لمس کردن می‌تواند درد و ترس را تسکین دهد
۱۴۰۳ خرداد ۲۱, دوشنبه
در اوقاتی که هیجانی یا مایوس هستیم، لمس فیزیکی می‌تواند حال ما را بهبود بخشد. چون لمس بر نفس‌کشیدن، دمای بدن و فعالیت جگر تاثیر می‌گذارد و این‌ها به نوبه خود هرمون استرس کورتیزول را تنظیم می‌کنند.
یولیان پاکهایزر از انستیتوت علوم عصب شناختی در دانشگاه رور بوخوم آلمان تلاش کرده دریابد که لمس کردن دقیقاً چه تاثیراتی بر انسان می‌گذارد. او با تیمی از آلمان و هالند حدود ۱۳۰ مطالعه بین‌المللی در این زمینه را ارزیابی کرده است.
بیشتر بخوانید: تنهایی سبب بیماری‌های خطرناک می‌شود
پاکهایزر می‌گوید: «در افرادی که از درد و افسردگی رنج می‌برند، لمس کردن بسیار کمک‌کننده بوده است. در بیماری‌های قلبی-عروقی، مثلاَ فشار خون بلند یا بلند بودن ضربان قلب تاثیر آن قوی نبوده است. هرچند در این موارد نیز لمس کردن در کاهش اندک شکایات کمک کرده، اما این تاثیر بسیار ضعیف و کوتاه مدت بوده است.»
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
این تیم در مورد این که لمس توسط چه کسانی صورت بگیرد تاثیر بهتر دارد نیز تحقیق کرده و به نتایج تعجب‌برانگیز دست یافته است. پاکهایزر می‌گوید در این تحقیق دریافتند که لمس توسط روبات‌ها یا اشیای خاص مانند «لحاف سنگین» که به صورت خاص برای کمک به خواب و کاهش اضطراب ساخته می‌شود و همچنین بالشت خاصی که می‌شود آن را در آغوش گرفت، تاثیر بسیار قوی مثبت بر صحت داشته اند.
مغز لمس کردن را مدیریت می‌کند
هنگام لمس و نوازش کردن، مسیرهای مشخص عصبی در جلد ما به نام رشته‌های لمسی سی فعال می‌شوند. این رشته‌ها به مغز پیام می‌دهند که لمس کردن خوشایند است یا آزاردهنده. این رشته‌ها ارتباط مستقیم با «بخش پاداش مغز» دارند. وقتی لمس کردن خوشایند و لذت‌بخش باشد، هرمون شادی یا دوپامین آزاد می‌شود که بر روان انسان تاثیر مثبت دارد.
برعکس، کمبود لمس بدنی و جلدی می‌تواند تاثیر منفی بر صحت ما داشته باشد. محدودیت‌های تماس در دوران پاندمی کرونا این واقعیت را مشخص ساخت. در آن دوران بسیاری انسانها در انزوا و به دور از دیگران زندگی می‌کردند. وقتی که لمس جلدی وجود نداشته باشد، وضعیتی موسوم به «گرسنگی جلدی» یا نیازمندی قوی به لمس و نزدیک بودن با دیگران ایجاد می‌شود.
بیشتر بخوانید: درد خیالی؛ وقتی عضو قطع شده بدن درد می‌کند
این مشکل به خصوص متوجه حال بسیاری سالمندان است که در خانه سالمندان به سر می‌برند یا به دلیل بیماری مدت طولانی در شفاخانه می‌مانند. آن‌ها غالباَ از لمس و تماس بدنی محروم اند.
تاثیر بر جسم و روان
لمس کردن از نظر جسمی جریان خون را تقویت می‌کند که به نوبه خود سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و درد را تسکین می‌دهد. لمس‌های درمانی مانند ماساژ یا فیزیوتراپی می‌تواند بهبودی برخی مصدومیت‌ها را تسریع کرده و دردهای مزمن را تسکین دهد.
از نظر روانی نیز لمس کردن در ثبات بخشیدن به روحیه و تقویت اعتماد به نفس نقش بازی می‌کند. انسان‌هایی که لمس‌های بدنی محبت‌آمیز را تجربه می‌کنند، تمایلاَ کمتر نشانه‌های اضطراب و افسردگی از خود تبارز می‌دهند و رضایت عمومی شان از زندگی نیز بیشتر است.
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
اگر بدن انسان به صورت کافی و شدید لمس نشود، میزان هرمون کورتیزول و همراه با آن خطرات بیماری‌های مانند سکته قلبی و مغزی افزایش می‌یابد.
هرچه بیشتر، موثرتر
محققان ارتباط مدت و دفعات لمس کردن با تاثیرات مثبت آن را ارزیابی کرده اند. پاکهایزر می‌گوید: «به نظر می‌رسد لمس‌های کوچکی که به صورت غالب و دوامدار صورت بگیرد، وضعیت صحی را بهتر می‌کند.»
اگر سوال این باشد که آیا بهتر است کسی یک بار ماساژ طولانی بگیرد یا سه، چهار بار در آغوش گرفته شود، پاکهایزر می‌گوید پاسخ این تحقیق واضح است: «در آغوش گرفتن، حتی اگر کوتاه‌مدت هم باشد، بیشتر کمک‌کننده است.» البته پیش‌شرط این است که کسی که در آغوش می‌گیرد، با کمال میل این کار را انجام بدهد و حاوی احساسات مثبت باشد.
نخستین تماس بدنی
نوازش و تماس بدنی برای نوزادان که اغلباَ از مادران خود دریافت می‌کنند اهمیت بسزایی دارد. لامسه نخستین حسی است که در نزد انسانها توسعه می‌یابد. نوزاد پیش از این که برای نخستین بار چشم خود را باز کند، گرمای بدن و لمس کردن را حس می‌کند که به نوزاد احساس امنیت می‌بخشد.
نوزادانی که بیشتر در آغوش گرفته شده و نوازش داده می‌شوند، از نظر جسمی و روانی بهتر از کودکانی رشد می‌کنند که تماس بدنی محدود دارند.
در نتیجه تماس جسم نوزاد با مادر، میزان بیشتر هورمون اکسی‌توسین آزاد می‌شود که در جریان زایمان منجر به ایجاد ارتباطی میان مادر و نوزاد می‌شود.
اما اکسی‌توسین در افراد بزرگ‌تر نیز نقش مهمی بازی می‌کند، چون ارتباط تنگاتنگی با روابط میان انسانها و تاثیر آرام‌بخش برای بدن دارد. این هورمون در طول زندگی برای ما انسانها مهم باقی می‌ماند چون نیاز ما به نزدیکی و لمس کردن را تقویت می‌کند.