در طی یک سال گذشته آمار فقر و بیکاری در افغانستان افزایش یافته است. به اساس سروی بانک جهانی «۷۰ درصد خانواده‌ها قادر به تامین نیازهای اساسی غذایی و غیرغذایی خود نیستند».

فقر و بحران گرسنگی تعداد زیادی از اطفال و نوجوان زیر سن قانونی را به کارهای شاقه کشانده است. از جمله شمار زیادی از کودکان در استخراج زغال سنگ مصروف اند که یک کار شاقه و برای صحت کودکان مضر است. 

استخراج زغال سنگ یکی از محدود عرصه‌های اقتصادی در افغانستان است که از زمان تصرف قدرت توسط طالبان در سال گذشته نه تنها کاهش نیافته، بلکه اوج گرفته است. 

خدایار ۱۴ ساله از ولسوالی میرامور ولایت دایکندی به هدف تامین معیشت خانواده‌اش به معادن زغال سنگ ولسوالی دره صوف ولایت سمنگان رفته و کار می‌کند. 

او گفت: «پدرم مریض است و من مجبور شدم که به خاطر مصارف خانواده خود، در استخراج معدن کار کنم. روزانه ۲۵۰ تا ۵۰۰ افغانی درآمد دارم.»

خدایار باید روزانه بیش از ۱۰ ساعت در معدن زغال سنگ کار کند تا هزینه ادویه پدر بیمار و مخارج هشت عضو فامیل‌اش را تامین نماید.

او گفت: «پدرم سکته مغزی نموده و از طرف چپ فلج است. دو بردارم کوچک اند. سه خواهرم که صنف‌های هفتم، هشتم و دهم مکتب بودند، بیکار شدند و حالا با مادرم دهقانی می‌کنند.»

خدایار تا صنف ششم درس خوانده و به دلیل فقر و ناداری مجبور به ترک مکتب شده است. او و تعدادی از هم سن و سالان‌اش به این کار شاقه روی آورده اند تا باقی اعضای خانواده شان را از گرسنگی نجات بدهند. 

خدایار مثل هر کودکی دیگر آرزو دارد درس بخواند، اما مشکلات روزگار چاره‌ای برای او باقی نگذاشته است. او با گلوی پر از بغض گفت: «کار سختی است. سرکارگر دشنام می‌دهد که زود، زود کار کنید.»

مرتبط:آغاز استخراج معدن زغال سنگ توسط مردم و طالبان در بامیان

تونل‌های معادن زغال سنگ تنگ و کم ارتفاع می‌باشد. رفت و آمد برای بزرگ سالان در این تونل‌ها سخت و دشوار است. به این دلیل بیشتر کار بیرون کشیدن زغال از معدن را توسط کودکان زیر سنی انجام می‌دهند که قد چندانی ندارند.  

سید شاه حسین، مسئول یکی از معادن در ولسوالی بلخاب ولایت سرپل می‌گوید که کار این اطفال تقیصر مسئولان معادن نیست، بلکه این اطفال به دلیل فقر و بیکاری به استخراج زغال سنگ روی آورده اند. او گفت: «اطفال بیشتر زغال سنگ را از معدن توسط مرکب و یا کراچی به بیرون انتقال می‌دهند. تعداد شان مصروف بار زدن موترها اند.»

عزت‌الله علی دوست که فیلمی مستند «معدنچیان کوچک» را چهار سال پیش در ولسوالی دره صوف تهیه نموده است، می‌گوید که اطفال در این معادن با خشونت‌های لفظی و کلامی، لت و کوب و حتی آزار جنسی روبرو اند. علی دوست افزود: «در نتیجه تحقیق از سارنوالی دریافتم که بالای دو طفل در دره صوف تجاوز شده و سپس به قتل رسیده اند. حالا شاید وضعیت بدتر از گذشته باشد.»

مقام‌های طالبان کار اطفال و نوجوانان در معادن زغال سنگ را تائید می‌کنند، ولی آمار دقیقی از تعداد آن‌ها ندارند. 

عصمت الله برهان، سخنگوی وزارت معادن و پطرولیم اداره طالبان به دویچه وله گفت که در یک سال گذشته برای مردم زمینه کار در معادن زغال سنگ فراهم شده و بیش از یک میلیون نفر در این عرصه مصروف کار اند.

برهان افزود: «در آن معادن زغال سنگ که در اختیار حکومت است، اطفال کار نمی‌کنند، اما در معادنی که در نقاط دوردست و در اختیار باشنده‌های محل است، اطفال مصروف کار اند، ولی این اطفال در بیرون از معدن کار می‌کنند.»

مرتبط:کمیسیون حقوق بشر: کودکان افغان با انواع خشونت روبرو اند

استخراج زغال سنگ تنها یک مورد از کارهای شاقه کودکان است. کودکان زیادی در کارهای شاقه‌ای دیگر مانند خشت‌پزی مصروف کارند. 

عزیز رحمانی، فعال حقوق طفل می‌گوید که اطفال در معادن زغال سنگ و دیگر کارهای شاقه از حق تعلیم و تحصیل، حق دسترسی به خدمات صحی و حق رشد جسمی و ذهنی محروم می‌شوند.

رحمانی گفت: «به خاطر فقر و بیکاری، حضور اطفال در معادن زغال سنگ زیاد شده است و آنان با سوء استفاده‌های جنسی و خشونت فزیکی و لفظی روبرو اند و هیچ گونه نظارت، مراقبت و دادخواهی صورت نمی‌گیرد.»