مجتمع خبری «مدی مصر» از سال ۲۰۱۳ به زبان های عربی و انگلیسی راجع به موضوعات سیاسی و سیاسی اجتماعی در مصر و سراسر خاورمیانه گزارش می دهد. این پرتال آخرین رسانه مستقل و مسلکی در مصر به شمار می آید و مدت ها است که به خاری در چشمان حکومت السیسی تبدیل شده است. 

به این خاطر وب سایت «مدی مصر» از ماه می ۲۰۱۷  دیگر در این کشور قابل دسترسی نیست. در آخر هفته گذشته، حکومت مصر تصمیم گرفت قدم دیگری برداشته و اتاق های هیئت تحریریه را مورد تلاشی و تفتیش قرار دهد. سپس ماموران حکومت، لینا عطاالله، سردبیراین پرتال و یکی از بنیانگذاران  و همچنین دو تن از سردبیران این مجتمع را به نام های محمد حمامه و رانا ممدوح  بازداشت کردند.

یک روز پیش از آن، ماموران حکومت به خانه  شادی زلاط، یک گزارشگر مشهور «مدی مصر» رفته و او را بدون ارائه هیچگونه دلیلی به اداره پولیس بردند. در این بین هرچهارتن آزاد شده اند. 

تا به حال معلوم نیست که چه عواملی به بازداشت زلاط و کارکنان دیگر پرتال منجر شده است. برخی از کارشناسان تصور می کنند که یک مقاله در «مدی مصر» راجع به پسر عبدالفتاح السیسی به بازداشت این چهار خبرنگار و هجوم به دفتر این مجتمع خبری انجامیده است. 

براساس تحقیقات «مدی مصر»، قرار است محمود السیسی از سمتش در سازمان استخبارات مصر بر کنار شده و به سفارت مصر در مسکو به کار گماشته شود.

«مدی مصر» به نقل از منابعی که نامی ازآن ها برده نمی شود، می نویسد که محمود السیسی طی یک دوره کوتاه اعتراض ها، کنترول وضعیت را از دست داده و موقف پدرش به این خاطر صدمه دیده است.

در تابستان گذشته به یک شهروند امریکایی که برای «مدی مصر» کار می کند، اجازه ورود به کشور داده نشد. دراین میان وزارت خارجه آلمان از بازداشت های کوتاه مدت و تلاشی دفتر مجتمع «مدی مصر» به عنوان «مرحله جدید و نگران کننده وخامت آزادی مطبوعات در مصر» یاد می کند و می نویسد که دلیل مشهودی برای چنین برخوردی وجود ندارد. 

در این میان حکومت مصر ادعا کرده که سازمان ممنوعه اخوان المسلمین برای اشاعه اطلاعات اشتباه ازاین سایت استفاده می کند و به این خاطر با خبرنگاران این مجتمع خبری برخورد کرده است.

شریف عبدالقدوس از یک سال پیش بدین سو به عنوان سردبیر برای «مدی مصر» کار می کند و یورش ماموران دولت و بازداشت همکارانش را تجربه کرده است.

دویچه وله: آقای عبدالقدوس، شما سردبیر «مدی مصر» هستید و در زمان یورش ماموران دولت به اتاق های هیئت تحریریه حضور داشتید. دقیقا چه اتفاقی رخ داد؟ 

شریف عبدالقدوس:

حدود ساعت ۱۳:۳۰ به وقت محلی، ۹ مامور امنیتی مسلح در لباس شخصی با استفاده از زور و جبر وارد اداره ما شدند.  آن ها با سرعت نسبتا زیاد در تمام اتاق ها مستقر شدند. رفتارشان خشن بود و فورا همه تیلفون های موبایل و لب تاپ های  ۱۶ کارمندی را که در آن جا حضور داشتند، ضبط کردند. وقتی که از آن ها پرسیدیم کی هستند، از پاسخ به ما خودداری کرده و خشمگین شدند. رفتار آن ها در کل بسیار ارعاب برانگیز بود. 

