حیر بیار مری، پنجمین فرزند خیربخش مری است که در گذشته رهبر ملی و رییس بزرگترین قبیله بلوچ بوده است. حیر بیار مری در اواخر دهه 90 در حالت تبعید به بریتانیای کبیر سفر کرد. او در سال 2007 در پی صدور دستور بازداشت اش توسط پرویز مشرف، رییس جمهور وقت پاکستان، دستگیر شده و به زندانی با تجهیزات ایمنی بسیار بالا در جنوب شرق لندن انتقال داده شد. بازداشت حیر بیار مری اعتراض فعالان مشهور حقوق بشر بریتانیایی را به دنبال داشت که کمپاینی برای او به راه انداختند و مقام های بریتانیا را به همکاری با رژیم مشرف متهم کردند. حیر بیار مری در سال 2008 از زندان آزاد شد و در بریتانیا به زندگی اش ادامه داد. در خواست پناهندگی او چندی پیش به رسمیت شناخته شد. دویچه وله با او گفتگویی انجام داده است.

دویچه وله: آن بخش از بلوچستان که توسط پاکستان کنترول می شود، در حال حاضر چه وضعیتی دارد؟

حیر بیار مری: اسلام آباد می خواهد به زمین های مردم بلوچ دسترسی پیدا کند، مهاجرین را آنجا ساکن نماید و منابع ما را به یغما ببرد. مردم ما توسط نیروهای استخبارات پاکستان ربوده می شوند و چند روز بعد جسدهای شان پیدا می شود. اغلب آثار شکنجه مانند اثر سوزاندن بدن با سگرت و شعارهایی مانند «زنده باد پاکستان» که توسط نیروهای استخبارات با چاقو بربدن شان خراشیده شده در این جسدها مشهود است. بلوچستان شرقی (بخش تحت کنترول پاکستان) برای نه ماه یک کشور مستقل بود تا زمانی که در مارچ 1948 به اشغال پاکستان درآمد. از آن زمان ما شاهد نسل کشی مردم بلوچ توسط نیروهای پاکستانی هستیم. یک پروسه نابودی در جریان است که زبان، فرهنگ و هویت ما را به مرز انقراض کشانده است.

دویچه وله: برخی از بلوچ ها خواستار خودمختاری هستند، اما شما خواهان استقلال بلوچستان، چرا؟

حیر بیار مری: درخواست خودمختاری به معنای این است که ما قبول کنیم بخشی از پاکستان هستیم و این که ما اکنون می خواهیم تصمیم بگیریم که آیا می خواهیم بمانیم یا برویم. به عقیده من ما با اکتفا به خودمختاری این حقیقت را که وطن مان بیش از 60 سال است که اشغال شده، نادیده می گیریم. امروز بسیاری از بلوچ ها درخواست استقلال می کنند، زیرا پیش از اشغال بلوچستان توسط پاکستان ما کشوری مستقل بودیم.

دویچه وله: چرا جامعه بین المللی دراین مورد هیچ اقدامی نمی کند؟

حیر بیار مری: زیرا جامعه بین المللی در طول تاریخ توسط پاکستان و ایران تحت فشار قرار گرفته است. این دو کشور مردم بلوچ را «تروریست» و حتی «افراط گرای مذهبی» خوانده اند. به هر حال من فکر می کنم که غرب دارد کم کم متوجه می شود که قضیه کاملا برعکس است: مردم بلوچ در طول تاریخ پیوسته سکولار بوده اند. این پاکستان است که از افراطیان اسلام گرا در تمام منطقه به شمول افغانستان حمایت می کند. گروه های افراطی کابوسی برای همه شده اند و به خصوص برای بلوچ ها.

دویچه وله: چندی پیش یک کارمند صلیب سرخ در بلوچستان توسط طالبان کشته شد. چه احساسی در این باره دارید؟

حیر بیار مری: طالبان در اصل ارتش پاکستان هستند که یونیفورم به تن ندارند. آنها پس از حمله های 11 سپتمبر شروع کردند به گردن زدن غربی ها. اما مردم بلوچ سال ها است که توسط این قصاب های افراطی گردن زده می شوند. ما جامعه بین المللی را از این مساله و اهداف شیطانی سازمان استخبارات پاکستان (آی اس آی) مطلع کردیم. اما تقاضای ما با لجاجت و سرسختی نادیده گرفته شد. هنوز هم برای غرب دیر نشده و می تواند از جنبش آزادی بلوچ ها حمایت کند، در صورتی که کشورهای غربی واقعا بخواهند گسترش جنون مذهبی در منطقه را متوقف کنند.

دویچه وله: شما از کشورهای خارجی خواستید که در مورد بلوچستان پاکستان مداخله کند. آیا این درخواست در کشوری با قدرت اتمی مانند پاکستان معقولانه است؟

حیر بیار مری: کنوانسیون ژنو هیچ استثنایی در مورد کشورهای با قدرت اتمی قایل نمی شود. اگر یک قدرت اتمی یک کشور را اشغال کند، باید قطعنامه ای برای خروج این کشور تصویب شود. یوسف رضا گیلانی، نخست وزیر پاکستان حتی صحبت از یک همه پرسی عمومی در بلوچستان کرده بود. اما شما به من بگویید، آیا خروج فرانسوی ها، انگلیسی ها و دیگر کشورهای استعمارکننده از مستعمره های شان براساس یک همه پرسی بود؟ ما هم مستعمره هستیم. بنابراین اسلام آباد باید بدون هیچ گونه پیش شرطی بلوچستان را ترک گوید. تنها مساله قابل مذاکره با پاکستان عقب نشینی بی قید و شرط نیروهای اشغالگرش از خاک ما است.

دویچه وله: خروج امریکا از افغانستان چه تاثیری بر بلوچستان می گذارد؟

حیر بیار مری: من هیچ شکی در این ندارم که اگر امریکایی ها افغانستان را ترک گویند، سطح خشونت علیه ما افزایش خواهد یافت. مردم سکولاری مانند بلوچ ها فضای کمتری برای زندگی خواهند داشت. به این ترتیب یک بلوچستان مستقل نه تنها به نفع ما است بلکه به فایده دیگر جهانیان نیز خواهد بود. از آن جایی که ما مردمی سکولار هستیم اجازه نمی دهیم که گرایش های افراطی از ایران، پاکستان یا افغانستان به دیگر نقاط جهان گسترش یابد.

دویچه وله: بخش بسیار کوچکی از بلوچستان در جنوب افغانستان قرار دارد. در ایران نیز شمار زیادی مردم بلوچ زندگی می کنند. آیا بین بلوچ های پاکستان و ایران هماهنگی وجود دارد؟

حیر بیار مری: بله، ما با یکدیگر ارتباط داریم و فعالیت های مان را در سطح بین المللی با یکدیگر هماهنگ می کنیم. ما منشور آزادی بلوچستان را به دو حزب عمده بلوچستان اشغال شده غربی ارایه کردیم. آن ها در این مورد پیشنهادهایی ارایه کردند و نظرشان را گفتند که به نظر ما مثبت بود و ما به ادامه فعالیت های مان تشویق شدیم. نیازی به گفتن این نیست که ما از بلوچستان غربی که توسط ایران اشغال شده، کاملا حمایت می کنیم.

کارلوس زوروتوزا/ مهرنوش انتظاری

ویراستار: عارف فرهمند