در مرکز شهر کابل، قفسه هايي چند طبقه کنار هم چیده شده اند که ده ها مرغ زنده را در خود جاي داده اند. قسمت قابل توجهي از مردم كابل و ديگر شهرهاي افغانستان كه نسبت به مرغ های يخ زده وارداتي بي اعتماد هستند، گوشت مرغ مورد نياز خانواده خود را از اینجا تهیه می کنند. آنها مرغ زنده را می خرند و بعد بر اساس شريعت اسلامي در مقابل ديدگان خويش، به دست قصاب می سپارند. اين مرغ ها در ملا عام و شرايط و محيط كثيف و ناپاك کنار سرک ذبح می شوند.

بیشتر گوشت مرغ مورد نياز مردم افغانستان از طريق واردات گسترده از كشورهايي چون امريكا، كانادا و برازيل و قسمتي هم از چين، هند، پاكستان و ايران تأمين می شود. بر اساس يك آمار، 80 درصد گوشت مرغ افغانستان از امريكا، برازیل، پاکستان، چين و ايران وارد و 20 درصد دیگر هم در خود افغانستان تولید می ‏شود. در اين راستا ده ‏ها شركت وارد كننده گوشت مرغ يخ‏ زده در افغانستان ايجاد شده و به درآمدهاي كلاني دست يافته اند.

حاجي حبيب، يكي از سهامداران شركت وارد‏كننده مرغ "حبيب حسام" مي گويد که هر ماه 10 الي 15 هزار تن گوشت مرغ يخ ‏زده به ترتيب از كشورهاي امريكا، برازيل و كانادا وارد افغانستان مي‏ شود كه ارزشی معادل 30 ميليون دالر دارد. به گفته مسئول نمايندگي شركت حبيب حسام، در منطقه كوته سنگي كابل نيز اين نمايندگي روزانه 2 تا 10 تن مرغ منجمد مي‏فروشد.

قيمت فروش يك كيلو مرغ منجمد در كابل 140 افغاني است كه معمولا براي فروشنده، 120 افغاني تمام مي‏شود. البته اين قيمت يك كيلو گوشت مرغ كامل است و قيمت يك كيلو ماهيچه مرغ ارزان تر و يك كيلو گوشت سينه، گران ‏تر از اين ميزان می باشد. يك كيلو ماهيچه مرغ به قيمت 120 افغاني به فروش مي ‏رسد و يك كيلو سينه، 160 الي 180 افغاني بها دارد.

مسئول نمايندگي شركت حبيب حسام در غرب كابل مي گويد که در طول سال هاي گذشته، اعتراضات متعددي مخصوصا از سوي علما و روحانيون افغانستان در مورد چگونگی ذبح مرغ يخ زده وارداتي به خصوص از كشورهايي چون امريكا و كانادا وجود داشته است كه این مسئله موجب محدود شدن عرضه و تقاضا براي اين نوع گوشت شده است. به گفته وي، هرچند هیئتی برای بررسی این موضوع به کشورهای صادرکننده مرغ اعزام شد؛ با آن هم قسمت عمده ‏يي از مردم افغانستان ترجیح می دهند که گوشت مرغ نياز خود را با خريد مرغ زنده و ذبح اسلامي تأمين كنند.

احمد فواد، يكي از فروشندگان مرغ زنده مي گويد كه قسمت عمده يي از مرغ‏ هاي زنده موجود در بازار كابل از پاكستان وارد مي ‏شود و بخش اندكي از فارم ‏‏هاي داخلي افغانستان تأمين مي گردد. مرغ ‏هاي پاكستاني نسبت به مرغ ‏هاي توليد شده در افغانستان داراي جسامت بزرگتر و وزن بيشتر هستند.

در ارزيابي كه صورت گرفت، به گفته‏ فروشندگان مرغ ‏هاي زنده، جسامت مرغ‏ هاي 30 الي 40 روزه پاكستاني، تقريبا دو برابر مرغ هاي افغاني با همين سن می باشد. پرورش دهندگان مرغ در كابل و همچنين شركت ‏هاي واردكننده مرغ يخ‏ زده مي ‏گويند كه مرغ ‏هاي وارداتي از پاكستان، ماکیان های سه - چهار ساله يي هستند كه از تخم افتاده ‏اند و براي فروش به افغانستان صادر مي‏شوند. گوشت اين مرغ‏ها به دليل سال‏ ها استفاده از واكسين‏ ها و پروتئين ‏هاي مختلف، ماهيت خود را از دست داده و فاقد طعم و مزه و چه بسا مضر است.