آن ها همه ما را در یک اتاق جای دادند، به ما دستور دادند که با صورت به سوی دیوار بایستیم و بایکدیگر صحبت نکنیم. بعد هرکدام از ما را جداگانه احضار کردند تا هرکس تیلفون موبایل و لپ تاپش را شناسایی کند ...  برخی از تیلفون ها تلاشی شد. ماموران امنیتی یادداشت برداشتند و بعد همه را به اتاق خبر فرستادند.

لینا عطاالله، رئیس هیئت تحریریه سه ساعت تمام توسط ماموران مختلف مورد بازجویی قرار گرفت. از محمد حمامه که جزو سردبیران پرتال است، یک خبرنگار امریکایی، یک خبرنگار بریتانیایی و دو خبرنگار فرانسوی نیز بازجویی شد.

لینا عطاالله، سردبیر این مجتمع سه ساعت تمام توسط کارمندان مختلف از او بازجویی شد. همچنین محمد حمامه، سردبیر، یک خبرنگار امریکایی، بریتانیایی و دو خبرنگار فرانسوی نیز مورد بازجویی قرار گرفتند.

این دو خبرنگار از تلویزیون فرانسوی «فرانس ۲۴» آمده بودند تا با لینا عطالله مصاحبه کنند. بالاخره حدود  ساعت ۱۶:۳۰، کارمندان لینا عطاالله، محمد حمامه و رانا ممدوح را با خود بردند. این لحظه وحشتناکی بود. ما آن جا ایستاده بودیم و شاهد این بودیم که چگونه آن ها را با خود بردند، بدون این که بدانیم چه اتفاقی برای شان می افتد.

https://twitter.com/MadaMasr/status/1198637032584744960

شادی زلاط،، از گزارشگران این پرتال یک روز قبل از آن بازداشت شده بود. دلیلش تا به حال مشخص نشده است. می دانید چرا ماموران امنیتی این سه تن دیگر را نیز به همراه بردند؟

لینا عطاالله، رئیس هیئت تحریریه  و یکی از بنیانگذاران مدی مصر است. او بارها به ماموران گفت که مسئولیت (هر آن چه که در پرتال نشر می شود) بر عهده او است. به این خاطر معلوم است که چرا آن ها لینا را به همراه برده اند. در مورد دو تن دیگر فقط می توانیم گمانه زنی کنیم. هر دو خبرنگار اغلب مضمون های انتقادی می نویسند. شاید دلیلش همین باشد. آن ها را نخست به یک اداره پولیس بردند، بعد زولانه به دستانشان زدند و به یکی از نواحی بیرون قاهره بردند و دوباره به یک اداره پولیس در نزدیکی دفتر هیئت تحریریه انتقال دادند. بعد از مدت کوتاهی به آن ها گفتند که می توانند بروند.

شادی زلاط، همکار ما مدت کوتاهی پس از آن به وکیل ما اطلاع داد که او را هم در این بین آزاد کرده اند. او را در نزدیکی یک شاهراه (از موتر) پیاده کرده بودند. ما پس از این که خاطرجمع شدیم هیچ کس در قید یا بازداشت نمانده، نفس راحتی کشیدیم.

شما در یکی از مقاله های تان نوشتید که بازداشت زلاط به دنبال یکی از بزرگترین موج بازداشت ها از سال ۲۰۱۴ و بر سر قدرت آمدن عبدالفتاح السیسی انجام شده است. از زمانی که به تاریخ ۲۰ سپتمبر آغاز شد، اعتراض های ضد حکومتی آغاز شد، حدود  حدود ۴ هزار فرد فعال، پروفیسور، وکیل، خبرنگار و مخالفان نامدار حکومت بازداشت شده اند. «مدی مصر» در مورد این ارقام به سازمان های حامی حقوق بشر رجوع می کند.

آیا شما و همکارانتان به عنوان کارمندان تنها رسانه های مستقل و مسلکی انتظار داشتید که چنین اتفاقی رخ بدهد؟

فضای حاکم بر محیط کار واقعا از تاریخ ۲۰ سپتمبر پیوسته خصمانه تر شده است. از زمانی که بازداشت ها آغاز شد، می دانستیم که نوبت ما هم می رسد.

