با پاسپورت برخی از کشور ها بسیار آسان تر می توان به جهان سفر کرد. چرا شهروندان شماری از کشور ها بدون زحمت به هرجا سفر می توانند، و شهروندان کشور های دیگر نه؟
اعلانات بازرگانی
سفر به خارج از کشور با برخی پاسپورت ها بسیار آسان است، اما دارندگان پاسپورت های تعداد زیادی از کشور ها باید مراحل مختلف و دشواری را برای دریافت ویزا سپری کنند. چرا چنین است؟
به عنوان مثال دارندگان پاسپورت آلمانی بسیار به راحتی می توانند اجازه ورود به کشور کامبوج را دریافت کنند. اگر یک شهروند آلمان دارای پاسپورتی با اعتبار حد اقل شش ماه باشد، می تواند ویزای توریستی ۳۰ روزه را از سفارت کامبوج در برلین، با پرداخت هزینه ۴۰ یورو درخواست کند. این درخواست از طریق آنلاین ۳۳ یورو هزینه دارد، که با آن دریافت ویزا سه روز طول می کشد. اما دارندگان پاسپورت آلمان همچنان می توانند بدون ویزا به کامبوج سفر کرده و ویزای آن کشور را به راحتی در میدان هوایی آنجا دریافت کنند.
اما برعکس دارندگان پاسپورت کامبوج اگر بخواهند به آلمان سفر کنند، مراحل دشوار را باید سپری کنند. آنها باید یک دعوت نامه، صورت حساب بانکی در شش ماه گذشته، مدارک درآمد و دارایی و تعدادی دیگر از اسناد شخصی خود را ارائه کنند. افزون بر آن آنها باید با درخواست ویزا مبلغ ۸۰ یورو نیز بپردازند، که حتی اگر تقاضای ویزای شان رد هم گردد، این پول را دوباره بدست آورده نمی توانند.
این تفاوت فاحش را چگونه می توان توضیح داد؟ یکی از دلایل این امر وضعیت اقتصادی یک کشور است.
مسأله بر سر پول است
نهاد «هنلی و شرکا»، پیشرو ترین شرکت مشورتی برنامه ریزی اقامت و شهروندی در جهان، و همچنان انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی، به طور منظم فهرست قوی ترین و ضعیف ترین پاسپورت های جهان را ارائه می کنند. این دو نهاد تعداد مقاصد سفر با ویزا و بدون ویزا را برای دارندگان پاسپورت های کشور های مختلف ارزیابی می کنند.
بر اساس آخرین گزارش انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی، کشورهای پیشرفته موسوم به «گروه ۷»، یعنی جاپان، آلمان، اسپانیا، ایتالیا، فرانسه، بریتانیا، ایالات متحده امریکا و کانادا از جمله کشورهای اند که قوی ترین پاسپورت های جهان را دارند. پاسپورت جاپانی به عنوان «قوی ترین» رتبه بندی شده است، که امکان ورود بدون ویزا به ۱۹۳ کشور را فراهم می کند.
کشورهای «گروه ۷» با هم بیشتر از ۴۰ درصد تولید ناخالص داخلی جهان را دارند. بر اساس گزارش صندوق جهانی پول، این کشور ها علاوه بر آن یکی از بالاترین تولید ناخالص سرانه داخلی را در سطح جهان دارند.
نهاد «هنلی و شرکا» می نویسد که «کشورهای جهان بیشتر علاقمند اند که مرز های خود را به روی شهروندان کشورهای متمول باز نگهدارند، زیرا این امر می تواند مزایای بیشتر اقتصادی از طریق تجارت، گردشگری و سرمایه گذاری داشته باشد. این نهاد می افزاید که برعکس این خطر وجود دارد که دارندگان پاسپورت کشورهای «با سطح بالای فقر و بی ثباتی اقتصادی، بیشتر از حد ویزا (در کشور های ثروتمند) باقی بمانند».
