پیشنهاد آلمان و ترکیه برای یک مأموریت احتمالی کشتی ها و طیاره های ناتو در رابطه با بحران مهاجرین در مرز ترکیه و یونان برای وزیران دفاع کشور های عضو ناتو در نشست شان در بروکسل تا اندازه ای غیر مترقب بود. ینس ستولتنبرگ دبیر کل ناتو تنها پس از صحبت تلفونی با وزیران دفاع ترکیه و آلمان دقیقاً پی برد که انگلا مرکل صدراعظم آلمان با پیشنهاد خود، که روز دوشنبه در سفرش به انقره مطرح کرده بود، چه منظوری داشته است.

وزیران دفاع ناتو در نشست روز چهارشنبه شان به گونۀ فشرده یک طرح مشخص را در این ارتباط به فیصله رساندند که حالا بیشتر از همه اوزولا فون دیر لاین وزیر دفاع آلمان برای تطبیق آن می کوشد. از قرار معلوم مسأله بر سر تأمین مرز میان دو شریک ناتو نیست بلکه مبارزه در برابر باند های قاچاقبر مطرح است که مهاجران را به جزایر یونان انتقال می دهند.

اوزولا فون دیر لاین وزیر دفاع آلمان پس از مشوره با همتایان خود در نشست ناتو در بروکسل اعلام کرد که یک واحد نیرو های دریایی ناتو، که تحت رهبری آلمان قرار دارد، به صورت فوری به دریای آژه توظیف می گردد. این واحد دریایی قرار است قایق های حامل پناهجویان را به سواحل ترکیه بازگرداند تا نیرو های ساحلی آن کشور بتوانند آنها را متوقف بسازند. ترکیه هم تعهد کرده است که سرنشینان این قایق ها را می پذیرد. وزیر دفاع آلمان گفت که این مأموریت علیه قاچاقچیان انسان صورت می گیرد که از بابت مهاجرت های غیر قانونی درآمد چندین میلیونی دارند و هزاران نفر به خاطر آنها تا حال در آب غرق شده اند.

واحد دریایی ناتو تحت رهبری کشتی نظامی آلمانی "بن" در حال حاضر در قبرس لنگر انداخته است و تا چند روز دیگر به دریای آژه خواهد رسید. ناتو دارای چهار واحد دایمی دریایی است که در حالات اضطراری برای مهار بحران ها گماشته می شوند. در کشتی آلمانی "بن"، که شامل پنج کشتی واحد دوم ناتو است، ۲۱۰ سرباز آلمانی خدمت می کنند.

به قول دیپلومات های ناتو با مأموریت این پیمان قرار نیست که قایق های حامل پناهجویان در آب غرق ساخته شوند، بلکه سرنشینان این قایق ها باید به ترکیه بازگردانده شوند. به این ترتیب مانعی بر سر راه تجارت قاچاقبران ایجاد می گردد.

اوزولا فون دیر لاین وزیر دفاع آلمان فدرال می گوید: "از همین رو خوب است که ترکیه از ناتو تقاضا کرده است تا در چارچوب اقدامات برای اطمینان مجدد، نظارت بر آبهای آژه را تقویت ببخشد. هدف باید دشوار ساختن و حتی ناممکن ساختن تجارت فریبکارانه با مهاجرت های غیر قانونی باشد".

بررسی جدی

کارشناسان ناتو، که نمی خواهند از آنها نام برده شود، در نشست بروکسل به این باور بودند که هدف از پیشنهاد ترکیه و آلمان یک عملیات جدید نظامی نه، بلکه بسط دادن اقدامات موجود است. در همین حال ینس ستولتنبرگ دبیر کل ناتو می گوید که انتظارات زیادی از این پیمان نباید داشت. او می افزاید: "وقتی ترکیه و متحدان دیگر این سؤال را مطرح کنند که ناتو برای استیلا بر بحران پناهجویان و مهاجرین چه کاری کرده می تواند، آنگاه ما طبعاً آن را به صورت بسیار جدی بررسی می کنیم و در مورد راهبرد خود بحث می کنیم".

دیمیتریس اوراموپولوس کمیسیار اتحادیۀ اروپا در امور پناهجویان نیز یک مأموریت ناتو را بسیار ضروری نمی بیند. او می گوید که یونان و ایتالیا، که پناهجویان به سواحل آنها می رسند، به قدر کافی نیرو های توانای بحری دارند.

در داخل حکومت آلمان نیز در رابطه با یک مأموریت ناتو، ظاهراً وحدت نظر وجود ندارد. فرانک والتر شتاینمایر وزیر خارجۀ آلمان فدرال در مصاحبه ای با یک روزنامه گفت که ناتو برای کنترول مهاجرت هیچ نقشی نمی تواند داشته باشد، بلکه تنها کاری که می تواند کشف فعالیت های قاچاقبران است. در همین حال حکومت در آتن با یک مأموریت ناتو در آبهای یونان مخالفت دارد. چنانچه الکسیس سیپراس نخست وزیر این کشور روز سه شنبه به وضاحت اظهار داشت که مبارزه علیه قاچاقبران انسان باید در جانب ترکی صورت بگیرد.

یونان و ترکیه، که هردو متحد ناتو اند، از ده ها سال به این طرف روی امتداد سرحد شان در آبهای آژه اختلاف دارند. اما وزیران دفاع این دو کشور، با میانجیگیری آلمان، برای اولین در بروکسل گردهم آمده و در مورد مأموریت ضد قاچاقچیان انسان با هم حرف زدند. با آنهم، به قول دیپلومات های ناتو، تا هنوز همه نکات مورد اختلاف حل نشده اند. این بحث قرار است امروز پنجشنبه ادامه داده شود.