صف های طولانی در پیش روی نانوایی های کابل برای به دست آوردن چند قرص نان کمکی بیانگر فقر و گرسنگی گسترده ای است که در نتیجه شیوع کرونا و محدودیت های وضع شده تشدید یافته است.

در پایتخت افغانستان که احتمالاً بیش از پنج میلیون باشنده دارد، بیش از یک ماه است که محدودیت های گشت و گذار وضع شده و اکثر کسب و کارها تعطیل اند. به این ترتیب به جمعیت فقرای این شهر افزوده شده است چونکه معیشت تعداد زیادی از باشندگان کابل به کسب و کار روزمره شان وابسته است.

دولت افغانستان که به دلیل نداشتن برنامه موثری برای کمک به مردم مورد انتقاد قرار گرفته است، به تازگی برای نیازمندان نان خشک توزیع می‌کند. اما سوال های زیادی وجود دارد که این برنامه تا چه اندازه موثر است، این پروسه چگونه عملی می‌شود و دولت افغانستان با چه معیاری نان خشک را می‌کند؟

تا اکنون هیچ آمار مشخص از خانواده‌های نیازمند به کمک در افغانستان وجود ندارد. در اوایل امسال پیش از شیوع ویروس کرونا ملل متحد گفته بود که حدود ۹،۴ میلیون افغان امسال به کمک های غذایی نیاز دارند. به تازگی ملل متحد تخمین زده است که بحران کرونا تامین معیشت ۱۴ میلیون تن را در افغانستان به مخاطره خواهد انداخت.

دولت افغانستان توزیع نان خشک را در کابل با همکاری وکیلان گذر شروع کرده است و وکیلان گذر احتمالاً بر اساس چشم دیدها و برداشت های خود تصمیم می گیرند که چه کسانی نیازمند اند. شهرداری کابل با هدایت رئیس جمهور افغانستان از طریق ۲۵۰۰ نانوایی نان خشک توزیع می کند.

داوود سلطان زوی، شهردار کابل به دویچه وله گفت که توزیع نان خشک در آغاز برای باشندگان کابل و بعد در سراسر افغانستان عملی می‌شود و این کار با همکاری شوراهای وکیلان گذر، شورای زنان و جامعه مدنی انجام می‌گردد و در کنار این شوراها شهرداری کابل نیز از طریق نواحی پروسه توزیع نان خشک را نظارت می‌کند تا نان به افراد نیازمند واقعی برسد.

سلطان زوی تایید می‌کند که آمار مشخص از نیازمندان وجود ندارد و شهرداری کابل توزیع نان خشک را با همکاری شورای وکیلان گذر انجام می‌دهد و این پروسه برای ۲۵۰ هزار خانواده نیازمند تطبیق می‌شود که برای هر خانواده روزانه ده قرص نان توزیع می‌گردد.

سلطان زوی علاوه کرد: «شهرداری کابل به تمام نانوایی ها هفته وار پول نقد تحویل می‌دهد تا آنها برای مردم نان خشک توزیع کنند که هزینه یک هفته این پروسه بیش از دو میلیون دالر شده است.»

این کمک هرچند ناچیز است، اما برای بسیاری فقرا مانند صابره که مادر چهار فرزند است، به مفهوم نجات از گرسنگی در ماه رمضان است. او که از یکی از نانوایی ها ۱۰ قرص نان کمکی دریافت کرده است، می گوید: «با همین ۱۰ قرص نان می توانیم زندگی خانواده خود را به پیش ببرم.»

تنها پسر ۱۷ ساله این خانم نان آور خانوده اوست که بیشتر از یک ماه شده بیکار است. صابره می گوید مدت زیادی است که از دکان ها با قرض خرید می کند.

اما بسیاری خانواده های دیگر ناراض اند که در لیست فقرا شامل نشده اند. رضا یکی از شاکیان است و می‌گوید: «هیچ کس از من و خانواده من سوال نکرده است که نیازمند هستیم یا نه. من بیکارم و دیگر نان آوری در خانواده شش نفری ام ندارم و پروسه توزیع نان به کسانی صورت می‌گیرد که شناس داشته باشند. این روند شفاف صورت نمی‌گیرد.»

خطر ابتلا در صفوف توزیع نان

ناصر یکی دیگر از باشندگان کابل گفت: «برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا افراد باید فاصله یکی متری را رعایت کنند اما در صف توزیع نان خشک که دولت افغانستان روی دست گرفته است، مردم تجمع می‌کنند و خطر مبتلا شدن ۲۵۰ هزار خانواده که برای دریافت نان خشک مراجعه می‌کنند وجود دارد.»

حکیمه، ناظر توزیع نان خشک به دویچه وله گفت کسانی که برای دریافت نان خشک حضور پیدا می‌کنند، افراد فقیر و نیازمند واقعی اند، چرا که این افراد اگر مجبور نباشند خود را با خطر مواجه نمی‌کنند تا ده قرص نان دریافت کنند.

حکیمه تایید کرد که مردم در صفوف توزیع نان بی نظمی می‌کنند و احتمال این وجود دارد که در همین صف های طولانی به ویروس کرونا مبتلا شوند.

او گفت: «اگر یک فرد در توزیع نان خشک آلوده به بیماری کرونا باشد می تواند ده‌ها فرد را به این ویروس مبتلا کند.»

در همین حال عزت الله ادیب، مسئول بخش تحقیق در سازمان دیدبان شفافیت افغانستان به دویچه وله گفت که برای توزیع نان خشک یک میکانیزم مشخص وجود ندارد و مصرف کمک‌ها از سوی دولت بدون میکانیزم انجام می‌شود.

او علاوه کرد در شرایطی که دولت هیچ میکانیزمی برای توزیع کمک‌ها ندارد، این احتمال بسیار زیاد است که این کمک‌ها حیف و میل شود.

ابتکارات شخصی برای کمک

در این میان شماری از سرمایه داران با ابتکاران شخصی خود شان به کمک رسانی شروع کرده اند. توفیق وحدت، رئیس بنیاد خیریه وحدت که برای ۱۰۰ الی ۱۵۰ خانواده روزانه کمک نقدی توزیع می‌کند، گفت که در نظر دارد تا ختم ماه رمضان به ۴۰۰۰ خانواده کمک نقدی می‌کند که هزینه مجموعی این کمک ده میلیون افغانی می‌باشد.

وحدت گفت: «دولت افغانستان و تاجران ملی این کشور با یک برنامه منظم می‌توانند تمام خانواده‌های نیازمند را در سطح این کشور در دوره قرنطین کمک کنند تا افغان‌های نیازمند با مشکل مواجه نشوند.»