مدینه کودک افغان دیگر هرگز به لندن نمی رسد؛ چراکه قطار با او برخورد کرد، جان باخت و در غربت به خاک سپرده شد. خانواده اش دو سال قبل به هدف رسیدن به لندن، افغانستان را ترک کرده بود، اما هنوز هم در مسیر بالقان گیرمانده است.
اعلانات بازرگانی
زمانی که مدینه پناهجوی شش ساله افغان با پنج عضو خانواده اش در مسیر بالقان به دست پولیس کرواسیا افتادند، دوباره به صربستان فرستاده شدند. آنها به دلیل نابلدی، در تاریکی شب در خط ریل قرار گرفته بودند. مسلمه حسینی، مادر مدینه در گفتگو با خبرگزاری آلمان گفت: «ما صدای بلندی از قطار را شنیدیم که از عقب ما می آمد».
در آن هنگام قطار با مدینه دختر شش ساله این خانواده برخورد کرده بود. مسلمه آن لحظه را به یاد می آورد که دخترش را غرق در خون یافت که جمجمه اش شکسته بود. این حادثه در ۱۹ نوامبر سال روان اتفاق افتاد و جسد مدینه اندکی بعدتر در "سید" یکی از شهرهای شمالی صربستان به خاک سپرده شد.
رحمت شاه حسینی ۳۹ ساله روی زمین یخ زده، جایی که دخترش را به خاک سپرده بودند نشسته و با خبرگزاری آلمان، عکس های بیجان مدینه را روی صفحه تیلفون خود به نمایش می آورد. در این تصاویر مدینه با موهای کوتاه و لب های متبسم دیده می شود که دو روز پیش از جان باختنش از وی تصویربرداری شده است. حسینی گفت:«او [مدینه] بارها پرسان می کرد که آیا همینجا که هستیم لندن است؟»
رحمت شاه حسینی این که چرا تصمیم گرفت با ۱۴ عضو خانواده اش افغانستان را ترک کند را ناشی از تهدیدهای موجود به دلیل همکاری اش با نیروهای ایالات متحده می داند. پس از این که خانواده رحمت شاه از ایران ترکیه و بلغاریا عبور کردند، در جریان حادثه قطار همه با هم نبودند. پدر این خانواده بیان کرد که در گام نخست مسلمه با پنج کودک اش به دلیل نبود پول کافی به راه افتادند و بخت خود را آزموده بودند.
مسلمه یادآوری کرد که آنان از طریق یک مزرعه، سیم های خاردار مرزی را عبور کرده و به کرواسیا وارد شده بودند. زمانی که افسران پولیس با آنها مواجه شدند، مادر این کودکان از آنان درخواست پناهندگی کرده بود و با التماس از آنان خواسته بود که حداقل تا فرارسیدن صبح به وی اجازه ماندن در آنجا داده شود.
ولی درخواست مسلمه از طرف نیروهای پولیس پذیرفته نشده بود و آنان را تا خط قطار به هدف رد مرز کردن همراهی کرده بودند. اما وزارت داخله کرواسیا ادعای مسلمه در پیوند به بازپس فرستادن آنان را رد می کند و می گوید که وی به گونه "داوطلبانه" پذیرفته بود که پس از حادثه دوباره به صربستان برگردد. این خانواده پس از بازگشت در مرز به قدم زدن آغاز کرده بود. مسلمه گفت "هیچ کس برای ما نگفت که ریل از اینجا عبور می کند".
پس از جان باختن مدینه در نتیجه تصادم قطار، این خانواده جسد کودک خود را نزد پولیس کرواسیا برد و در آنجا برای آنان یک آمبولانس خواسته شد. مسلمه گفت که او به گونه جبری از آمبولانس بیرون ساخته شد و حتی به وی اجازه دیدن از پنجره آمبولانس به داخل هم داده نشده بود. بقیه بازماندگان مدینه هم دوباره به خط ریل بازگشت داده شده بودند.
مهاجران افغان در صربستان از برخورد پولیس هنگری شاکی اند
01:31
اعضای خانواده مسلمه در بلگراد پس از دو روز اطلاع یافتند که چنین رخدادی صورت گرفته است. یک روز بعدتر، آنان با یک امام به سوی منطقه "سید" رفتند، جایی که جسد مدینه در انتظار مراسم بعدی به سر می برد. برای این خانواده گفته شده بود که باید جسد مدینه سوختانده شود. اما خانواده حسینی این درخواست را نپذیرفت، تا جایی که رحمت شاه گفته بود "ما را باید با او یکجا بسوزانید". حسینی دلیل آورده بود که سوختاندن جسد در تضاد با سنت و آیین شان قرار دارد.
