اصلاحات انتخاباتی افغانستان به معمای بزرگی برای این کشور تبدیل شده است. باوجود فشارهای رسانه‌ها و نهادهای مدنی بر حکومت به منظور اصلاحات انتخاباتی، این روند به کندی به پیش می‌رود و هنوز گام‌های جدی برای اصلاحات برداشته نشده است.

در حالی که قرار است انتخابات پارلمانی به تاریخ 24 میزان همین سال برگزار شود، کمیته گزینش که باید کمیشنران جدید کمیسیون‌های انتخاباتی را برگزیند، هنوز عملا به فعالیت آغاز نکرده است. یگانه امیدواری به عملی شدن اصلاحات، استعفای یوسف نورستانی رئیس کمیسیون انتخابات است.

رئیس جمهور غنی چندی پیش فرمانی را به منظور آغاز دوباره فعالیت کمیته گزینش صادر کرد و قرار شد این فرمان از سوی پارلمان تایید شود ولی هنوز حکومت این فرمان را به پارلمان نفرستاده است.

موسسه انتخابات آزاد و عادلانه افغانستان روز چهارشنبه در یک کنفرانس خبری در کابل تاکید کرد که حکومت باید مراحل عملی اصلاحات را آغاز کند. یوسف رشید رئیس اجرایی این نهاد گفت: «تشویش و نگرانی ما این است که متاسفانه کار اصلاحات انتخاباتی وارد مرحله اجرایی نشده است. اصلاحات باید از کتاب‌ها و نوشته‌ها و گزارش‌ها وارد مرحله عملی شود.»

اختلاف در داخل حکومت

نهادهای انتخاباتی بیشتر از همه در مورد اختلاف‌نظرها در داخل حکومت نگران اند. آن‌ها می‌گویند ریاست جمهوری و ریاست اجرائیه بجای همکاری در آوردن اصلاحات، در تقابل قرار می‌گیرند و این اختلافات تلاش‌ها برای اصلاحات انتخاباتی را به تعویق می‌اندازد.

دیدگاه‌های مختلف در مورد اصلاحات انتخاباتی در داخل حکومت نگرانی دیگر نهادهای انتخاباتی است. به باور آن‌ها حکومت افغانستان به جای فکر اساسی برای اصلاحات نظام انتخاباتی، در تلاش امتیازگیری و نفوذ در روند انتخابات است.

آقای رشید گفت: «حکومت باید ابتدا اختلافاتی که در بین خود دارد، آن را حل کند. به مبحث اصلاحات انتخاباتی از دید یک پروسه ملی بنگرد، نه این که هرکس تعریف و توصیف خودرا از اصلاحات انتخاباتی داشته باشد و از این منظر به پیش برود.»

نمره ناکامی

به باور فیفا حکومت افغانستان در سال گذشته نتوانست کارهای اساسی را به منظور اصلاحات انتخاباتی انجام دهد. تغییر در رهبری کمیسیون‌های انتخاباتی، تهیه لیست رای دهندگان و توزیع تذکره‌های الکترونیکی مسایل عمده اصلاحات در نظام انتخاباتی است که تاهنوز هیچ یک از آن‌ها عملی نشده است.

آقای رشید افزود که از این منظر حکومت افغانستان در سال گذشته ناکام بوده است: «سال گذشته حکومت در بخش انتخابات و اصلاحات نظام انتخاباتی ناکام بوده و از آدرس این مجمع می‌توان نمره ناکامی را به حکومت داد. امیدوار هستم که در سال جاری بازهم در ختم سال ما مشروط یا ناکام نمانیم و کامیاب شویم.»

نهادهای انتخاباتی گفتند که جامعه جهانی سال گذشته تمایل داشت تا برخی از مراحل عملی اصلاحات انتخاباتی را حمایت مالی کند ولی ناکامی حکومت در انجام اصلاحات سبب شده تا جهان نیز دلسرد شود و تمایلی به تمویل انتخابات افغانستان نداشته باشد.

کمیسیون انتخابات افغانستان در سال 2014 انتخابات ریاست جمهوری مملو از تقلب را برگزار کرد. ملل متحد اعلام کرد که این انتخابات از نظر تقلب و تخطی در جهان نظیر نداشت. حکومت کنونی نه براساس رای مردم بلکه براساس توافقنامه سیاسی ایجاده شده است.

این در حالیست که مشخص نشد که کی‌ها مقصر اصلی در برگزاری یک انتخابات ناکام در افغانستان بوده اند. محمد عبده نماینده پارلمان در این کنفرانس گفت حکومت باید متقلبین انتخابات را مجازات کند تا تقلب در انتخابات به یک فرهنگ تبدیل نشود: «حکومت افغانستان با متقلبین باید برخورد جدی کند. کسی که به رای مردم به امانت مردم بازی کند، مستوجب مجازات است. ما گاهگاهی می‌شنویم که مسوولین کمیسیون های انتخاباتی را وادار کند تا آن ها را وادار به استعفا کند.»

آقای عبده تاکید کرد که مردم به شدت به انتخابات بی‌باور شده و هیچ گونه انتخاباتی نباید پیش از انجام اصلاحات انتخاباتی برگزار شود.