یک مرد میان سال کامبوجیایی، که نخواست نامش فاش شود، به دویچه وله گفت: «کامبوج کشور فقیری است، به همین دلیل پاسپورت من آنقدر قوی نیست.» به اساس شاخص پاسپورت نهاد «هنلی و شرکا»، پاسپورت کامبوج یکی از ضعیف ترین پاسپورت های جهان است و با آن تنها به حدود ۵۰ کشور می توان بدون ویزا سفر کرد.
پاسپورت افغانستان نیز یکی ضعیف ترین پاسپورت ها در جهان است.
پاسپورت برای فروش
پس برخی از پاسپورت ها از محبوبیت خاصی برخوردار اند. در گذشته شماری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا به اتباع کشورهای ثالث اجازه می دادند تا در صورت سرمایه گذاری بزرگ، پاسپورت اتحادیه اروپا را بخرند. اما حالا بسیاری از این مقررات، به دلیل فشارهای سیاسی در اروپا، حذف شده اند. در عوض کشور های هرچه بیشتری در خاورمیانه در حال حاضر خرید پاسپورت خود را ممکن می سازند. اما این کشور ها تنها نیستند.
رولاند پاپ از سازمان شفافیت بینالملل، که یک سازمان غیردولتی برای مبارزه در برابر فساد است، می گوید که مالتا فعلاً یگانه کشور عضو اتحادیه اروپاست که هنوز هم «پاسپورت برای سرمایه گذاری» را صادر می کند. این امر مورد پسند کشور های دیگر عضو این اتحادیه نیست.
رولاند پاپ می گوید: «ما باید به این بیاندیشیم که آیا خرید پاسپورت با دموکراسی ما مطابقت دارد. این بدان معناست که اگر به اندازه کافی ثروتمند باشید، می توانید حقوق خاصی را بخرید، اما اگر پول نداشته باشید، چنین چیزی برای تان دشوار است.» او می افزاید: «آنهای که می خواهند شهروندی (یک کشور ثروتمند) را از راه متعارف، مثلاً کسب تابعیت، بدست بیاورند، باید یک روند بسیار پیچیده بوروکراتیک را طی کنند.»
معتبرترین پاسپورتها در ۲۰۲۰
وبسایت «هنلی پاسپورت اندیکس» پاسپورتهای همه کشورهای جهان را براساس تعداد کشورهایی که میتوان بدون ویزای قبلی سفر کرد، رده بندی کرده است. این که پاسپورت افغانستان در کدام رده قرار دارد، در این آلبوم تصویری مشاهده کنید.
عکس: Fotolia/chrisdorney
۱۰ـ سلواکیا، لتوانیا و مجارستان ( ۱۸۱ کشور بدون ویزا)
پاسپورت سه کشور اروپایی سلواکیا، لتوانیا و مجارستان در رده دهم قرار گرفته است. دارندگان پاسپورت این کشورها به ۱۸۱ کشور جهان بدون ویزا سفر میتوانند.
عکس: AP
۹ـ کانادا، نیوزیلند، آسترالیا و جمهوری چک ( ۱۸۳ کشور بدون ویزا)
پاسپورت کانادا، نیوزیلند، آسترالیا و جمهوری چک در رده نهم قرار گرفته است. شهروندان این کشورها به ۱۸۳ کشور جهان بدون این که از قبل ویزا بگیرند، سفر کرده میتوانند.
عکس: picture-alliance/All Canada Photos
۸ـ ایالات متحده، بریتانیا، ناروی، یونان و بلجیم ( ۱۸۴ کشور بدون ویزا)
دارندگان پاسپورتهای ایالات متحده امریکا، بریتانیا، ناروی، یونان و بلجیم میتوانند به ۱۸۴ کشور جهان بدون ویزای قبلی سفر کنند. سال گذشته پاسپورت امریکا در مقام ششم قرار داشت، اما امسال این کشور در رده هشتم قرار گرفته است.
عکس: Getty Images/AFP/P.J. Richards
۷ـ سویس، پرتگال، هالند، آیرلند و اتریش ( ۱۸۵ کشور بدون ویزا)
پاسپورت این کشورها به گونه مشترک در جایگاه هفتم قرار گرفته است. دارندگان پاسپورت این کشورها به ۱۸۵ کشور جهان بدون ویزای قبلی سفر کرده میتوانند.
