قطع برق ازبکستان؛ دشواری تامین امنیت پروژه‌های بزرگ
۱۳۹۴ بهمن ۱۳, سه‌شنبه
حدود یک هفته پیش یک پایه برق در منطقه دند شهاب الدین ولایت بغلان در نتیجه انفجار ماین تخریب شد اما حکومت هنوز نتوانسته این منطقه را از وجود طالبان پاکسازی و برق پایتخت را دوباره وصل کند.
با تخریب این پایه، لینی که 280 میگاوات برق را از ازبکستان به کابل می‌رساند قطع شد و شهر کابل در این مدت تاریک است. شرکت برشنا می‌گوید در صورتی که امنیت در منطقه تامین شود، کارمندان این شرکت می‌توانند در مدت 8 ساعت پایه تخریب شده را دوباره بازسازی کنند. وحیدالله توحیدی سخنگوی شرکت برشنا به دویچه وله گفت: «ما با موسفیدان منطقه و نیروهای امنیتی در منطقه در حال گفتگو هستیم اما به دلیل جنگ در منطقه ما نتوانسته ایم به ساحه برویم و پایه تخریب شده را دوباره بازسازی کنیم.»
پیشینه
این نخستین بار نیست که طالبان دست به تخریب پایه‌ها و قطع لین برق می‌زنند. این گروه سه بار برق شهر جلال آباد را قطع کرده و ده‌ها روز طول کشیده تا لین قطع شده دوباره ترمیم شود. مسئولان برشنا می‌گویند طالبان 2380 بار لین برق کجکی را در سال گذشته قطع کردند.
انتقال برق کجکی به یکی از منابع عایداتی برای این گروه تبدیل شده است زیرا ساکنان مناطقی که از کنترول طالبان خارج است مجبور اند تا به طالبان باج دهند. به این ترتیب بخشی از عواید برق کجکی به جیب طالبان می‌رود.
آقای توحیدی از همه گروه‌های درگیر خواست تا به تاسیسات عامه ضربه نزنند: «ما بالای همه صدا می‌کنیم که برشنا شرکتی است و برای مردم عام خدمت می‌کند. شرکت ما سیاست را نمی‌شناسد و لطف کنند و به خدمات عامه زیان نرسانند زیرا این کار زیان ملی در قبال خود دارد.»
شرکت برشنا برای تامین برق بخش‌هایی از شهر کابل شبانه جنراتورهای دیزلی را روشن می‌کند که هر شب 55 الی 60 هزار لیتر تیل مصرف می‌کنند. قیمت هر کیلووات برق تولید شده از این جنراتورها 32 افغانی است و باشندگان کابل باید هزینه هنگفتی برای برق بپردازند. این در حالیست که هر کیلووات برق وارداتی 2.5 افغانی است.
رویای ترانزیت انرژی؟
این در حالیست که افغانستان تلاش دارد تا با ترانزیت انرژی برق و گاز از کشورهای آسیای میانه به پاکستان، سالانه درامد زیادی بدست آورد. پروژه‌های انتقال برق "کاسا یک هزار" و "توتاپ" بزرگترین برنامه‌مشترک افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی برای انتقال انرژی است.
قرار است این پروژه‌ها برق مورد نیاز پاکستان را نیز تامین کند، اما حالا که حکومت حتا قادر به تامین امنیت یک پایه برق نیست چگونه می‌تواند امنیت پایپلاین و پایه‌های برق این دو پروژه را تامین کند؟
سخنگوی برشنا می‌گوید هیچ برنامه‌ای برای تامین امنیت مسیر انتقال برق وجود ندارد و چنین چیزی ممکن هم نیست: «بسیار زیاد مشکل است که ما امنیت هر پایه را تامین کنیم. در افغانستان صدها هزار پایه است که در این صورت یک اردوی 300 تا 400 هزار نفر باید برای پایه‌ها باشد که عملا ممکن نیست.»
پایه‌ها و لین‌هایی که قرار است برق کاسا یک هزار و توتاپ را انتقال دهند، از ولایات ناامن کندز و بغلان می‌گذرند. طالبان در این دو ولایت حضور گسترده دارند و هر زمانی می‌توانند پایه‌ها را تخریب و لین برق را قطع کنند.
امنیت پروژه‌های بزرگ
آگاهان مسایل اقتصادی می‌گویند توسعه اقتصادی در افغانستان ممکن نیست مگر این که حکومت از آخرین توان خود برای تبدیل این کشور به چهارراه انرژی، ترانزیت و تجارت استفاده نماید.
رضا فرزام استاد اقتصاد در دانشگاه کابل در این مورد گفت: «برای این‌که ما بتوانیم از این ظرفیت استفاده کنیم و در آینده به رشد اقتصادی برسیم، حکومت باید زمینه‌های لازم را برای تبدیل شدن افغانستان به مرکز ترانزیت انرژی ایجاد کند. متاسفانه تاهنوز نتوانسته امنیت لازم را برای پروژه‌های بزرگ منطقه فراهم کند.»
این در حالیست که قرار است پایپلاین گاز تاپی نیز از افغانستان عبور کند. آگاهان می‌گویند در صورتی که حکومت نتواند امنیت پروژه‌های بزرگی چون انتقال انرژی برق و گاز را تامین کند، رشد اقتصادی در این کشور میسر نخواهد بود.