وزارت آموزش و پرورش ایران طی متحدالمال جدیدی برای سال تحصیلی جاری، شهریه یا فیس دانش ‌آموزان پناهنده را به میزان سه برابر سال قبل افزایش داده است. بر اساس این متحدالمال جدید، فیس مکاتب ابتدایی برای کودکان پناهنده 300 هزار تومان، مکاتب متوسطه 330 هزار تومان و لیسه 360 هزار تومان است.

هفته گذشته تعدادی از خانواده‌ های پناهندگان در اعتراض به افزایش فیس مکاتب مقابل دفتر کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در تهران تجمع کردند. پناهندگانی که فرزندان خود را به مکتب می ‌فرستند دارای مجوز اقامتی هستند و در نتیجه قانوناً باید از خدمات دولت ایران بهره‌ مند شوند.

برخی از خانواده‌ های افغان در گفت و گو با خبرگزاری ایرانی ایلنا گفته‌ اند که از فرستادن کودکانشان به مکتب با این فیس ‌ها ناتوان اند. بسیاری از این خانواده ها هنوز اجازه کار ندارند و به همین دلیل امکان پرداخت چنین فیسی برایشان وجود ندارد.

فیس‌ هایی که قرار بود حذف شود

متحدالمال جدید آموزش و پرورش در حالی صادر شده که اواسط تابستان امسال نهاد ریاست جمهوری طی نامه ‌ای خطاب به وزارت آموزش و پرورش خواستار حذف فیس دانش ‌آموزان خارجی شد.

پس از ابلاغ این نامه، قائم مقام وزیر آموزش‌ و پرورش در امور بین الملل مصوبه‌ ای را ابلاغ کرد که بر اساس آن "مکاتب باید از دریافت هرگونه وجهی برای ثبت نام اتباع خارجی خودداری و تا تعیین تکلیف نهایی فقط به اخذ تعهد پرداخت از کسانی که واجد شرایط معافیت نیستند، اکتفا کنند".

اکبر یزدی فعال حقوق کودک اما به ایلنا گفته این طرح هیچوقت اجرایی نشد. وی می‌ گوید: «آموزش و پرورش در قالب کمک‌ های مردمی از ابتدای سال مبالغ مختلفی را از کودکان مکاتب اتباع خارجی اخذ کرده و در ‌‌نهایت هم با صدور یک متحدالمال، فیس با نرخ ‌های جدید برای آن‌ ها در نظر گرفته است».

یک فعال حقوق مهاجرین و پناهندگان نیز به ایلنا گفته است: «نهاد ریاست جمهوری اواسط تابستان طرحی را در راستای حذف موانع آموزشی کودکان مهاجر و ارتقاء کیفیت خدمات رسانی به آموزش و پرورش ارائه داد تا به این وسیله کودکان مهاجر افغان و سایر مهاجرین از حداقل آموزش ‌های تحصیلی در مقاطع مختلف برخوردار باشند. اما پس از گذشت سه ماه از سال تحصیلی، وزارت آموزش و پرورش متحدالمالی را ابلاغ کرد که بر اساس آن دانش آموزان مهاجر موظف اند نسبت به پرداخت فیس اقدام کنند».

فاطمه اشرفی خاطرنشان کرده که بر اساس گزارش‌ هایی که به انجمن "حامی" رسیده در برخی از شهر‌ها که بیشتر مهاجرنشین هستند، فیس‌ های بیشتر از مبلغ مصوب از دانش آموزان گرفته می‌ شود. گفته می ‌شود این وجه در قالب مبالغی است که به عنوان کمک به مکتب دریافت می‌ شود.

این در حالی است که کنوانسیون جهانی حقوق کودک که دولت ایران هم به آن پیوسته در چند ماده مختلف به حق آموزش برابر برای کودکان تحت هر شرایطی تاکید کرده است. از جمله ماده 28 این کنوانسیون کشورهای طرف تعهد را ملزم به رعایت حقوق کودکان در زمینه آموزش و پرورش دانسته و تاکید کرده که "دولت ‌های طرف کنوانسیون باید حق کودک را نسبت به آموزش و پرورش به رسمیت بشناسند و برای دستیابی تدریجی به این حق و بر اساس ایجاد فرصت ‌های مساوی، اقدامات معمول را انجام دهند".

از دریافت فیس تا شکنجه

سخت گیری نسبت به کودکان افغان مدتی است که در ایران افزایش پیدا کرده است. به غیر از موارد قانونی، تبعیض و در مواردی اذیت و آزار این کودکان در مکاتب نیز گزارش شده است.

در آخرین نمونه معلم یک مکتب کودکان افغان، دانش ‌آموزان را وادار کرده که دستشان را در سنگ تشناب برده و بعد در دهان شان بگذارند.

روزنامه شهروند ایران روز سه شنبه 25 قوس (16 دسامبر) گزارش داد که معلم صنف سوم ابتدایی یکی از مکاتب منطقه پاکدشت که ویژه افغان‌ هاست چهار دانش‌ آموز را که کتابشان را همراه نداشته ‌اند وادار کرده به تشناب مکتب بروند و دستشان را در کمود تشناب فرو کنند.

مادر یکی از دانش ‌آموزان ضمن تایید این خبر گفته مدیر مکتب پدر و مادر‌ها را خواسته، با آن‌ ها جلسه گذاشته و به آن ‌ها گفته است که معلم خاطی را اخراج کرده و بهتر است که در این ‌باره شکایت نکنند؛ چرا که اگر به قول او در این ‌باره جار و جنجال را راه بیندازند، مکتب بسته می‌ شود و فرزندانشان از درس و تمرین می ‌افتند. پدر و مادرهای این چهار دانش‌ آموز هم ترسیده‌اند و به هیچ ‌کس گزارشی در این ‌باره نداده ‌اند.