز به دنبال داشته است، زیرا این سومین جزیره بزرگ مدیترانه از سال ۱۹۷۴ به بخش های جنوبی و شمالی تقسیم شده است. قسمت جنوبی آن متعلق به یونان و شمالی اش مربوط به ترکیه می شود. هردو کشور می خواهند از این جزیره بهره برداری اقتصادی داشته باشند.

جمهوری قبرس (مربوط به یونان) به قوانین بین المللی تکیه می کند، که دسترسی هر کشور را به "منطقه اقتصادی انحصاری" (EEZ) که ۲۰۰ مایل در داخل دریای آزاد گسترش می یابد، تضمین می کند. کلیه منابع طبیعی واقع در این منطقه دریایی توسط کشور مربوطه می تواند قابل استفاده اقتصادی قرار گیرد. با این حال، این قانون در مورد قبرس پیچیده تر است، زیرا ترکیه "جمهوری قبرس شمالی" را یک کشور مستقل با منطقه انحصاری اقتصادی، عنوان می کند.

جامعه جهانی "جمهوری قبرس شمالی" را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت نمی شناسد. بنابراین، سایر کشورهای شامل حوزه مدیترانه، ترکیه را در بهره برداری از منابع گاز طبیعی از نظر دور نگهداشته اند.

روسیه چه نقشی ایفا می کند؟
در اواخر ماه اکتوبر، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، در سوچی توانستند مبنی بر خاتمه یافتن عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه و تا حد ممکن پایان دادن به درگیری ها با هم توافق کنند. مانند شمال سوریه، روسیه یکی از بازیگران اصلی در افریقای شمالی نیز است. مسکو در جنگ داخلی لیبیا از اردوی جنرال خلیفه حفتر حمایت می کند. بنابراین چهارشنبه آینده جلسات دشوار بین اردوغان و پوتین برگزار خواهد شد که در آن دو رئیس حکومت این فرصت را به دست خواهند آورد تا در مورد لیبیا صحبت کنند و احتمالاً مسیرهای جدیدی را تعیین کنند.

nka, na ( Bellut )