عکس: picture-alliance/Keystone
۶ـ سویدن، فرانسه ( ۱۸۶ کشور بدون ویزا)
دارندگان پاسپورت کشورهای سویدن و فرانسه میتوانند به ۱۸۶ کشور جهان بدون ویزای قبلی سفر کنند.
عکس: dapd
۵ـ اسپانیا، لوگزامبورگ و دنمکارک ( ۱۸۷ کشور بدون ویزا)
شهروندان اسپانیا، لوگزامبورگ و دنمارک میتوانند بدون ویزای قبلی به ۱۸۷ کشور جهان سفر کنند.
عکس: DW
۴ ـ ایتالیا، فنلند ( ۱۸۸ کشور بدون ویزا)
پاسپورتهای ایتالیا و فنلند در رده چهارم قرار گرفته است. دارندگان پاسپورت کشورهای ایتالیا و فنلند میتوانند به ۱۸۸ کشور سفر کنند، بدون این که از قبل ویزا بگیرند.
عکس: picture-alliance/dpa/G. Benvenuti
۳ ـ آلمان و کوریای جنوبی ( ۱۸۹ کشور جهان بدون ویزا)
کوریای جنوبی و آلمان در رده بندی معتبرترین پاسپورت های جهان مقام سوم را به دست آورده اند. شهروندان این کشور ها می توانند به ۱۸۹ کشور جهان بدون ویزای قبلی سفر کنند. پاسپورت کوریایی جنوبی مقام سوم را به دست آورده است اما پاسپورت کوریای شمالی در جایگاه صدم قرار دارد که شهروندان کوریای شمالی تنها به ۳۹ کشور بدون ویزای قبلی می توانند سفر کنند.
عکس: Getty Images/M. Cardy
۲ـ سنگاپور ( ۱۹۰ کشور بدون ویزا)
پاسپورت سنگاپور در رده دوم معتبرترین پاسپورتهای جهان جا گرفته است. دارندگان پاسپورت سنگاپور به ۱۹۰ کشور جهان بدون ویزای قبلی سفر کرده می تواند.
عکس: Fotolia/Gang
۱ـ جاپان ( ۱۹۱ کشور بدون ویزا)
پاسپورت جاپان در جایگاه نخست قرار گرفته و معتبرترین پاسپورت جهان شناخته شده است. جاپانیها میتوانند به ۱۹۱ کشور جهان بدون ویزای قبلی سفر کنند. جاپان با بساری از کشورها روابط نیک دارد. از همین رو بسیاری از کشورهای جهان شهروندان جاپان را بدون ویزا خوش آمدید میگویند.
عکس: imago/AFLO
۸۴ـ هند ( ۵۸ کشور بدون ویزه )
در این رده بندی پاسپورت هند در مقام ۸۴ قرار گرفته است. شهروندان این کشور به ۵۸ کشور جهان بدون ویزه سفر کرده می توانند.
عکس: Fotolia/Arvind Balaraman
۴۱ ـ ایران ، ایریتریا، بنگله دیش و جمهوریت کانگو ( ۹۸ کشور بدون ویزه)
دارندگان پاسپورت این چهار کشور می توانند به ۹۸ کشور جهان بدون ویزه سفر کنند.
۱۰۴ـ پاکستان و سومالیا ( ۳۲ کشور جهان بدون ویزه)
شهروندان کشور های پاکستان و سومالیا می توانند به ۳۲ کشور جهان بدون ویزه سفر کنند. پاسپورت های این کشور ها در میان بی اعتبار ترین پاسپورت ها شناخته شده اند. به این ترتیب پاسپورت سوریه در مقام ۱۰۵ و از عراق در مقام ۱۰۶ این رده بندی جا گرفته اند. شهروندان این دو کشور به ۲۹ و ۲۸ کشور بدون ویزه سفر کرده می توانند.
پاسپورت افغانستان در مقام آخر فهرست این بررسی قرار گرفته است.
بربنیاد این بررسی ها ، پاسپورت افغانستان بی اعتبار ترین پاسپورت جهان شناخته شده است. دارندگان پاسپورت این کشور می توانند تنها به ۲۶ کشور جهان بدون ویزه سفر کنند.