ترس از بازداشت و اخراج باعث شده است که بسیاری مهاجران افغان در پاکستان به جز موارد بسیار ضروری از اقامتگاه‌های خود بیرون نروند. مردان بیکار شده اند و اقتصاد خانواده‌ها بدتر گردیده است. اینهمه باعث شده که مشاجره و خشونت‌های خانوادگی بیشتر شود.

یک مهاجر افغان در پاکستان که می‌خواهد تنها به نام مستعار مریم معرفی شود، حدود یکسال است که با شوهر و هشت فرزندش به پاکستان مهاجر شده است. او شکایت می‌کند که از زمانی که به پاکستان مهاجر شده، آرامش نسبی نیز از خانواده‌اش گرفته شده و دیری است که فضای خانواده دیگر صمیمیت و حال و هوای گرم گذشته را ندارد.

مریم که از پرخاشگری شوهرش به تنگ آمده است، می‌گوید: «شوهرم با بیکاری و شرایط موجود در پاکستان سازگاری ندارد. فشارهای روحی و استرس، رفتار شوهرم را کاملاَ تغییر داده است. اخیراَ به خشونت لفظی اکتفا نکرده و با بهانه‌گیری‌های اندک، حتی دست به لت و کوب فرزندان کوچکم می‌زند». او می‌افزاید: «از این وضعیت بسیار خسته شدم. اگر دوباره افغانستان برگردم، اولادهایم بی‌سرنوشت می‌شوند... نمی دانم چه کنم.»

مرتبط: اسلام آباد: اخراج مهاجران غیرقانونی با قوانین داخلی مطابقت دارد

یک بانوی مهاجر دیگر به نام مستعار فرزانه که او هم به دلیل حساسیت موضوع نمی‌خواهد نام اصلی‌اش ذکر گردد، از عین وضعیت در درون خانواده‌اش شکایت می‌کند.

فرزانه می‌گوید بی‌سرنوشتی، استرس و فشارهای آوارگی باعث تغییر رفتار شوهر و پسر بزرگش شده و حالا در بیشتر موارد، تنش لفظی میان او و شوهرش به خشونت فزیکی می‌انجامد.

به گفته او شوهرش بیشتر عمر خود را در ادارات مختلف در افغانستان وظیفه اجرا کرده و اکنون سپری کردن وقت بدون هدف و در چهار دیواری خانه برایش طاقت فرسا می‌باشد. او می‌افزاید: «در افغانستان شوهرم کار می‌کرد و پسرم محصل دانشگاه بود. حالا هر دو بیکار هستند و مشکل اخراج اجباری مهاجرین شوهرم را بیشتر پریشان ساخته است. بسیار جگرخونی می‌کند و وضعیت من و اولادهایم را خراب می‌کند.»

در مورد خشونت خانوادگی در میان مهاجران افغان در پاکستان آماری در دست نیست، اما خانواده‌هایی که حاضر شدند با دویچه وله صحبت کنند، تائید کردند که فشارهای کنونی تاثیر منفی ملموسی روی رفتار درون خانواگی گذاشته است.

حکومت پاکستان تا آخر ماه اکتوبر به مهاجران بدون اسناد مهلت داده که خاک این کشور را ترک کنند، در غیرآن بازداشت، و اخراج خواهند شد.

پس از قدرت‌گیری مجدد طالبان، صدها هزار افغان وارد پاکستان شدند. بسیاری از آنان که منتظر برنامه اسکان مجدد در یکی از کشورهای امن سومی در غرب هستند، مدت زمان ویزای قانونی شان تمام شده و تمدید نشده است.

دلایل خشونت‌های خانوادگی

ترس از بازداشت و اخراج، بیکاری، فشارهای اقتصادی و عدم توانایی به رسیدگی به نیازهای خانواده، از عوامل اصلی این تنش‌ها عنوان می‌شوند.

تعدادی از مهاجران افغان بیشتر از دو سال می‌شود که در کشورهای دوم به شمول پاکستان در انتظار پروسس پرونده‌های مهاجرتی خود برای رفتن به کشورهای سومی هستند.

عدم پروسس پرونده‌ها، نبود فرصت‌های کاری و تحصیلی و سرنوشت نامعلوم، مهاجرین افغان را تحت فشار روحی شدید قرار داده است.