سرانجام برای آنان اجازه چهار بوتل آب داده شده بود تا جسد کودک شان را با آن بشویند. حالا رحمت شاه می خواهد که صربستان را ترک کند، جایی که جسد مدینه به خاک سپرده شده است. اما هیچ نهادی برای آنان مدرکی را نمی دهد، مدرکی که از طریق آن بتوانند در آینده مقبره کودک شان را پیدا کنند.
مسولان در شهر زاگرب تاکید می کنند که "پولیس مرزی کرواسیا نباید در پیوند به حادثه جان باختن این کودک گنهکار پنداشته شوند، چرا که این حادثه در صربستان صورت گرفته بود".
با این همه، یک سخنگوی سازمان دولتی صربستان که در بخش پناهجویان کار می کند گفته است که آنان "همه مصارف تدفین را داده اند و مراقبت ویژه نسبت به هر خواست این خانواده غمدیده داشته اند". مرگ نابهنگام مدینه یادآور خاطرات تلخ و رویدادهای خونین مسیر بالقان است که هنوز هم، گاه ناگاه ادامه دارد.
آندریا کانتنتا، از داکتران بدون سرحد صربستان گفت که "مرگ نابهنگام" مدینه رخداد تازه ایست که برای اتحادیه اروپا و مقام های محلی یادآوری می کند "هنوز هم مردم با مخاطره در مسیر بالقان مواجه اند". کانتنتا افزود: «فرستادن مردم به سرحدات قاره اروپا زندگی مردم را با خطر روبرو می کند».
بر بنیاد اطلاعات داکتران بودن مرز، از ماه جنوری تا پایان ماه نومبر سال جاری آمار مردن ۱۴۳ مهاجر به دست آمده است که در مسیر ترکیه و اتحادیه اروپا جان باخته اند.
شماری از این قربانیان در نتیجه حادثات ترافیکی، غرق شدن در آب و خودکشی جان باخته اند. این مسئول از داکتران بدون مرز علاوه کرد که بیرون از اطلاعات عمومی "ما نمی دانیم که چقدر مردم دیگر جان های خود را در این منطقه از دست داده اند".
Aj/rsh (afpe)
تصویر: مهاجران افغان در برزخی در صربستان
پس از مسدود شدن مسیر بالقان، هزاران مهاجر افغان در صربستان گیرمانده اند. می خواستند به اروپای غربی بروند، اما نه راهی برای رفتن و نه جایی برای ماندن دارند. برخی می خواهند به افغانستان برگردند، اما این هم ممکن نیست.
عکس: Getty Images/J.Hilton
خانواده نظری دو سال پیش از افغانستان فرار کرد و راه اروپا را در پیش گرفت. در ماه مارچ سال ۲۰۱۶ مسیر بالقان و مرزهای اروپا به روی مهاجران دوباره بسته شد و این خانواده در صربستان گیرماند.
عکس: Getty Images/O.Bunic
این یکی از صدها خانواده افغان است که در صربستان گیرمانده است و رویای رسیدن به یکی از کشورهای اروپای غربی در سرشان مانده است. این خانواده به خاطر کمبود امکانات و عدم رسیدگی کافی دولت صربستان به مهاجران خوش نیستند.
عکس: Getty Images/O.Bunic
حتی کودکان این خانواده تا همین چند هفته قبل اجازه رفتن به مکتب را نداشتند. زینب دختر این خانواده به تازگی توانسته است در یکی از مکاتب صربستان در حومه بلگراد پایتخت صربستان شامل مکتب شود؛ البته پس از رایزنی های طولانی مدت "یونیسف" یا صندوق حمایت از کودکان در سازمان ملل متحد و آژانس مهاجرت این سازمان با مقامات صربستان، این امکان برای کودکان مهاجر فراهم شده است.
عکس: Getty Images/AFP/O. Bunic
شعیب برادر بزرگتر زینب هم به تازگی شامل مکتب شده و کم کم دارد زبان صربی را یاد می گیرد. او که پس از یک دوره ناامیدی از آینده اش، دوباره روزنه های امید در دلش روشن شده، هنوز هم ترس دارد که مبادا مجبور شود دوباره مسیر مهاجرت را پیش گیرد؛ چراکه خانواده اش نمی خواهند در صربستان بمانند.
