محکمه بین‌المللی جزا در دنهاگ حکم کرده است که این محکمه برای مناطق مانند کرانه غربی رود اردن، بیت المقدس شرقی و نوار غزه صلاحیت دارد. این مناطق از سال ۱۹۶۷ به این سو توسط اسرائیل اشغال شده‌اند و به این وسیله تحقیقات علیه افسران اسرائیلی نیز ممکن می‌باشد.

محکمه بین‌المللی جزا صلاحیت اش را برای این منطقه با اشاره به اساسنامه های  تاسیس اش مستدل کرده است که بر مبنای آن دولت ها و یا مرز های مشخصی نباید پیشرط ها برای تحقیقات در برابر محکمه باشد.

براساس دلایل قاضیان، این تصمیم واضحاً مربوط به مساله «دولت بودن» فلسطین و یا منازعه های مرزی احتمالی نمی‌شود، اما به عنوان «دولت مشمول قرار داد» می‌توان با فلسطین براساس «حق تعیین سرنوشت خلق فلسطین» برخورد کرد.

اسرائیل و امریکا با این تصمیم موافق نیستند

اسرائیل که نیرو های امنیتی اش اغلب علیه جنگجویان فلسطینی و یا حمله کننده های انتحاری برخورد می کنند، از این تصمیم انتقاد کرده‌ است. بنیامین نتایاهو، نخست وزیر اسرائیل توضیح داد که تصمیم محکمه به امکانات دولت های دموکراتیک در  دفاع علیه ترور زیان وارد می‌کند.

دفتر  نخست وزیر اسرائیل گزارش داد که محکمه بین‌المللی جزا یک بار دیگر ثابت کرده است که یک نهاد سیاسی، نه یک نهاد حقوقی است و به این ترتیب این محکمه جنایت های واقعی جنگی را نادیده می‌گیرد.

ایالات متحده امریکا از این تصمیم ابراز «نگرانی جدی» کرده است.

برعکس محمد اشتبه، نخست وزیر اداره خودگردان فلسطین از این تصمیم به عنوان «پیروزی حق» استقبال کرده است. وزارت خارجه فلسطین از یک «روز تاریخی» سخن گفت و آمادگی اش را برای همکاری با محکمه بین‌المللی جزا اعلام کرد.

سازمان دیده بان حقوق بشر از این تصمیم محکمه بین‌المللی جزا به عنوان قدم مهمی برای هموار کردن راه در آینده استقبال کرد. بلقیس جراح، مدیر این سازمان گفت: «زمان آن است که مجرمان اسرائیلی و فلسطینی که مرتکب جنایات جنگی (...) شده اند، باید محاکمه شوند.»

حکومت آلمان: فلسطین دولت نیست

فلسطین از سال ۲۰۱۵ به این سو، حیثیت دولت مشمول قرار داد در محکمه جزایی بین‌المللی را دارد. به این ترتیب این محکمه صلاحیت بررسی جنایاتی را دارد که در آنجا صورت گرفته است.

دولت های متعدد، سازمان ها و کارشناسان بین‌المللی حقوقی، در این منازعه حقوقی، موضع گیری کرده‌اند. آلمان اعلام کرده است که فلسطین از نگاه حکومت آلمان فدرال، دولت نیست و به این دلیل اساسات برای یک صلاحیت محکمه در این ارتباط وجود ندارد.

فاطو بنسودا، مدعی العموم این محکمه در دسمبر سال ۲۰۱۹ اعلام کرد که تحقیقات در مورد جنایات جنگی موجه می‌باشند. او توضیح داد که نشانه‌های روشنی در این مورد در دست اند که در کرانه غربی رود اردن، نوار غزه و بیت المقدس شرقی، جنایات جنگی صورت گرفته‌اند.

او به عنوان عاملین احتمالی، سربازان اسرائیلی، فلسطینی های مسلح و اعضای ملیشه های افراطی حماس را مورد شک قرار می‌دهد. او اعلام کرده بود به مجردی که مساله صلاحیت محکمه روشن گردد، به تحقیقات آغاز خواهد کرد.

محکمه بین‌المللی جزا از جانب ۱۲۳ دولت مورد حمایت قرار می‌گیرد. وظیفه اساسی آن بررسی جنایات علیه بشریت است. اسرائیل و نیز ایالات متحده امریکا، چین و روسیه در جمله کشور های اند که این نهاد بین‌المللی را به رسمیت نمی شناسند.

(rtr, dpa, afp) / hm, si