الس بیالیاتسکی، فعال حقوق بشر از بلاروس، سازمان روسی حامی حقوق بشر «مموریال» و «مرکز آزادی‌های مدنی» که یک سازمان اوکرایینی حامی حقوق بشر است، برندگان جایزه صلح نوبل در سال روان اعلام شدند. این خبر را کمیته نوبل در اوسلو روز جمعه اعلام کرد.

در اعلامیه این کمیته آمده است: «برندگان جایزه صلح نوبل نمایندگان جامعه مدنی در وطن شان هستند. آن‌ها سال‌های طولانی حق انتقاد از قدرت‌های حاکم و محافظت از حقوق بنیادین شهروندان را تقویت کرده اند.»

بریت رایس اندرسن، رئیس کمیته نوبل در ناروی گفت: «آن‌ها برای مستند کردن جنایات جنگی، نقض موازین حقوق بشر و سوءاستفاده از قدرت تلاش‌های قابل توجهی انجام دادند. آن‌ها همگی با هم اهمیت جامعه مدنی برای صلح و دموکراسی را نشان می‌دهند.»

فهرست نامزدان جایزه صلح نوبل به شدت مخفی نگه داشته می‌شود. اما مشخص شده بود که ۲۵۱ فرد و ۹۲ سازمان شامل این لیست هستند. 

پیش از نشر اعلامیه کمیته نوبل، گمانه زنی‌هایی در این باره وجود داشت که این کمیته با توجه به تجاوز نظامی روسیه به اوکرایین برنده یا برندگان این جایزه را انتخاب خواهد کرد.

برندگان سال گذشته دو خبرنگار بودند، دیمیتری موراتوف از روسیه و ماریا رسا از فیلیپین.  این دو از زمانی که جایزه را دریافت کرده اند برای پابرجاماندن سازمان‌های خبری شان مبارزه می‌کنند و در برابر تلاش‌ها برای ساکت کردن شان توسط حکومت‌های شان مقاومت می‌کنند.

جایزه صلح نوبل چگونه به برندگان داده می‌شود؟

هر سال کمیته نوبل به شمار زیادی از کارشناسان، مانند دانشگاهیان، نمایندگان پارلمان و برندگان پیشین این جایزه، اجازه می‌دهد که نامزدان برای این جایزه را معرفی کنند.

بعد برندگان به ناروی دعوت می‌شوند تا به مناسبت دریافت این جایزه سخنرانی کنند و سپس آن‌ها یک جایزه نقدی به مبلغ ده میلیون کرون سویدنی (حدود ۹۰۰ هزار دالر امریکایی) دریافت می‌کنند.

جایزه صلح نوبل به اشخاصی تعلق می‌گیرد که «بیشترین و یا بهترین کار را برای برادری ملت‌ها انجام داده اند.» اما دادن این جایزه در برخی موارد مجادله برانگیز شده است. این جایزه در گذشته به اشخاصی داده شده که متهم به نقض حقوق بشر شده اند.

بیشتر بخوانید: سوانته پِبو، دانشمند سویدنی برنده جایزه نوبل طب شد

این تنها جایزه نوبل است که در سویدن به برندگان داده نمی‌شود. جایزه صلح نوبل در اوسلو، توسط رئیس کمیته نارویژی نوبل و با حضور هارالد پنجم، پادشاه ناروی به برندگان داده می‌شود. الفرد نوبل این جایزه را قبل از مرگش در سال ۱۸۹۶ بنیان گذاشت.

او بخش بیشتر ثروتش را برای ایجاد این جوایز برای آن‌هایی به میراث گذاشت که «در طول سال، بزرگترین منفعت را به انسان‌ها رسانده باشند»، در رشته‌های فیزیک، کیمیا، طب، ادبیات و صلح.

نوبل، مخترع دینامیت، این جایزه را ایجاد کرد تا اینگونه بتواند میراث بهتری را برای جهانیان به جا بگذارد. از او انتقاد شده بود که با اختراع دینامیت «راه‌هایی برای کشتن سریع شمار بیشتری از انسان‌ها پیدا کرده است.»

برندگان جایزه نوبل در بخش‌های دیگر

هفته ویژه اعلام برندگان جایزه نوبل روز دوشنبه آغاز شد، با اعلام نام سوانته پبو، دانشمند سویدنی که جایزه را در رشته طب به خاطر کار بر روی توالی ژنوم و سیر تکاملی دریافت کرد. سه دانشمند به صورت مشترک این جایزه را در بخش فیزیک به خاطر کار بر روی پدیده ای به نام درهم تنیدگی کوانتومی دریافت کردند.

جایزه نوبل در رشته کیمیا به خاطر کار در بخش «کلیک کیمیا» به دو دانشمند امریکایی و یک دانشمند دنمارکی تعلق گرفت.

انی ارنو، نویسنده فرانسوی برنده جایزه نوبل سال روان در بخش ادبیات است. برنده جایزه امسال نوبل در رشته اقتصاد روز دوشنبه اعلام می‌شود.

Me, af (AP, AFP)