ما متن هایی نشر می کردیم، بدون این که بدانیم، این اقدامات ما پیامدهایی دارد یانه و این که شاید دفترهای مان در روز بعد تلاشی شوند. برخی از همکاران نامدار ما نگران این بودند که بازداشت شوند. ما در ماه های گذشته نمی دانستیم که صبح درخانه خودمان چشم باز می کنیم یا نه. ما در چنین فضایی کار می کنیم و نمی دانیم چرا همه این اتفاق ها رخ می دهد. اما این رویدادها متناسب با فضای خصمانه ای است که برمحیط کاری مان حاکم است. 

«مدی مصر» از سال ۲۰۱۳ وجود دارد. از ماه می سال ۲۰۱۷ دسترسی به آن دیگر ممکن نیست. چرا فکر می کنید که حکومت حالا توجه اش را معطوف این پرتال خبری کرده است؟ 

ما نمی دانیم که چرا آن ها می گذارند ما به کارمان ادامه بدهیم. آن ها برای این که اخبار ما به دست مردم نرسد، کارهایی انجام داده اند و به طور مثال در تابستان از ورود یک همکار امریکایی به کشور جلوگیری کردند. مدی مصر، آخرین قلعه (فتح ناشده) خبرنگاری خوب، انتقادی، مسلکی و تحقیقی در مصر به شمار می رود.

ما دیده می شویم و جامعه بین المللی نیز متوجه نشریات این پرتال یا مجتمع است. شاید به این خاطر باشد که تا به حال مورد تفتیش قرار نگرفته بودیم. زیرا انجام چنین کاری برای حکومت یک ریسک به شمار می آمد. احتمالا هیئت های تحریریه ومحلی و بین المللی باعث این شده اند که همکاران ما دوباره آزاد شوند. حکومت مصر احتمالا نمی خواست در این زمینه ریسک کند.

شما فکر می کنید که فشار جامعه بین المللی  تاثیرش را نشان داده و باعث تغییرنظر حکومت عبدالفتاح السیسی شده است؟

هر روزنامه معروفی در خارج راجع به یورش ماموران و بازداشت ها گزارش داد. حتی کمیسیون اتحادیه اروپا یک بیانیه صادر کرد. اگر آن ها فردی مانند لینا عطاالله را بازداشت می کردند، موج سیاسی از خشم و ناراحتی ایجاد می شد و حکومت احتمالا نمی خواست چنین ریسکی بکند. من فکر می کنیم که این لحظه همبستگی در سراسر دنیا ارزش غیرقابل تصوری داشت و به آزادی هر چهار خبرنگار منجر شد.

این رویدادها برای آینده «مدی مصر» وخبرنگاری انتقادی و مستقل چه پیامدهایی دارد؟

این واقعه بدون شک تشدید فشار بر «مدی مصر» را نشان می دهد. اما ما به کارمان ادامه می دهیم. این همبستگی گسترده به ما قوت قلب می دهد، حتی حالا که نمی دانیم چه اتفاقی در آینده می افتد. ما باهم همکاری می کنیم و باید تصمیم بگیریم که در آینده چگونه به کارمان ادامه دهیم. اما به هر صورت به کارمان ادامه خواهیم داد.

با این اتفاقات راجع به آزادی مطبوعات در مصر چه می آموزیم؟ 

سازمان های زیادی می گویند  که مصر جزء خطرناک ترین مکان ها برای خبرنگاران به شمار می آید.تقریبا هیچ کشور دیگری را نمی توان یافت که در آن این تعداد خبرنگار بازداشت شده باشند. خبرنگاران در شرایط دشواری به کارشان ادامه می دهند و به نظر می آید که سختگیری ها پیوسته افزایش می یابند. باقی مطبوعات را در مصر حکومت کنترول می کند. چون بخش بزرگی از رسانه ها متعلق به دولت است. آن ها روزنامه ها و فرستنده های تلویزیونی را خریده اند و برخی اوقات که روزنامه ها را بایکدیگر مقایسه می کنیم، عنوان اصلی شان یکسان است.  وجود یک رسانه مانند «مدی مصر» در چنین محیطی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، چون جزو آخرین رسانه هایی است که خبرنگاری واقعی انجام می دهند.

این مصاحبه را دیانا هدالی انجام داده است.