نادر سیدی، مهاجر افغان در پاکستان می‌گوید خانه نشینی دوامدار تعادل روحی اکثریت مردان را از آنان گرفته و باعث بروز ناملایمات در زندگی خانوادگی شده است.

به گفته سیدی، مردان در بیشتر موارد فشارهای وارده را بالای زنان و فرزندان خود خالی می‌کنند: «افرادی که به پاکستان مهاجر شده اند، در افغانستان صاحب کسب و کار بودند... ولی اینجا مصروفیت و درآمد ندارند که حتی باعث تکلیف روحی یک تعداد شده است. همین مسائل است که خشونت‌های خانگی را میان مهاجرین افغان بیشتر ساخته است.»

ایمل حبیبی، دیگر مهاجر افغان عامل اساسی افزایش تنش‌ها در درون خانواده‌های مهاجر را فقر و پروسس نشدن پرونده‌های مهاجرتی آن‌ها می‌داند.

او می‌گوید: «مهاجرت خودش یک مشکل است. زمانی که حق کار، تحصیل و گشت و گذار آزادانه را نداشته باشید، طبعاَ بالای انسان تاثیرگذار است و این خشونت‌ها روز به روز زیاد می‌شود. اگر کشورهای مهاجرپذیر به پرونده‌های مهاجران رسیدگی نکنند، می‌ترسیم بین مهاجران افغان یک فاجعه انسانی رخ بدهد.»

مشاوران صحت روانی، از تاثیرات منفی خشونت خانوادگی بر روان اطفال هشدار می‌دهند. وحید نورزاد، مشاور صحت روانی می‌گوید اطفال سعی می‌کنند در روابط خود مانند پدر و مادرشان رفتار کنند: «تنش‌های دوامدار والدین در حضور فرزندان، آنان را در دراز مدت و کوتاه مدت در معرض آسیب جدی قرار می‌دهد. اکثراَ باعث مشکلات شب ادراری، کابوس‌های وحشتناک، لکنت زبان، جویدن ناخن و حتی اختلال رفتاری و عاطفی طفل در دراز مدت می‌شود. طفل به اختلالات روانی و اضطراب رفتاری نیز گرفتار می‌شود.»

او همچنان به تاثیرات درازمدت مشاجره‌ها و خشونت‌های خانوادگی بر شخصیت کودکان در بزرگسالی اشاره می‌کند: «آنها وقتی بزرگ شوند، در ارتباطات اجتماعی خود از مشاجره و پرخاشگری استفاده می‌کنند.»

 شگوفه سهیم، معلم در کودکستان می‌گوید که صمیمت در فامیل باعث بلند بردن اعتماد به نفس و جرئت طفل می‌شود، اما مشاجرات خانوادگی تاثیر بسیار منفی بر روان و رفتار اطفال به جا می‌گذارد: «(با خشونت) والدین به اطفال خود می‌آموزانند که هر مشکل با پرخاشگری حل می‌شود. مشاجره والدین در حضور اطفال تمرکز آنان را از بین برده و قدرت یادگیری آنان را کاهش می‌دهد.»

ضرب‌الاجل تعیین شده دولت پاکستان، موجی از ناآرامی روحی-روانی را برای افغان‌ها در این کشور ایجاد کرده است. این وضعیت و هشدارها باعث شده است که در کمتر از یک ماه اخیر حدود ۶۰ هزار تن به افغانستان بازگشت کنند یا اخراج شوند.

مقامات طالبان در ولایت مرزی ننگرهار در افغانستان گفته اند که تنها در یک روز بیش از سه هزار مهاجر افغان مجبور به ترک خاک پاکستان گردیده اند. بسیاری از این آوارگان که به افغانستان برمی‌گردند یا اخراج می‌شوند، توانایی این را ندارند که در آستانه زمستان برای خود سرپناهی تهیه کرده و یا کمترین امکانات زندگی را فراهم کنند.

براساس آمار حکومت پاکستان حدود ۱.۷۳ میلیون مهاجر بدون اسناد افغان در پاکستان زندگی می‌کنند و آمار مجموعی مهاجران افغان در این کشور به ۴.۴ میلیون نفر می‌رسد.