در جریان بحران مهاجرت از خاورمیانه و آسیای جنوبی به اروپا که از اوایل سال ۲۰۱۵ آغاز شد، انسان های زیادی در مسیر راه جان باختند. بیشترین مهاجران در مسیر مهاجرت در دریای خروشان اژه غرق شدند. به تازگی سازمان ملل متحد گزارش داده که تنها از آغاز امسال پنج هزار انسان در مسیر مهاجرت ها در مسیرهای مختلف جان باخته اند.

پس از مهاجرت های توده وار از خاورمیانه و جنوب آسیا به اروپا، حالا مهاجرت ها از کشورهای قاره افریقا به سوی اروپا شدت یافته است. مهاجرانی که بسیاری شان آرزوی رسیدن به اروپا و یافتن زندگی بهتر را در دل دارند. در کشورهای افریقایی بر علاوه جنگ، فقر، بیکاری و تغییرات اقلیمی از جمله عوامل اصلی مهاجرت ها هستند.

مهاجران از بسیاری از کشورهای افریقایی باید خودشان را به لیبیا برسانند تا بتوانند از مدیترانه عبور کرده و به اروپا برسند. در این مسیر صحرای بزرگ در جنوب لیبیا موقعیت دارد، جایی که به گفته ناظران و سازمان های بین المللی و همچنان خود مهاجران، حتی بیشتر از مدیترانه انسان های را به کام مرگ می کشاند. قاچاقبران در این مسیر به مهاجران حتی برای چند روز آب و نان نمی دهند.

براساس گزارش آژانس بین المللی مهاجرت ۴۷۰ انسان در صحرای افریقا امسال جان باخته اند. شمار دقیق انسان هایی که تاکنون در صحرا جان باخته اند معلوم نیست. گزارشی را که سازمان "آکسفام" در مصاحبه با مهاجران در لیبیا تهیه کرده نشان می دهد که بسیاری ها در مسیر مهاجرت در این صحرا مفقود شده اند. مهاجران این صحرا را خطرناک ترین بخش مهاجرت عنوان کرده اند.

مهاجران می گویند که قاچاقچیان مهاجران را بدون در نظرداشت کرامت انسانی مثل مواشی در موترهای لاری و موترهای باربری سوار کرده و از مسیر صحرا می گذرند. آنها به خاطر اینکه از دید مرزبانان دور بمانند باید قسمت های طولانی را پیاده بروند. علاوه براین به خاطر تیزرانی لاری ها، برخی ها از پشت موترها افتاده و جان می بازند. مهاجران می گویند اگر کسی از موتر افتاد، کسی برایش توقف نمی کند.

سازمان ملل متحد براساس گزارش تازه ای که از سوی آژانس بین المللی مهاجرت تهیه شده، گفته است که حدود پنج هزار مهاجر به دلیل گرسنگی، تشنگی، رفتار خشونت بار و یا هم غرق شدن در آب جان باخته اند. لیبیا یکی از کشورهایی است که در حال حاضر در محراق بحران مهاجرت از افریقا قرار دارد. بارها از رفتار خشونت بار مردم و نیروهای امنیتی لیبیا و مرگ مهاجران در این کشور گزارش شده است.

هرچند در گزارش سازمان ملل متحد تنها از کسانی گزارش شده که به دلایل متذکره جان باخته اند، اما در مورد انسان هایی که به خاطر وضعیت بدشان در مسیر مهاجرت با بیماری های مختلف مبتلا شده و جان باخته اند، چیزی گفته نشده است. اخیرا سازمان های بین المللی از وضعیت کمپ های مهاجران در لیبیا به شدت ابراز نگرانی کرده و از فاجعه انسانی هشدار داده اند. کمپ های مهاجران روهینگیا در بنگله دیش نیز وضع مشابه دارند.

در اوج بحران مهاجرت از خاورمیانه در میانه سال های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ در مسیر موسوم به بالقان، مخصوصا کمپ های مهاجران در یونان و همچنان در ایتالیا از شیوع بیماری های ساری بین مهاجران و مرگ مهاجران بارها گزارش داده شد. علاوه بر این شمار مهاجرانی که به این دلیل در نقاط دیگر جهان از جمله یمن و میانمار به دلیل شیوع بیماری های ساری جان باخته اند، شامل این گزارش سازمان ملل نمی شود.

برعلاوه اعمال خشونت از سوی مردم و نیروهای امنیتی بومی در برخی کشورهای مسیر ترانزیت و یا میزبان مهاجران که هر از گاهی جان آنان را می گیرد، اعمال رفتار خشونت آمیز، درگیری فیزیکی و جرایمی چون قتل به خاطر سرقت و تجاوزجنسی نیز باعث می شود که برخی از مهاجران قربانی شوند. این رفتار گاهی برعلاوه قاچاقبران و عوامل بومی، از سوی برخی مهاجران نیز صورت می گیرد. مخصوصا بسیاری از زنان قربانی تجاوزمی شوند.

در برخی از کشورهای مسیر عبور مهاجران، مخصوصا در لیبیا همواره از اعمال فشار بر مهاجران و کار اجباری بالای آنان گزارش شده است. مخصوصا در لیبیا این مسئله باعث نگرانی سازمان های حقوق بشری شده است. حتی در برخی از موارد مهاجران در جریان کارهای شاقه و خطرناک اجباری جان باخته اند و کسی قضیه آنان را دنبال نکرده است.

پس از این همه رنج و مشقت، مهاجران اگر بتوانند پول بپردازند تا از مسیر بحیره مدیترانه به سوی اروپا حرکت کنند، تازه گامی دیگر به سوی احتمال مردن برداشته اند. مدیترانه مرگبارترین مکان برای مهاجران خوانده شده است. براساس گزارش تازه سازمان ملل متحد دو هزار و ۹۲۰ تن از مجموع حدود پنج هزار انسانی که از آغاز امسال جان باخته اند، در دریای مدیترانه در راه آمدن به اروپا غرق شده و جان باخته اند.

عملیات نجات سازمان های امدادرسان بین المللی در مدیترانه با چالش های زیادی از سوی گارد ساحلی لیبیا و ایتالیا روبرو شده اند. محدودیت های وضع شده شمار تلفات مهاجران را در مدیترانه بالا برده است. به تازگی جسد ۲۶ دختر از مدیترانه کشف گردیده است. تنها از آغاز هفته به این سو حدود ۵۰۰ تن از مدیترانه نجات داده شده اند. نویسنده: رضا شیرمحمدی