عکس: Getty Images/AFP/O. Bunic
هرچند این خانواده خوشبخت است که توانسته در یکی از اردوگاه های مهاجرین در نزدیکی پایتخت صربستان اتاقی با تخت های دو طبقه داشته باشد، اما زمانعلی نظری پدر این خانواده امیدوار است در ماه های پیش رو بتواند صربستان را که "برزخ" می خواند ترک کرده و به اتریش برود؛ جایی که قبلا پسر ۱۵ ساله این خانواده خودش را به آنجا رسانده و حالا آنجا مکتب می رود.
عکس: Getty Images/O.Bunic
خانواده نظری از کمبود امکانات و تنگ بودن جای شان شکایت دارند؛ اما خیلی از مهاجران افغان در صربستان همین اتاق کوچک را هم ندارند. در صربستان فقط به شمار محدودی از خانواده هایی که کودک دارند سرپناه داده شده است. مهاجران مجرد اکثرا یا در کمپ هایی با وضعیت اسفبار زندگی می کنند و یا جایی ندارند و در خیابان ها، خانه ها، کارخانه ها و سالون های متروکه و خرابه زندگی می کنند.
عکس: Getty Images/O.Bunic
این یکی از سالون های متروکه ایستگاه قطاری در نزدیکی بلگراد پایتخت صربستان است. اینجا شمار زیادی از مردان جوان و نوجوانان بی سرپرست افغان و پاکستانی زندگی می کنند. آنها کمکی به دست نمی آورند و زندگی بی خانمان ها را پیش گرفته اند.
عکس: Getty Images/J.Hilton
بسیاری از این مهاجران به بیماری های مختلف مبتلا شده اند و خطرهای گوناگونی آنان را تهدید می کند. مخصوصا نوجوانان در میان این مهاجران مورد سواستفاده جنسی قرار می گیرند تا بتوانند حداقل خوراک و پوشاک شان را تامین کنند. بزرگسالان هم می گویند کار می کنند و درآمد کمی دارند، اما مشخص نیست که چه کاری می کنند. احتمالا اکثرشان به عنوان کارگران ارزان قیمت غیرقانونی مورد استفاده قرار می گیرند.
عکس: Getty Images/J.Hilton
این مهاجران با هر تلاشی که می کنند، چیزی که می خورند این است. این مهاجران در وضعیتی نامعلوم زندگی می کنند. اخیرا سازمان های بین المللی حقوق بشری و مدافع حقوق مهاجران از وضعیت این مهاجران، مخصوصا نوجوانان و کودکان بی سرپرست به شدت ابراز نگرانی کرده اند. مقامات صربستان، کشور فقیر در بالقان بارها از کمبود امکانات و عدم توانایی برای رسیدگی به این مهاجران سخن گفته اند که اکثرشان افغان هستند.
عکس: Getty Images/J.Hilton
برخی از مهاجران افغان از وضعی که در صربستان دارند خسته شده و می خواهند به افغانستان بازگردند؛ اما این هم برای آنان میسر نیست. مشکل اولی این است که بسیاری از آنان اسناد هویتی به همراه ندارند و مدرکی برای سفر نمی توانند تهیه کنند. مشکل دوم این است که هیچ پولی ندارند. مشکل سوم این است که افغانستان در صربستان نمایندگی سیاسی ندارد و ادعا می کنند که مقامات صرب نیز به درخواست آنان رسیدگی نمی کنند.
عکس: Getty Images/P.Crom
هنگری هم مرزش را با دیوارهای بلند ساخته شده از حفاظ های آهنی و سیم خاردار مسدود کرده است. حتی در مرز این کشور دوربین های نظارتی نصب شده است. مقامات هنگری می گویند هفته ای ۵۰ نفر را اجازه می دهند که وارد خاک این کشور شده و درخواست پناهندگی بدهند، اما مهاجران ادعا می کنند که همین شمار هم هفته وار نمی توانند از مرز بگذرند.
عکس: picture-alliance/abaca/O. Marques
اگر هم کسی هوای عبور غیرقانونی از مرز هنگری به سرش بزند که حالا بعید به نظر می رسد، پولیس هنگری آنچنان که مهاجران ادعا می کنند، با رفتاری خشونت آمیز با آنان برخورد کرده و دوباره آنها را به صربستان می فرستد و یا هم در کمپ های بسته مهاجران که بیشتر به زندان می ماند، در مناطق مرزی با صربستان برای هفته ها زندانی می کند. نویسنده: رضا شیرمحمدی