به گفته احمد فواد، روزانه موترهاي پخش مرغ پاكستاني از ريكشا گرفته تا موترهاي كلان ‏تر، مرغ‏ هاي زنده پاكستاني را ميان دكان ‏ها توزيع مي ‏كنند. معمولا هر دکان در هر نوبت از 50 تا 300 مرغ زنده و حتي بيشتر دريافت مي ‏كند.

فواد كه دكان نسبتا كوچكتري دارد، مي گويد روزانه 50 الي 60 مرغ زنده مي‏ فروشد و دكان ‏هاي كلان تر تا 150 الي 200 مرغ را روزانه مي ‏فروشند. با اين حساب، اگر تنها در منطقه ي كوته سنگي، 10 دكان مرغ فروشي باشد، در هر روز الي 2000 مرغ زنده فروخته مي ‏شود و در هر نوبت كه معمولا يك روز در ميان صورت مي‏ گيرد، بيش از 3000 مرغ زنده پاكستاني وارد بازار اين منطقه مي‏ شود.

حاجي حبيب مي گويد كه روزانه 10 الي 15 هزار دانه مرغ پاكستاني وارد افغانستان و در شهرهاي مختلف به خصوص كابل توزيع مي ‏شود. او می گوید که برخی شهرهاي بزرگ چون جلال ‏آباد، هرات، هلمند و قندهار نيازهاي خود را از طريق توليدات داخلي موجود در اين شهرها مرفوع مي‏ سازند.

احمد فواد مي گويد كه قيمت مرغ ‏هاي زنده ي پاكستاني متفاوت است و خريد هر يك از آن ها از 180 افغاني شروع و با توجه به بزرگي و كوچي ‏شان، تا 350 افغاني هم به فروش مي رسد.

مرغ های خانگی

در كنار واردات گسترده مرغ زنده از كشور پاكستان، قسمت اندكي از نيازهاي داخلي از فارم ‏هاي داخلي افغانستان تأمين مي ‏شود. اين فارم ‏ها صنعتي، نيمه صنعتي و خانگي مي ‏باشند. بيشتر اين فارم ‏ها، نيازهاي منطقه‏ يي كه در آن موقعيت دارند را تأمين مي ‏كنند. به عنوان مثال، فارم‏هاي پرورش مرغ در ولايات هرات و فراه، نيازمندي‏‏ هاي اين دو شهر و ولسوالي‏هاي هم‏ جوار را تأمين مي‏كند.

اما صنعت پرورش مرغ در كابل چندان ريشه نگرفته و فقط چندين فارم كوچك با ظرفيت هاي كم حداكثر 1000 مرغ در هر دوره فعاليت مي كنند كه به هيچ وجه نيازمندي هاي پايتخت را تأمين نمي كند.

اما با اين وجود هم، فارم ‏هاي پرورش مرغ در داخل افغانستان به خصوص در كابل، در بخش‏ هاي مختلف از توليد جوجه گرفته تا تأمين دانه و واكسين به پاكستان و همچنين در ولايات غربي به ايران وابسته ‏اند؛ و توانايي ‏ها و ظرفيت‏ هاي اندكي دارند. به همين دليل، قيمت تمام شد پرورش مرغ در افغانستان نسبت به مرغ‏ هاي وارداتي بيشتر است و قدرت رقابت با مرغ های وارداتی را ندارد.

این در حالی است که وزارت زراعت، آبیاری و مالداری افغانستان به جای آن که به سرمایه گذاری در بخش پرورش مرغ های خانگی توجه کند، مانع سرمایه گذاری در این بخش می شود. سهامدار شركت حبيب حسام می گوید که چندين بار اقدام به احداث فارم هاي بزرگ پرورش مرغ و كشتارگاه در كشور كرده اند، اما وزارت زراعت مانع کار آنان شده است.

عباس برومند / كابل

ویراستار: عاصف حسینی