اشک از چشمان نرگس 46 ساله جاریست. او از شوهرش جز چند قطعه عکس و لباس چیزی دیگری ندارد. این زن افغان یادگارهای شوهرش را حفظ کرده تا نگذارد خاطراتش فراموش شود.

آنگونه که نرگس می گوید طالبان شوهرش را بردند و در بدل آزادی او 3500 لک افغانی خواستند. هرچند نرگس این پول را به طالبان داد ولی شوهرش را کشتند و جنازه کبود شده اش را پس دادند.

این زن افغان خاطره آن روز را به یاد دارد که چگونه جنازه شوهرش را به دست آورد، او با لحنی پر درد می گوید: «وقتی پول را گرفتند چهل روز بعدش رفتم که شوهرم را آزاد کنند اما جنازه او را به من دادند. من به تنهایی جنازه را از ریاست سه در استخبارات به خانه آوردم. روز سختی بود، با قنداق تفنگ مرا زدند، با غوره بادنجان زدند و با سنگ زدند. تمام بدن شوهرم سیاه شده بود. شوهرم را زجر کش کرده و از بین بردند، بسیار زجرش داده بودند..»

نرگس و خانواده اش پس از مرگ شوه وی روزهای بدی را تجربه کردند. این خانواده حالا سرپناه ندارد و شب های سرد زمستان را با دشواری های زیادی می گذراند. نرگس می افزاید: «بسیار زندگی سخت و مشقت بار را سپری کردم بسیار زیاد برایم سخت بود. هیچ کسی نبود که از من سوال کند خودت و پنج کودکت چی می خورید و چی می نوشید.»

موزیم قربانیان

بیشتر بازماندگانی که اعضای خانواده های شان را در جریان جنگ های سه دهه اخیر از دست داده اند زنان هستند. آن ها یادگارهای بجا مانده از عزیزان شان را در صندوق ها جابجا کرده اند.

بازماندگان قربانیانی که در این نمایشگاه صندوق خاطرات شان به نمایش گذاشته شده است خواستار ایجاد موزیم دایمی برای یاد آوری خاطرات جنگ شدند.

در این نمایشگاه خاطرات جنگ سه دهه اخیر به نمایش گذاشته شده اند، دوره های جنگ شوروی، مجاهدین و طالبان.

افغانی، زن دیگریست که در سال 1358 شوهرش مفقود شد. او همین قدر می داند که شوهرش را ابتدا به صدارت بردند و سپس به زندان پل چرخی انتقال دادند.

شوهر افغانی پس از آن روز برای همیشه مفقود شد و این خانواده روزگار دشواری را سپری کردند، او می گوید: «او قربانی بود، ما زنده ها هم قربانی شدیم در این بدبختی ها، اولاد ما بی سواد، دختر و پسر ما بی آب، بی نان و بی روزگار این است تاثیر جنگ و بدبختی.»

مجرمان اعتراف کنند

سیما سمر رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر در این نمایشگاه از قربانیان جنگ خواست تا با نوشتن جزییات در مورد قربانی ها، خاطرات جنگ را ماندگار کنند، او افزود: «هرکسی که این جا آمده، لطف کند سوانح یک قربانی را بنویسد ، چاپ کتاب را کمیسیون به دوش می گیرد.»

خانم سمر از عاملان کشتار و جنگ خواست که اعتراف کنند، او اضافه کرد: «کسانی که مجرم است و یا اتهام بر آن ها اتهام است که مجرم هستند، این شهامت را پیدا کنند که اعتراف کنند.»

رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در جنگ هیچ طرفی برنده نیست و برای این که جنگ در افغانستان باردیگر تکرار نشود، باید همه افغان ها تنفرشان را نسبت به این پدیده بیان کنند.

سازمان حقوق بشر و دموکراسی این نمایشگاه را با حمایت سفارت کانادا در کابل برگزار کرده و این نمایشگاه برای دو روز ادامه دارد.